Reykjavík - 21.04.1908, Blaðsíða 2

66
REYKJAVIK
Vér viljum nú spyrja: fyrirverður
Guðmundur Hannesson sig ekki fyrir,
að standa þannig hvað eftir annað
frammi fyrir þjóðinni sem opinber
ósannindamaður? Eða er hann þann-
ig gerður maður, að hann kunni
ekki að fyrirverða sig? Annaðhvort
hlýtur að vera.
Sambandslaganefndin og „ísafold“,
Meira en í meðallagi bumbult hef-
ir Isafoldarritstjóranum orðið við
fregnina er getið var um í síðasta
tölubl. »Reykjavíkur«. í ritstjórnar-
greiní 17.tbl. málgagns síns fer hann
aftur á stúfana og kemur nú til
dyranna í sjálfs sín flíkum.
Greinin ber engu að síður vitni
um, að hann er í standandi vand-
ræðum. Hann er að fara í kring-
um það sem hann heflr frétt eins
og köttur kringum heitan graut, en
hefir annaðhvort ekki geð til að
birta tíðindin eða vill ekki gera það,
til þess að geta eftirá þvegið hend-
ur sínar og heimildarmanria sinna,
en gefið í skyn að ráðherrann eða
einhver hinna Heimastjórnarmann-
anna í nefndinni »hafi rofið heilaga
þagnarskyldu«. Ritstjóranum verð-
ur engin skotaskuld úr þvi, hann
hefir fyr farið hann jafnbrattan.
En bölvanlega er honum við fregn-
ina, því er ekki að leyna. Raunar
lætur hann svo sem hann og sjálf-
stæðismenn mundu »telja það mik-
ið fagnaðarefni með nánari skildaga
þó,1) ef hinir íslenzku nefndarmenn
yrðu allir á einu bandi«. En þessa
staðhæfing er ekkert að marka. Hver
meðalgreindur maður getur lesið milli
línanna, að gott samkomulag meðal
nefndarmanna er ritstjóranum hið
mesta mein. Sést það bezt á því,
að honum liggur við að saka flokks-
menn sína um tryggðarof og þjóð-
gá, ef þeir kynnu að snúast í lið
með ráðherranum og stefnu hans í
viðskiftunum við Dani. En svo rank-
ar hann við sér og huggar sjálfan
sig og alla Þjóðræðis-Landvarnar-
menn með þessari staðhæfing. »En
það mun þá að vísu aldrei henda.
Því þarf enginn að kviða«. Ætli
honum verði nú að trú sinni karl-
fuglinum.
Allur siðari hluti greinarinnar er
óslitinn rógur um ráðherrann og hina
Heimastjórnarmennina í nefndinni.
Ritstjórinn telur naumast hugsan-
legt, að nefndarmenn sjeu samdóma
nema því að eins »að ráðgjafinn og
hans menn hafi snúist í lið með
stjórnarandstæðingum«. Það er full-
um fetum gefið í skyn, að í sjálf-
stæðisbaráttunni sé einskis góðs að
vænta af nefndarmönnum Heima-
stjórnai'flokksins, þeir hafa nú ekki,
að dómi ritstjórans, sjálfstæðinu eða
föðurlandsástinni fyrir að fara, pei-
arnir þeir.
Þá leggur ritstjórinn sig jafnvel
niður við að berja innlimunarbumb-
una, þessa grýlu sem hann og hans
nótar eru að veifa að alþýðu manna,
en dettur auðvitað ekki í hug að
leggja nokkurn trúnað á hana.
Að þessu sinni viljum vér ekki
fara fleirum orðum um hinar lubba-
leguog ódrengilegu aðdróttanir í grein-
inni, en treystum því fastlega, að
ritstjórinn muni innan skamms, þeg-
ar aðgerðir nefndarinnar eru orðn-
í landsýn.
Af hafi sé eg hvíta jökulskalla
sig hefja yfir bláan öldugeim.
eg þekki svip og segulmagnið fjalla,
er seiddi mig og fleiri aftur heim.
Það alt sem best eg á í sálu minni,
mín ættjörð kæra, fagnar návisl þinni.
Hvar sástu slíkan svífa árdagsljóma
um sævarflöt og háan jökultind?
Hvar svalar tærri bládögg vörum blóma?
Hvar blikar skærri’ og fegri himinlind?
Ei til það er, þó leitir langt um geima.
Þitt líf og yndi’ er hvergi nema heima.
Þér reynist vistin hvergi’ á bygðu bóli,
þó burtu hverfir þú í önnur lönd,
eins unaðsrík sem fyr í fjallaskjóli
við fjörð og vík á móðurjarðar-strönd.
Þér fjarri syrgir margur glapinn mögur,
vor móðir kær, er tældu lognar sögur.
Mitt kæra land! í faðmi þinna tjalla
þíi felur margan yndislegan reit,
þar silungsár í bláum bugðum falla
um blómalendur, eftir miðri sveit,
en tindar hampa’ í himinblámans öldum
hátt yfir bygðum jökulskalla köldum.
Eg veit það glögt að margt þig skórtir, móðir,
sem meginkosti nefna önnur lönd.
Ég veit það glögt að finnast frægri þjóðir
og fremri’, en sú er byggir þína strönd.
En alt um það, hjá arinsteini þínum
eg eyða vil þó lang helst dögum mínum.
Þér vinna alt, sem vinnum, hjá þér dvelja,
að velferð þinni starfa’ í hverri grein;
að hefja þig sitt rétta takmark telja
og' tína’ úr götu þinni sérhvern stein,
svo skyldu hugsa börnin þin og breyta,
en burt úr faðmi þínum aldrei leita.
H. S. B.
') Kvæði þetta er ort er höf. kom heim frá Ameríku í vor sem leiðv
ar heyrum kunnar, verða minni mað-
ur fyrir allt skrif sitt um nefndina
og bera kinnroða fyrir það gagnvart
allri alþýðu manna.
Kaflar úr bréfum úr sveitinni.
Hviklyndi landsmanna.
Það er i raun réttri nógu fróðlegt, að líta
yfir liðinn tíma og skoða, hye þjóðin er stöð-
ug í rásinni. Við skulum ekki fara lengra
aftur, en til þess tíma, er stjórn sú sem nú
er, tók við.
Hún skrifaði þá öllum sýslunefndum á
landinu og bað þær að láta sig vita, hvað það
væri, sem helzt gæti orðið til framfara hverri
sýslu fyrir sig, og hvers menn helzt óskuðu.
Þá keptust allar sýslunefndir við að upp-
hugsa sem flest og stærst fyrirtæki, hver
fyrir sina sýslu. Héðan úr sýslu var beðið
um fjölda mörg fyrirtæki og stofnanir og
svo mun það hafa verið úr flestum sýslum
landsins.
Það er nú með öllu ókleyft nokkurri stjórn
að sinna öllu, sem um var beðið, á einu
ári. Nú eru tvö þing liðin siðan, og á þeim
hefir mörgum umbótum og stórfyrirtækjum
verið komið áfram. Og nú er stjórnin
skömmuð fyrir óspilsemi og fjársóun!
Það er eins og menn haldi, að engan
kostnað hafi leitt af öllu því, sem um var
beðið landinu til framfara.
Samkvæmnín hjá Landvarnarmönnum.
Sumarið 1905 riðu menn af öllu Suður-
landi í hópum á hinn svonefnda bændafund.
Erindið vissu menn ógjörla fyrri en þangað
var komið. Það var þá að eins til að reyna
að koma í veg ftjvir að ritsími yrði lagður
til landsins.
Aður höfðu menn úr ýmsum landsfjórð-
ungum beðið um ritsíma, en nú horfðu all-
ir i kostnaðinn við þetta tækifæri. Og þó
stóð hann nú til boðs með langtum betri
kjörum, en menn höfðu nokkru sinni áður
gjört sér vonir um.
Þegar nú þingið og stjórnin samþyktu
að leggja símann, þá var ausið bölbænum
yfir hvortveggja, þing og stjórn.
En nú — síðan ritsiminn kom hér á land,
æpir hver landshlutinn af öðrum um, að fá
talsíma til sín, jafnvel út á yztu annes.
Er ekki þetta dásamleg samkvæmni hjá
sömu mönnunum, sem flyktust á bænda-
fundinn forðum!
Kröfurnar til landstjórnarinnar.
Mér er það með öllu óskiljanlegt, hvernig
sú landstjórn ætti að vera, sem allir væru
ánægðir með. Hún þyrfti víst að hafa póli-
tisk fataskifti einu sinnj á mánuði hverjum,
því að ég get ekki betur séð en að fjöldi
landsmanna viti ekki hvað þeir viJja. Þeir
heimta annan daginn skóla, nýja vegi, brýr
yfir ár, styrk til rjómabúa, talsíma um hérað
sitt, og styrk og lán til allra hugsanlegra
fyrirtækja. — Og þegar svo stjórn og þing
verða við þessum óskum og kröfum þeirra,
eftir því sem efni og ástæður leyfa, þá er
hún skömmuð fyrir bruðlun og fjáreyðslu.
Enginn getur þó ætlast til að þetta fáist
án fjárframlaga.
Atkvæðasmölun Landvarnarmanna.
Það var á fundi hér í sveitinni fyrir
skömmu, að tveir af fundarmönnum drógu
upp úr vösum sínurn skjöl nolckur, er þeir
lásu upp, og skoruðu þeir á fundarmenn,
að skrifa nöín sín undir þau, og um leið
að geta þess aftan við nöfnin hverjum þing-
málaflokki þeir fylgdu, hvort heldur Land-
varnar- Heimastjórnar- eða Þjóðræðisflokkn-
um. Áttu menn að gefa það til lcynna með
því, að setja L. H. eða Þ. aftan við nöfn sín.
Eg furðaði mig á, að ekki voru á skjalinu
nema þessir 3 flokkar nefndir; mig minti að
auk þeirra hefði ég heyrt getið um valtýska
flokkinn og sjálfstæðisflokkinn, sem stofnað-
ur var í sumar á Þingvallafundinum, en
enginn gat frætt mig um, hvar þeir væru
niðurkomnir nú.
Svo byrjuðu menn að skrifa sig. Þegar
röðin kom að mér setti ég „H“ fyrir aftan
nafn mitt. Sessunautar mínir spurðu mig að,
hvað ég meinti með þessu, Ég svaraði þeim,
að þó peir hefðu í fyrra verið beinharðir
þjóðræðismenn, en gengju nú inn í Land-
varnarflokkinn — findi ég hvorki löngun
til né skyldu'mína, að elta þá þangað.
ígahnöttur
sekknr í Atlantshaf.
Fyrir skömmu kom hollenzkt
gufuskip til Filadelfiu. Skipstjórinn
skýrði þar á þessa leið frá viðburði
sem gerðist nóttina milli 3. og 4.
marz á 40. st. n. br.
Afarstór vígahnöttur, sem eflaust
var mörg tonn að þyngd féll í sjó-
inn nálægt skipinu og olli hafróti
miklu. Því næst dundi yfir hryðja
af ljómandi smá-loftsteinum helzt
til nærri skipinu. Þetta stóð yfir
margar mínvitur. Allur sjórinn þar
umhverfis, svo langt sem augað
eygði, glóði eins og af maurildi.
Skipstjóri sagði að margir af skip-
verjum hefðu veikst af áhrifum gas
þess sem myndaðist við fall víga-
hnattarins, og mundi það hafa orðið
þeim að bana, ef þeir hefðu ekki
farið undir þilfar. Um fjórðung
stundar mátti finna gasið í loftinu,
og þegar skipstjóri og hásetar komu
aftur upp á þiljur, voru þær þaktar
einkennilegu brúnu dufti, sem rigndi
ofan úr loftinu.
ÚrsmíðaYirmustofa
Carl F. Bartels =
Langavegi 5. Talsími 137. \
lólksflufniiigur frá Ítalíii.
Fyrstu tvo mánuðina á þessu ári
fluttu 19,000 manns úr landi á Ítalíu.
Hér um bil helmingur útflytjendanna
fór til Bandaríkjanna, Brazilíu og
Argentínu. Þó þessi útflutningur
virðist mikill, er hann samt miklu
minni en í fyrra. Þá fluttu hér um
bil 47,000 ítalir af landi burt.
Vegna óáraninnar fluttu samtímis
33,100 ítalir heim frá Bandaríkjun-
um, 4,503 frá Argentína og 1,127
frá Brazilíu. í fyrra hurfu alls
14,352 ítalir heim frá Ameríku á
fyrstu mánuðum ársins.
Hensla » skaðseini áfengis.
Skólanefndin í Flróarskeldu hefir
ákveðið, eftir áskorun frá hinum
sameinuðu bindindisfélögum, að taka
upp kenslu í skaðsemi áfengis í lýð-
skólum bæjarins. Þessi kensla verður
sameinuð náttúrufræðiskenslunni.
Morinóniikir trúboðar
liöndlaöir í Sviss.
í bænum Coire í Sviss voru ný-
lega höndlaðir 4 mormónskir trú-
boðar frá Utah. Þeir voru kærðir
fyrir að hafa prédikað fjölkvæni
meðal fólks þar í landi. Trúboð-
arnir voru dæmdir til að sæta þriggja
daga fangelsi, og vera landrækir að
þeim tíma liðnum.
Auðkennt af oss.
ir, i n n ínrmré;