Reykjavík - 24.08.1907, Blaðsíða 3

REYKJAVIK
203
Sunlight Sápan
hefir alla hina ágætustu.. eiginlegíeika. Betra að þvo úr
henni en nokkurri annari sápu, skemmir ekki fötin þvi hún
er búin til úr hinum hreinustu efnum, -og allur tilbúningur
hennar hinn vandaðasti. Flýtir og léttir þvottinn.
Þessa sápu ættu allir að biðja um.
Farið eftir fyrirsogninni sem er á öllum Sunlight sápu umbúflum.
sjálfa ykkur: leggjum ekki hönd á þenna
plóg, það er synd gagnvart sjálfum oss
og öðrum.
En vilji kennarar gera sig hlægilega
í augum ailra skynbærra manna, þá
ta.ki þeir embœttið! En gætið þess,
að þið gerið meira en að spotta sjálfa
ykkur og stétt ykkar, þið vekið blóð-
ug tár barna og kvenna. Því segi ég
í fylstu alvöru: leggið niður starfið,
breytið nm stöðu.
íslendingar vilja ekki launa og kunna
ekki að meta rétt kennara íína; það
eru þeir nú búnir að sýna, síðan
kennarastótt myndaðist í landinu.
Þjóðdnni væri miklu skammarminna
að hafa enga barnaskóla og enga
barnafræðslu, en halda henni í þessu
horfi.
Henni væri nær að láta heimilin og
prestana annast fræðsluna, sem er
sama og leggja hana niður, heldur en
að halda i þessa átt, sem hún nú gerir.
Illa launaðir starfsmenn verðaónýt-
úr .starfsmenn..
Þjóðin, þingið, sóknarnefndir ogskóia-
stjórnir hafa sýnt, að það alt í heild
sinni fyrirlítur kennarastarfið og ber
ekki skyn á fræðslumálefnið með þess-
um ranglátu kjörum, sem boðin hafa
verið barnakennurunum. Kennarastétt-
inni hefir verið traðkað meir ennokk-
urri annari stétt landsins. Þetta er
þjóðarsynd, það er þjóðarskömm.
En þið kennarar hafið látið traðka
ykkur, það er litilmenska, það er ó-
sjálfstæði, það er samtakaleysi.
Og fyrst svona gengur enn og svona
hefir gengið, segi ég við ykkur: leggið
niður starf ykkar, breytið um stöðu.
Reykjavíkur barnaskóli gengur á
undan öðrum barnaskólum landsins
með kenslukrafta-val og kaupborgun.
Við hann kváðu margir hafa unnið
og vinna enn án allrar kennarament-
unar. Skólastarfinu er skift í milli
30—40 manns, með öðrum orðum, alt
skólastarfið gert að eintómum hjáverk-
um.
Klukkur, úr og úrfeslar,
' sömuleiðis gull og silfurskraut-
i Qripi borgar sig bezt að kaupa á
Laugavegi nr. 12. }
Jóluinn Á. Jónasson.
ÍOOOOOOOOOOOOOOOOCK
Hvílík hagsýni! Hvílík samvizku-
semi! Hvílík vizka!
Avextirnir af þessu eru: bágborin
kensla, stærsta agaleysi, algerð sam-
vinnuvöntun og efnaleg bölvun fyrir
kennarana. Þó kvað þetta vera ein-
hver fjölhæfasti barnaskóli landsins.
Hvernig haldið þið að sumir hinna séu ?
Vegna þessarar starfsdreifingar við
skólann og heimskulegrar sparsemi í
fjárframlögum til hans, kvað enginn
kennaranna geta lifað á skólalaunum
sínum einum, að skólastjóra undan-
teknum, en hann kvað vera einhleyp-
ur maður og barnlaus. Svona er nú
tilhögunin í stærsta og bezta barna-
skóla landsins. Berið þetta nú saman
við skóiafyrirkomulag og kennaralaun
í nágrannalöndunum.
Sumir halda því fram, að hér séu
kennarar svo illa launaðir af því að
litlar kröfur séu gerðar til þeirra. Það
er heimska, það er fjarstæða. Þjóðin
má ekki gera litlar kröfur til kennar-
anna, hún á ekki að gera það. Hins
vegar eru kennarar okkar, sem kenn-
aramentun hafa, allvel færir menn.
Þeir sem hafa sótt um skólastörf í
öðrum löndum, hafa dugað vel og feng-
ið rífleg laun. Við eigum þó nokkra
kennara við skóla erlendis.
Leggið niður starfið, og breytið um
stöðu, segi ég enn einu sínni. Sækið
enga kennaraskóla í þessu tilgangsleysi.
Þið sem hafið aflað ykkur kennara-
mentunar, getið tekið yður hverja aðra
almenna stöðu, sem vera skal. Enga
stöðu í mannfélaginu getið þið tekið,
sem færir ykkur hlutfallslega minna í
aðra hönd, en barnakennarastöðuna.
Snúið við blaðinu og farið til dæmis
að búa uppi í sveit. Sveitabúskapur-
inn borgar sig miklu betur en skóla-
stjórastaða með 300 til 350 kr. laun-
um. Hann borgar sig betur, en þót.t
þið fengjuð 600 kr. til 800 kr. við
skólana.
Mentun ykkar kemur eins að góðu
haldi í búskapnum, bæði almenna
mentunin og sérfræðslan.
Ef ykkur fellur ekki búskapurinn,
þá getið þið alt eins ráðist til annara
en skólanefnda og sóknarnefnda.
Almennur verkamaður fær 4 kr. um
daginn og hefir þó engum tíma sér-
staklega eytt til náms. Fjármenn og
fjósamenn okkar bænda fá mikluhærri
og notalegri laun en þið, og standa
hálfu betur að vígi í baráttunni fyrir
tilveru sinni — það er efnalega —
heldur en þið.
Munið nú heilræði mín, þau eru
ekki margbrotin :
Verið ekki lengur athlægi hvers
skynbærs manns.
Leggið niður kenslustarf ykkar og
breytið um stöðu.
Gerið það vegna sjálfra ykkar, gerið
það vegna kvenna og barna, gerið það
vegna ættingja og vina, gerið það
fyrir þjóðfélagið og gerið*það vegna
réttvísinnar og skyldunnar.
Ég vonast eftir að inn heiðraði
ritstjóri „Reykjavíkur" vildi Ijá mér
rúm fyrir þessar línur í heiðruðu blaði
sínu það alira fyrsta.
Fúslega mun ég taka athugasemd-
um af ritstjórans hálfu við grein mína,
hafi ég vanhugsað eitthvert atriði. En
greinina rita ég af heilum hug.
t Jón Vídalín konsúll
var fæddur í Víðidalstungu 6. Sept.
1857, sonur Páls Vídalíns stúdents og
alþingismanns og konu hans Elinborg-
ar Friðriksdóttur (Eggerz). Faðir hans
andaðist í Okt. 1873 og fluttist Jón
næsta vor með móður sinni að Þor-
kelshóli. Veturinn eftir fór hann á
Borðeyri og var þar við verzlun til
næsta hausts (1875), en fór þá til
Hafnar á verzlunarskóla. Kom upp að
ári liðnu (1876) til Raufarhafnar og
varð þar bókari einn vetur, en fór svo
að Þorkelshóli til móður sinnar (1877).
Eitthvað 2 árum síðar byrjaði hann
verzlun í Reykjavík í félagi við Pál
Eggerz frænda sinn. Þeir slitu félags-
skap og hættu verzlun 1882, en höfðu
áður reist hús það í Aðalstræti, er
B. H. Bjarnason á nú. 1882—’83 var
hann heima með móður sinni og
stjúpa (séra Ben. Kristjánssyni í Múla).
Þá var kaupfélagsskapur þar nýbyrjað-
ur, en mjög í barndómi. J. V. glæddi
hann og efldi mjög. Kom félögunum
í betra samband við erlenda menn,
fyrst við Lauritzen, en er hann þraut,
komst hann 1 kynni við Louis Zöllner
1885 og varð umboðsmaður hans. Má
að miklu þakka J. V. það, hve mjög
kaupfélagsskapur efldist hér og komst
á tryggilegan fót.
Umboðsmaður Zöllners var hann til
1894, en varð þá sameigandi að verzlun
þeirra til ársloka 1900 að þeir slitu
félagsskap aftur.
1890 kvæntist hann Helgu dóttur
Bryde etazráðs í Kaupmannahöfn og
slitu þau aftur hjúskap árið, sem leið.
1895 var hann kosinn af Alþingi
gæzlustjóri eimskipaútgerðar landssjóðs.
— 1898 varð hann konsúll Breta hér
á landi, en ári síðar R. af Dbr.
Eftir að þeir Zöllner slitu félagsskap
var J. V. lítið sem ekki við verzlun
riðinn, enda var honurn þá mjög þrot-
ið fé og heilsa.
Jón Vídalín var hagsýnn maður í
verzlunarmálum, og hvort sem menn
eru samdóma eða ekki hugsjónum þeim
sem fyrir honum vöktu með verzlunar-
fyrirkomulag, verður því eigi neitað
að þær vóru víðtækar og stórhuga.
Á velmaktarárum sínum safnaði
J. V. miklum og stórmerkilegum forn-
menjum að sér hér á landi og er það
safn svo mikið og merkilegt, að örð-
ugt er til fjár að meta, en þó mun
óefað mega teija það margra tuga þús-
unda króna virði.
Að öllu þessu safni arfleiddi hann
ísland; verður það að sjálfsögðu sett
upp sem sérstök deild í Forngripa-
safninu og mun halda nafni hans á
lofti um aldur.
En það er fleira, sem varðveita mun
minning og nafn Jóns Vídalín, og sér-
staklega mun það seint fyrnast þeim
sem þektu hann bezt, því að dreng-
skapur hans og trölla-trygð var alveg
fágæt. ____________
Dagbók.
Krossar, nafnbætur, heiðnrs-
merki. — Fyrst ber að leiðrétta þá
missögn, er símuð var norðan af Ak-
ureyri, að séra Geir Sæmundsson hefði
krossfestur verið. Það var ekki.
Hins vegar hefir Þorst. Gíslason rit-
stjóri fengið gullmedalfu, en Guðmund-
ur steinsmiður Einarsson silfurmedalíu.
Ásgeir Ásgeirsson kaupm. í Kaup-
mannahöfn (á verzl. á ísafirði) varð
etazráð.
Veðurathuganir
eftir Knud Zimsen.
Ágúst 1907 Loftvog millim. Hiti (C.) 8? rd *o a> > Veðrátta
Fð. 16. 7 754.5 8.0 A 4 Sk.laust
1 7532 14.0 NNV 5 Smásk.
4 753.0 144 NNV 4 Skýjað
10 753.3 9.0 ASA 1 Skýjað
Ld. 17. 7 753.9 7.0 ANA 1 Sklaust
1 754.0 14.0 N 4 Sklaust
4 754.1 13.5 NNV 5 Sk laust
10 755.2 9.6 N 3 Smásk.
Sd. 18. 7 756.3 8.0 N 4 Sk laust
1 756.9 10.5 vsv 4 Alsk.
4 756.6 9.7 VSV 2 Alsk.
]0 756.0 8.0 NNV 1 Skýjað
Má. 19. 7 755.8 9.6 ASA 1 Skýjað
1 757.2 12.7 VSV 4 Alsk.
4 757.8 11.9 SV 3 Skýjað
10 758.6 8.7 S 2 Skýjað
Þd. 20. 7 758.4 10.0 s 1 Alsk.
1 757.2 14.0 sv 4 Skýjað
4 757.1 11 7 vsv 4 Alsk.
10 754.8 9.2 SA 1 Regu
Mi. 21. 7 753.7 10.0 vsv 5 Alsk.
1 755.4 12.0 sv 5 Skýjað
4 756.5 9.2 vsv 4 Skýjað
10 758.2 6.9 N 6 Smásk.
Fi. 22. 7 763.9 5.9 NA 3 Smásk.
1 765.3 13.2 NNA 5 Smásk.
4 765.9 12.5 NA 4 Smásk.
10 765.3 5.2 ANA 2 Smásk.
SVEINN BJÖRNSS0N
yflrréttarmálaflutningsm., Kyrkjustræti 10
tekur að sér öll rnálfærslustörf, kaup og sölu
[tf] á húsum*og lóðum o. s. frv.
Heima kl. IOV2—II* 1/* og 4—5.
Uppboðsauglýsing.
Samkvæmt kröfu stjórnarráðsins verð-
ur hálf jörðin Stóridalur undir Eyja-
fjöllum, eign Sigurðar Ólafssonar, með
húsum og öðru jarðarhálflendunni til-
heyrandi, að undangengnu fjárnámi
seld við 3 opinber uppboð. 2 fyrstu
uppboðin verða haldin á skrifstofu
sýslunnar Laugardagana 31. þ. m. og
14. næsta-mánaðar kl. 12 á hád. 3.
uppboðið verður haldið á sjálfri jörð-
inni Laugardaginn 28. Septbr. næstk.
kl. 12 á hád. Uppboðsskilmálar og
veðbókarvottorð verða lögð fram á upp-
boðsstaðnum á undan uppboðunum.
Skrifstofu Rangárvallasýslu.
Kyrkjubæ, 15. Ágúst 1907.
Sig. Eggerz
settur. (—67
Gullhringur fundiun. Vitja má til
Guðm. Stefánssonar, næturvarðar.