Reykjavík - 09.11.1907, Side 1

1R k í a v t k.
VIII, 82
Útbreiddasta blað landsins.
Upplag yfjp 3000.
Laugardag 9. Nóvember 1907.
Áskiifendur í bænum
yfir 1000.
VIII, 82
gry ALT FÆST í THOWSENS MAGASÍNI.
Ofna og eldavélar selur Kristján Porgrímsson.
Ofnar oí* eldavélar Neíafnokkf/Þvi?80111111'
ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo
| V erzlunin
Edinborg
í Reykjavík.
Með s/s »Viking« fengum við aftur miklar
x birgðir af inu velþekta
margarme
E.
Verö 50 aura pr. pund.
í vefnaðarvörudeildina höfum við einnig o
O
fengið mjög mikið af álnavöru, sem við vonum B
að geta sýnt okkar viðskiftamönnum snennna i
næstu viku. q
50000000000000000000000000000000000C oo
„REYKJ AYÍK“
Árg. [60—70 tbl.J kostar innanlands 3 kr.; erlendis
kr. 5,00—3 8h.— 1 áoll. Borgist fyrir 1. .Túlí. Ella 3 kr.
Auglýsingar innlendar: & 1. bls. kr. 1,60;
5. og 4. bls. 1,36 — Útl. augl. 33*/»°/o b»rra. -
A/sláttur að mun, ef mikið er auglýst.
Útgef.: Hlutafélagið „Reykjavík“.
Ritstjóri, afgreiðslumaður og gjaldkeri
Jón <3la.fsson.
Afgreiðela Lauf&Bvegi 5, kjallaranum.
RitBtjórn: --„ stofunni.
Telefónari
29 ritstjóri og afgreiðala.
71 prentsmiðjan.
íslenzkir dómarar
og íslenzkar ofsóknlr.
n.
Saga mdlsins.
Sigurður Jónsson sýslumaður í Snæ-
féllsnessýslu, mágur og bræðrungur
Jóns Jensscnar yfirdómara dó gjald-
þrota, en Lárus H. Bjarnason varð
eftirmaður hans í sýslunni og því
skiftaráðandi í búinu framan af. Meðal
eigna dánarbúsins var íbúðarhús, er
nú var leigt Lárusi sýslumanni með
ráði og samþykki þeirra Sigurðar pró-
fasts Gunnarssonar og Davíðs Sch.
Thorsteinssonar, er vói’U umboðsmenn
aðstandenda búsins.
Lárus hugsaði svo fyrst að selja
húsið á opinberu uppboði, eins og næst
lá, en ekkjan og Jón yfirdómari bróð-
ir hennar fengu hann til þess að reyna
heldur að selja húsið með opinberu
framboði án uppboðs, því að ólíklegt
var, að viðunandi boð fengist í það á
uppboði.
Af því að Einar Hjörleifsson laug
því upp, að Lárus hefði dregið söluna
og spilt þvi, að þeir Sig. Gunn. og
Dav. Sch. keyptu húsið, þá er vert að
geta þess, að þeir vóru sem umboðs-
menn á skiftafundi og samþyktu, að
bjoða húsið til sölu (í blaði) og selja
það utan uppboðs, ef 7000 kr. feng-
just í það boðnar.
En hvorugur þeirra gerði nolchru
sinni, fyrr eða síðar, nókkurt tilboð í
húsið, og þó reisti hvorugur þeirra
sér hús fyrri en löngu eftir að sölu-
fresturinn fyrri á húsi dánarbúsins var
útrunninn.
Húsið var svo auglýst til sölu í
„ísafold" (XXII, 21), en árangurslaust.
Skiftafundur afréð því (23. Nóv. 1895)
með allra samþykki, „að enn skyldi
freista sölu á húsinu með sama móti
og fyrr, þannig, að húsið yrði boðið
fram í „ísafold" fyrir minst 7000 kr.;
og skyldu boðin koma til skiftaráð-
anda fyrir lok n. k. Aprílmán.; en
fengist ekki 7000 kr. boð í húsið,
skyldi það selt á uppboði innan loka
Júlí-mán. það ár“.
Aftur leið fresturinn svo, að ekkert
boð kom í húsið (fyrir 30. Apr.), nema
frá Lárusi sýslumánni, sem 17. Apríl
reit væntanlegum skiftafundi og bauð
7000 kr. í húsið.
Upp frá þeim degi hafði Lárus
sýslumaður engin afskifti af búinu.
Hann bað um og fékk, að annar
skiftaráðandi væri skipáður, af því að
hann hafði sjálfur gert boð í húseignina.
Loks í Ágústiok — nær 4 mánuð-
um eftir að tilboðsfrestur var útrunn-
inn, kemur fram tilboð frá Aug. Thom-
sen kaupmanni í Reykjavík um, að
kaupa húsið fyrir 8000 kr., ef Lárus
sýslumaður vilji ekki kaupa það því
verði. Þetta tilboð segist Thomsen
sjálfur gera í umboði annars manns.
En ef Lárus viiji ekki kaupa húsið, og
sitt boð verði þegiö, þá verði húsið að
veva laust eklci siðar en 1. Október.
12. Sept. var haldinn næsti skifta-
fundur og var nú séra Sig. Gunnars-
son settur skiftaráðandi.
Þá (og þá fyrst) krafðist Lárus, að
sér væri selt lrúsið, þar sem ekkert
annað boð hefði fram komið meðan
fresturinn stóð. En skiftaráðandi úr-
skurðaði, að boð Lárusar skyldi ekki
þegið, heldur skyldi Thomsen selt hús-
ið — eða var það yfirdómari Jón
Jensson, sem úrskurðaði svo fyrir
munn séra Sig. Gunnarssonar ?
Lárus var ekki skiftaráðandi, er hann
gerði kröfu um, að staðið væri við
framboðið; hann var að eins prívat-
maður. Og að hann hafi haft bæði
löglegan og siðferðilegan rétt til, að
bera fram kröfu sína, því dirfist ekki
nokkur maður að neita. En er skifta-
ráðandi úrskurðaði, að hana skyidi
ekki taka til greina, þá hélt Lárus
henni ekki til laga., og sýnir það, að
hann hefir ekki „sótt það mál fast“.
Að Thomsen hafi ekki boðið í hús-
ið fyrir sjálfan sig, segir hann sjálfur
— og Aug. Thoinsen var enginn
skrökmaður. En að sá sem fékk hann
til að bjóða í húsið 8000 kr. — hvort
sem það var nú Jón Jensson eða ann-
ar —, hafi ætlað að gera hiiliboð eitt,
til að nota sér neyð Lárusar til að
gefa meira fyrir húsið, en það var
vert, það sést ijóslega á mörgum at-
vikum. Honum (umbjóðanda Thom-
sens, hver sem hann var) var ekki
annara um að fá húsið keypt en svo,
að hann segir berum orðum, að hann
vilji heldur, að I.árus sitji uppi með
húsið, ef hann vilji blæða nógu mik-
ið („er þetta boð mitt bundið því skil-
yrði, að hr. sýslum. Lárus Bjarnason
vilji eigi kaupa liúseignina fyrir sömu
upphœð og með sömu kjörum sem ég“
stendur í umboðinu). Að þetta sé
ekki af einberri velvild við Lárus hús-
næðislausan, sést á því, að ef Lárus
vill ekki borga húsið 8000 kr. (miklu
meira en það var vert), þá á hann að
verða í burt úr húsinu í síðasta lagi
1. Október. Það var varla auðið að
fá húsnæði þá í Stykkishólmi, sízt
viðunanlegt. Kona Lárusar var sjúk
alla tíð og með ungbarn á brjósti.
Það vóru því allar líkur tii, að
takast mætti að nota sér neyð Lárus-
ar, til að þröngva honum til að kaupa
húsið afarverði. En það mistókst samt.
Hann fékk sér annað húsnæði, þótt
þröngt væri þar, og gat flutt fjöl-
skyldu sína úr húsinu fyrir 1. Okt.
En Thomsen er varla óðar búinn
að fá þá harmafregn um haustið, að
hann sitji uppi með húsið, en hann gefur
manni vestra umboð til að selja það
aftur (7. NóvJ. Nú þurfti umbjóðandi
hans ekki á húsinu að balda, hvorki
1. Október né síðar. Húsið stóð autt
til næsta vors, óleigt og arðlaust öll-
um.
Þá fer Thomsen (sjálfsagt, fyrir hönd
umbjóðanda síns) að bjóða Lárusi húsið
fyrir sama verð, sem Lárus hafði boð-
ið (7000 kr.), en 1000 kr. minna en
Thomsen hafði keypt það fyrir um
haustið.
En uú vildi Lárus ekki þiggja boðið,
eftir að hafa haft kostnað, óþægindi
og skapraun af hilliboðinu.
Nú var farið að ganga á eftir Lár-
usi til að þiggja húsið fvrir enn lægra
verð. Og keypti hann það 2. Apríl
um vorið fyrir 6750 kr. — 250 kr.
lægra, en hann hafði boðið í það, og
1250 kr. lægra, en Thomsen var lát-
inn gefa fyrir það.
Svo framarlega sem tilboð og eftir-
spurn skapar verð, þá sýnir þetta, að
Lárus hefir boðið of hátt í húsið í
öndverðu, og að líkindum keypt það
of hátt. Að minsta kosti vildi enginn
annar eiga það fyrir 6750 kr. einu
sinni.
Hér skal ekki dæmt um framkomu
umbjóðanda Thomsens (Thomsen var
auðvitað vítalaus, þótt hann gerði í
annars umboði geypiboð í hús). En
svo mikið er víst, að sé nokkur mað-
ur, sem sé áfellisverður fyrir framkomu
sína í máli þessu, þá er sá maður
ekki Lárus Bjarnason.
III. Samvizkidaus álygi og ofsóknir.
Hér að frarnan er sagt frá öllum
aðalatriðum hússölumálsins, • sem er
undirrót málaferianna, og er það svo
samvizkusamlega rétt, að enginn mun
geta hrakið neitt af því.
Það er svo nógu fróðlegt, að sjá,
hvernig með þetta er íarið í tveim
blöðum: ísafold og Fj.konunni (svo
að vér sleppum bergmálum þeirra
öðrum).
Þáverandi meðritstjóri ísafoldar, Ein-
ar Hjörleifsson, hafði boðið sig fram
til þingmensku móti Lárusi sýslumanni
og farið þar mikla erindisleysu.
Lárus sýslumaður Bjarnason hafði
rekið Björn ritstjóra Jónsson út af
Testrarsal Alþingis, eða fengið honum