Reykjavík - 27.02.1909, Page 3

REYKJAVIK
39
flesta gamla flokksbræður mína, af
mér óskiljanlegum ástæðum, hafna
því og lítilsvirða, sem vér skömmu
áður höfðum álitið harla gott, en
vart gert oss nokkra von um að ná
nema eftir langa og harða baráttu.
Og það er svo langt frá því, að
ég telji framkomu hins hæstv. ráð-
herra i sambandsmálinu vítaverða,
að það er sannfæring mín, að hann
eigi skilið heiður og þökk allra góðra
íslendinga fyrir hana, og að þettá
verði viðurkent er stundir líða fram
og hitinn, sem nú er í mönnum
rokinn út, og þessi framkoma hans
álít ég að geti vegið upp á móti
mörgum yflrsjónum.
Þvi hafði verið haldið fram af
andstæðingum ráðherrans, að hann
hefði talið Dönum trú um, að vér
íslendingar myndum sætta oss við
lítilfjörlegar breytingar á sambandinu
milli landanna og þess getið til, að
hann í því máli myndi reka sleitu-
lega réttar íslands.
En í sambandslaganefndinni varð
það oss öllum íslendingunum bert,
að ráðherrann hafði aldrei geflð Dön-
um minstu átyllu til að ætla, að vér
mundum sætta oss við minni um-
bætur en þær, sem andstæðingaflokk-
ur hans hafði krafist, er hann fór
lengst í kröfum sínum, og fyrir þeim
kröfum beittist hann með þeim gáf-
um, mælsku og lipurð, sem jafnvel
andstæðingar hans játa að hann hafi
til að bera.
Ég veit að umræður um þetta mál
hafa engin áhrif á úrslit þess. Þau
eru fyrirfram ákveðin og skal ég því
eigi þreyta deildina á lengri ræðu.
Aðeins vildi ég mega segja hin-
um hæstv. ráðherra, að ég öfunda
hann af því, en ann honum þess, að
falla á þessu máli, og það er óbif-
anleg sannfæring mín, að hann fái
síðar uppreisn.
Hinum háttvirta. meiri hluta vildi
ég mega benda á það, að það er
þýðingarmikil ákvörðun, sem hann
ætlar nú að íara að taka. Ekki af
því, að ég telji það lífsskilyrði fyrir
þjóðina, að hinn núverandi ráðherra
haldi völdunum framvegis, eða það
varði svo miklu, hver eftirmaður hans
verður, þótt ég geti eigi neitað því
að óviðurkvæmilegt væri að sjá, ég
vil ekki segja einhverja hræðu, held-
ur einhvern liðlétting í sæti Hann-
esar Hafsteins — en þó gæti svo
farið, því skilið gæti ég það, þótt
beztu menn flokksins kynokuðu sér
við að taka við forustunni — heldur
vegna sambands þess, sem hún er í
við sambandsmálið, sem vekur kvíða
hjá manni fyrir því, að flokkurinn
muni eigi bera gæfu til að leiða það
til farsællegra lykta, heldur ef til vill
leiða þá ógæfu yfir land, vort, sem
væri verri en svarti dauði.
Nær og íjær.
Aðalfnndur Búnaðarfélagsins var
haldinn laugardaginn 13. febrúar.
Forseti mintist Guðjóns heitins Guð-
mundssonar ráðanauts og taldi félag-
inu mikla eftirsjá að honum. Tóku
fundarmenn því með því að standa upp.
Þessir reikningar lagðir fram fyrir
árið 1908:
Reikningur Búnaðarfélags íslands,
sjóðsleifa Búnaðarfélags Suðuramtsins,
gjafasjóðs C. Liebe, búnaðarsjóðs Aust-
uramtsins og Búnaðarskólasjóðs Aust-
uramtsins.
Forseti skýrði í sambandi við fyrsta
reikninginn frá framkvæmdum félags-
ins árið sem leið.
Til ræktunarfyrirtækja
hafði verið varið alls kr. 23443,33
Til kynbóta .... — 5958,86
Utanfararstyrkur var
veittur alls ... — 3480,00
Félagsstjórnin lagði þá fram tillögu
um það, að veittur yrði styrkur til að
gefa út búfræðibækur, sem einkum séu
miðaðar við kenslu á bændaskólanum,
en geti þó orðið bændum alment til
fræðslu.
Hún lagði ennfremur til, að varið
yrði alt að 1000 kr. til að styrkja
stofnun kornforðabúrs til skepnufóðurs.
Telur þau nauðsynleg fyrir þau héruð,
sem ís getur varið aðflutninga fram á
vor. Hefir stjórnin lagt til við Stjórn-
arráðið, að á fjárlagafrumvarpinu fyrir
árin 1910 og 1911 verði heimilað að
veita lán úr landssjóði með hagkvæm-
um kjörum til slíkra forðabúra.
Ýms mál voru síðan rædd og tóku
margir til máls. Eftirfarandi tillögur
voru samþyktar flestar eða allar í einu
hljóði.
1. Fundurinn skorar á búnaðarþingið
að hlutast til um, að menn eigi kost
á leiðbeining í búreikningsfærslu.
2. Fundurinn leggur til, að eftir lok
ársins 1910 verði á sýningum, sem
Búnaðarfélag íslands styrkir að ein-
hverju leyti, að eins það sauðfé sæmt
verðlaunum, sem er frá heimilum, þar
sem þrifaböðun alls sauðfjár hefir átt
sér stað veturinn áður.
3. Fundurinn skorar á búnaðarþingið
að hlutast til um, að komið sé á fót
kenslustöðum í súrheys- og sætheys-
gerð og í annari heyverkun.
4. Fundurinn skorar á búnaðarþingið
að eiga hlut að því, að koma því til
leiðar, að skip með kælirúmi fáist til
ferða milli íslands og Englands um
sumar og haustmánuðina, til að flytja
út smjör og nýtt kjöt.
5. Fundurinn skorar á búnaðar-
þingið að taka til íhugunar, hvort
Búnaðarfélag íslands getur ekki gert
eitthvað til þess að rannsaka gildi inn-
lendra áburðartegunda með mismun-
andi aðferð og mismunandi staðháttum.
6. Fundurinn skorar á búnaðarþing-
ið að taka til íhugunar, hvort ekki verði
við komið byrjunartilraunum með til-
högun með áveitu á engjum.
7. Fundurinn skorar á búnaðarþingið
að taka til íhugunar, hvers konar iyrir-
komulag á peningshúsum muni vera
hentugast; og gera ráðstafanir til þess,
að verðlaun yrðu veitt fyrir haganleg
peningshús og áburðarhús.
Þá voru kosnir 2 nýir fulltrúar í
stað M. Stephensen landshöfðingja og
Jóns búfr. Jónatanssonar og hlutu kosn-
ingu Guðm. próf. Helgason og Eggert
Briem bóndi í Viðey.
Varafulltrúar voru kosnir Sigurður
Sigurðsson og Halldór Vilhjálmsson.
Yflrskoðunarmenn : Björn Bjarnason
í Gröf og Magnús Einarsson dýralæknir.
Urskurbarmenn: Júlíus Havsteen
amtm. og Kristján háyfirdómari Jóns-
son endurkosnir.
Pingkosning fer fram á Seyðisfirði
að nýju þann 9. n. m., og skulu fram-
boð koma í hendur kjörstjórnar fyrir
3. s. m. Talið víst að frambjóðend-
urnir verði þeir sömu og áður.
SUfiU
t>Að ER ENOJN FYRIRHÖFN
MEð SUNLIQHT sAPU.
Eins og sólin upplýsir húsið
svoleiðis upplýsir Sunlight Sápa
vinnu dagsins.
Sunlight Sápa þýðir sparnab
af tíma og peningum. tlún er
ódvr í verði og rnikill sparnaður
við að brúka hana.
Fylgift abeins fyrirsögninnl sem
stendur á hver|um pakka og
Sunlíght mun gera afganginn,
*
24 21
án þeirra vera sjálf, eða haldið þér ekki það? Já, hver er yðar
skoðun, hæstvirti herra? Hún má auðvitað til með að vera þrifin,
og sá þrifnaður, þessi alveg sérstaki þrifnaður—já, þér skiljið hvað
ég á við? — hann kostar peninga. Skiljið þér? Nú, og svo auðvitað
hársmyrsl, alveg ómissandi! Ennfremur stífaðar skyrtur, dýr og falleg
stígvél, til þess að hún geti teygt. fram litlu, fallegu fæturna, hvenær
sem hún þarf að stikla yfir pollana á götunum. Skiljið þér, skiljið
þér, herra ininn, hve dýrt þess konar hreinlæti er? Gott og vel, svo
hefi ég sjálfur, faðir hennar, haft út úr henni þessa 30 blóðpeninga
til að svalla fyrir! — og drekka . . . og núna er ég búinn að drekka
þá upp. . . . Hvernig í dauðanum getur nokkur lifandi maður haft
meðaumkvun með öðrum eins manni og mér — ha? Segið mér,
hæstvirti herra, vorkennið þér mér eða ekki? Já, segðu það bara,
kunningi, vorkennirðu mér eða ekki? Hí, hí, hí!«
Hann ætlaði að fara að hella í glasið, en það var ekkert eftir,
flaskan var tóm.
»Já, þú ert nú maður, sein á skilið meðaumkvun!« kallaði
veitingamaðurinn, sem var kominn aftur til þeirra.
Hlátur og skammaryrði gullu við úr öllum áttum. Áheyrend-
urnir ýmist lilóu eða þeyttu úr sér skömmunum og hinir hlóu líka,
þótt ekki væri nema af því, hvernig hann var útlítandi þessi afsetti
embættismaður.
»Kenna í brjóst um mig! hvers vegna ættu menn að kenna í
brjósti um mig?« öskraði Marmeladow, stóð alt í einu upp, og hreyfði
hendina í sveig frá sér numinn, eins og þetta væri orðið, sem hann
hefði beðið eftir; »hvers vegna er ég brjóstumkennanlegur? Nei, vissu-
lega ekki, það er engin ástæða til að kenna í brjósti um mig! Menn
mega krossfesta mig, krossfesta, já, en ekki aumkvast yfir mig. Já,
dæmið hann, krossfestið hann, krossfestið hann, en jafnframt því að
þér krossfestið hann skuluð þér vorkenna honum! Þá fel ég mig
sjálfur í hendur ykkur, til krossfestingar, því mig þyrstir ekki i nautn
og gleði, heldur í sorg og tár. . . Knæpustjóri! Getur þú ímyndað
þér að þessi flaska þín hafi veitt mér gleði? . . . Nei, hrygð, hrygð
er það, sem ég leita að á botni hennar, hrygð og tár — og það hefi
ég fundið og fengið! Hann, sem aumkvast yfir alla, þekkir alla og
alt, hann sá eini, sem er dómari alls þess sem lifir, hann mun
aumkvast yfir oss! Sá dagur mun koma, er hann mun spj'rja:
og, guð minn góður, hvílík gleði varð þegar ég sagði frá, að ég aftur
væri tekinn í vinnu og fengi laun! . . . «
Marmeladow þagnaði aftur yfirkominn af geðshræringu. í því
kom inn mannQöldi að utan. Þeir höfðu með sér spiladós, og sjö
ára gamalt barn söng chutorok*) með hásum rómi. Ys og þys varð
fyrir neðan; veitingamaðurinn og þjónarnir voru að stjana undir
nýja gestinum. Marmeladow hélt áfram frásögu sinni án þess að
líta við þeim, sem komu. Það var auðsjáanlega farið að svífa á
hann, en því druknari sem hann varð, því meira óð á honum. Það
var eins og hann lifnaði við, og gleðisvip brygði fyrir í andliti hans
þegar hann hugsaði til hinna nýju afreka sinna á embættisbraut-
inni. Raskolnikow hlustaði á og tók vel eftir.
»Já, svona var því nú komið fyrir hér um bil fimm vikum
síðan, já . . . . Ekki höfðu þær Katrín Ivanowna og Sonetjska fyr
komist eftir þessu, en mér fanst ég vera kominn beint lil himna! —
Já, guð minn góður, já! — Aður, þegar ég lá þarna eins og skepna
. . . . eintóm hrakyrði! En nú gengu menn á tánum. Börnunum
var skipað að halda sér í skeQum; »Semjon Sacharitsch er kominn
af skrifstofunni og er þreyttur; hann er að hvila sig; . . . Uss .
Uss!« Ég fékk kaffi áður en ég færi á skrifstofuna; kaffi með fló-
uðum rjóma út í! Heyrið þér, tæran rjóma. Þær höfðu keypt hann.
Og hvernig þær hafa farið að nurla saman á ný. þokkaleg vinnuföt
handa mér — ellefu rúblur og fimtíu kopek — það skil ég ekki enn
i dag. Sko, stígvél, brjóst úr sértingi, ljómandi einkennisbúning, alt
á ellefu og hálfan og úr bezta efni. — Fyrsta daginn, sem eg kom
af skrifstofunni, hafði Katrín Ivanowoa tvo rétti matar handa mér:
súpu og soðið kjöt — það var í fyrsta skifti að slíkt kom fyrir
okkur! Hún átti aldrei neitt að fara i . . . enga flík! — og nú var
hún búin að dubba sig upp, eins og hún ætlaði í veizlú og hafði
ekki flaustrað það! Hún gat skapað eitthvað úr engu! Hárið var
vandlega greitt, hún var með hreint hálslín og hreint handlín — og
hún er eins og breytt, yngri og fallegri, hún er ekki sami maður
lengur! Sonetska, blessunin litla, lét okkur fá fé til lífsuppeldis.
»Það samir mér ekki að koma oft til ykkar framar« sagði hún, »bara
svona við og við i rökkrinu, þegar enginn sér mig«. Já, heyrið þér
*) Alþektur rússneskur söngur.
Sín'