Reykjavík - 10.04.1909, Blaðsíða 1

1R k j a\> t h.
x.
19
Útbr«idda»ta blað landsins.
Upplag yfir 3000.
Laugardag 10. Apríl 1909
Áskrifendur í b æ n u m
yfir IOOO.
X., 19
UGT ALT FÆST í THOMSENS WAGASlWI.
Ofna og eldavélar selur Kristján Þorgrimsson.
Augnlækning ók. 1. og 3. þrd. 2—3 á spítal.
Baðhúsið virka daga 8—8.
Biskupsskrifstofa 9—2.
Borgarstjóraskrifstofa 10—3.
Bókasafn Alp.lestrarfél. Pósthússtr. 14, 5—8.
Bréfburður um bæinn 9 og 4.
Biinaðarfélagið 12—2.
Bæjarfógetaskrifstofa 9—2 og 4—7.
Bæjargjaldkeraskrifstofa 11—3 og 5—7.
Bæjarsíminn v.d. 8—10, sunnud. 8—7.
Forngripasafnið mvd. og ld. 11—12.
Islandsbanki 10—2Va og 51/a—7.
Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. ld. 7--8 e.m.
Landakotsspítalinn lO'/a—12 og 4—5.
Landsbankinn KP/j -21/,.
Landsbokasafnið 12—3 og 7—8.
Landskjalasafnið á þrd., fmd. og ld. 12—1.
Landsjóðsgj.k. 10-2, 5-6, þrjá 1. d. í m. 10-2, 5-7.
Landssíminn v.d. 8—9, sunnud. 8—11 og4—6.
Læknaskólinn ók. lækning þrd. og fsd. 11—12.
Náttúrugripasafnið sunnud. I1/?—2^/s.
Pósthúsið 8—2 og 4—7.
Stjórnarráðið 10—4.
Söfnunarsjóður 1. md. í mán. kl. 5.
Tannlækning ók. í P.str. 14, 1. og 3. md. 11—12.
„REYKJAVÍK"
Árg. [minnBt 60 tbl.] koetar innanlands 3 kr.; erlendii
kr. 8,50—4 sh.—1 doll. Sé borgað fyrir 1. Júlf, 1 kr. afsl.
Auglýsingar innlendar: & 1. bla. kr. 1,50;
9. og 4. bls. 1,25 — Útl. augl. 38m/»°/o hnrra. —
Afsldttur að mun, ef mikið er auglýst.
Útgef.: Hlutafélagið „Reykjavík“.
Afgreiðslumaður og gjaldkeri Lúövik Jakobsson,
Lækjargötu 6A (bókverzlun Guðm. GamalíelBsonar^.
Talsími 36.
Eitntjðri Jónafi Guðlaugsson,
Suðurgötu 2. Talsími 199.
Ritstj. „Reykjavíkur44
er að hitta á skrifstofu blaðsins í
Lækjargötu 6A (uppi) kl. 12—2 e. h.
Talsími 36.
Heima í Suðurgötu 2 frá 4—5 e. m.
Talsími 199.
Afgreiðslum. og gjaldkera ,Rvíkur‘
er að hitta á virkum dögum í Lækjar-
götu 6 A kl. 8—10 f. h. og kl. 12—3
®g 5—6 e. h. Talsimi 36.
Með „Ceres“
komu margar nýjar tegundir
af
í heilkössum, hálfkössum og
kvartkössum.
fgrirtak að gædum
en verdid lágt.
Ísafolíar-Bjiri
og
fjrstu ráðherraverkin.
Engin þurfti að vænta mikils af
Birni Jónssyni. Fyrri framkoma
hans í stjórnmálum er þannig vaxin
að enginn maður gat búist við öðru
en því, sem nú er fram komið. Það
þarf eigi annað en að líta á aðal-
drættina, helztu hamaskifti hans frá
|)ví er hann fyrst hóf blaðamensku
sína og til þessa tíma.
Fyrst er Björn undir handarjaðri
Jóns Sigurðssonar — En þegar Jón
Sigurðsson leið, þá fengu verri menn
og óvitrari tangarhald á honum.
Tók hann þá að svívirða stefnu
Jóns Sigurðssonar og forvígismann
hennar, sem þá var, Benedikt Sveins-
son. Þá lifði hann á því margt ár,
að nudda sér upp að þeim, sem
þá höfðu völdin hér á landi, enda
mjólkaði hann þá landssjóð óspart.
Voru þessi árin mestu uppgangsár
hans.
Svo kom Valtýr og valtýskan.
Ísafoldar-Björn barðist í fyrstu af
öllu aíli bæði gegn j)ví, að Valtýr
kæmist á þing og síðan gegn stjórn-
málastefnu Valtýs. Eftir örstuttan
tínja liðinn kom samt annað liljóð
í strokkinn. Valtýr varð alt í einu
dýrlingur Björns og stjórnmálastefna
hans var leiðarsteinn Björns um
einn tug ára, 1897—1907.
Þegar landvörn reis upp 1902, þá
smánaði ísafold þá stefnu kallaði
hana sérkreddu, sagði að öllum kröf-
um vorum yrði fullnægt með stjórn-
arskrárbreytingunni 1903 o. s. frv.
Þegar Hannes Hafstein er orðinn
ráðherra, þá kúvendir Isaf. enn af
nýju. Þá segir hún að ríkisráðsá-
kvæðið sé »meinlegur þverbrestur«,
fjargviðarst mjög út af ráðherra-
undirskriftinni o. s. frv. Stjórnar-
fyrirkomulagið samkv. stjórnarskrár-
breytingunni, sem ísafold og alt lið
Björns hafði lofað og lagt eindregið
með, er nú orðið með öllu óhaf-
andi.
Nú kemur blaðamannaávarpið sæla.
Björn er þar með. Þá átti ísland
að verða frjálst sambandsland Dan-
merkur og þá segir Björn í ísaf.,
»að ekki sé tilgangurinn að ísland
verði ríki«. Skilnað íslands og Dan-
merkur tekur Björn fyrst sem gam-
an. »TaIa má j)að«, sagði karlinn
Þá er hóað saman Þingvallafundin-
um 1907. Jafnframt því að semja
eina hugsunarranga ályktun, þá er
þar samþykt að reisa skilnaðarmerk-
ið, ef eigi fáist framgengt kröfum
þeim, sem þar er farið fram á.
Nú kemur millilandanefndin og
frumvarp hennar.
Björn segir fyrst er það kemur,
að í því séu ýmsar bætur frá því
sem nú er. Síðan verður úr því
rammasta innlimun og Björn vill
láta sökkva því á sextugu dýpi.
Taldi hann því meðal annars til
foráttu, að ísland var þar ekki nefnt
»ríki«, en hafði þó lagsl á móti þvi
á Þingvallafundinum sæla, að ísland
væri nefnt ríki. En nú þegar hann fór
förina frægu til Danmerkur er stjórn-
arástand vort núverandi orðið ágætt
í augum Björns. Dani skamm-
ar Björn í ísaf. látlaust í alt sumar,
kallar þá »kartnögl á heimsmenn-
ingunni«, »rúsínustein«, sem hverfa
mun niður í gin Þjóðverjans, óhæfa
til þess að verja sjálfa sig fyrir öðr-
um, auk heldur oss íslendinga.
Þótt nú Björn hafi annað veifið
skammað Dani slíkum óbóta skömm-
um, þá hefir heigulshátturinn þó
öðru hvoru komið upp í honum.
Það er á allra manna vitorði, að
hann heflr flatmagað allra manna
mest fyrir dönskum mönnum, sem
hingað hafa komið, og eigi síður
fyrir Dönum, þegar liann hefir dval-
ist í Danmörku. Síðasta dæmið hér
heima er ræða hans í boði Dana á
»Valnum« skömmu áður en liann
sigldi, þá kvað hann sig óska þess,
að »lille Bror« (o: íslendingar) af-
borguðu nokkuð af þeirri »þakkar-
skuld«, sem hann stæði í við »store
Bror« (o: Dani). Þremur dögum
síðar fellir Björn úr Qárlögunum þá
tvo þriðjunga botnvörpusekta, erDan-
ir hafa fengið.
Enn sagðist ísafold margt frá
því, hversu Björn væri valdalystar-
laus, eftir að kosningarnar voru um
garð gengnar 10. sept. f. á. Þetta
segir Björn alt til öskudags 1909.
Á þeim degi var hann valinn i ráð-
herra sæti af meiri liluta flokks síns.
Kvaðst hann hafa tekið við völdum
af því að enginn hefði annar viljað.
Skúli Thoroddsen hefir sjnt það
í Þjóðv., að þetta eru hin gífurleg-
ustu ósannindi. Björn lét smala og
smala lianda sér innan flokksins og
fékk þá loks hið eina sem hann
liefir alla tíð barist fyrir.
Völrtin.
Allir þeir, sem þektu Björn, töldu
það auðvitað víst, að liann mundi
nú brátt kyngja flestu því niður,
sem hann hafði sagt til svívirðu
Dönum og að hann mundi lækka
seglin að því er snertir sjálfstæðis-
kröfur vorar gagnvart Dönum. Og
þetta hugboð manna hefir líka ræzt.
Skulum vér nú athuga, hvað hann
hefir gert í utanför sinni og livernig
framkoma hans hefir verið gagnvart
Dönum, síðan hann varð ráðherra.
Munum vér taka símskeyti þau,
sem hingað hafa borist og jafnframt
þau mótmæli, sem hann hefir hreift
Iðnaðarmenn I
Munið eftir aö ganga í »Sjúkrasjóð Iðnaðarmanna<t
Sveinn Jónsson gjk.
Heima kl. 6 e. m. — Bókhlöðustig 10.
gegn því er danskir blaðamenn hafa
haft eftir honum og birzt hefir í
dönskum blöðum, en hingað símað.
I. Ósaiiiitndin.
1. Fyrstu ósannindin sem Björn
ber fram fyrir Dani, eru þnu að
Dana-hatur sé ekki til á Islandi, þó
að Björn viti, að ísafold hefir stór-
svívirt Dani alt síðastl. sumar og
rófu-blöð liennar »Ingólfur« og
»Fjallkonan« dyggilega haldið sér í
skör hennar í þessu sem öðru, er
miður mátti fara.
Björn hefir ekki mótmælt því,
að hann hafi sagt Dönum þetta. —
Þar með er sannað, að Björn hefir
farið hér með ósannindi.
2. Framhald þessara ósanninda
er það, er Björn segir, að svívirð-
ingargreinar »ísaf.« í garð Dana séu
eftir »ungan glanna« (»ungt Brus-
hoved«). í þessum orðum birtist
bezt vesalmenska Björns, þegar á
hólminn kemur, að fara að klína
verstu sorpgreinum blaðs síns á
sveinstaula einn, sem hefir verið í
þjónustu hans sem andamiðili og
vitanlega hlýðir Birni í öllu og er
honum fylgispakur og undirgefinn í
hvívetna, enda vita allir, að hvorki
þessi piltungi né aðrir láta nokkuð
það nafnlaust í »ísafold«, sem Björa
er eigi sammála að öllu leyti. Björn
hefir því verið sammála skamma-
greinum »Isaf.« i garð Dana i þann
svipinn, hvort sem lmnn hefir sjálfur
sjátfur samið þœr eða einhver af
undirlægjum hans.
3. Svo segist Björn hafa barist á
íslandi móti ýmugusti gegn Dönum.
Þetla segir maðurinn, sem mest hefir
svívirt Dani allra íslenzkra manna
síðastl. ár.
4. Þá segist hann vera talinn liér
á landi mjög vinveittur Dönum. —
Hann veit nú, að ef hann hefði tai-
ið sér þetta til gildis hér heima, þá
hefði hann aldrei orðið ráðherra.
Hann veit líka, að þetta eru ósann-
indi, því að ýmsir hafa því miður
orðið til þess, að taka mark á orð-
um hans og þeir geta ekki hafatal-
ið hann vinveittan Dönum. Þeir
sem þektu hann rétt, tóku vitanlega
hvorki markálirópyrðum hans í sum-
ar né fagurgala í hans við Dani nokkr-
umstundumáður. Þeirvissuaðhvort-
tveggja var hégóminn einber, að
eins sagt til þess að koma ár sinni
fyrir borð í þann og þann svipinn.
5. Og loks klykkir Björn út með
því, að í islenzkum blöðum sé nú
ekki óvingjarnlegt orð í garð Dana.
B. J. hefir annaðhvort ekki lesið
blöð flokks síns. þar á meðal sjálfs
síns blað, eða hann fef með visvit-
andi ósannindi. (Þetta er altí sím-
skeyti 30. marz. »Lögrétta« 31. marz
1909.
Engu af þessu hefir Björn
reynt að mótmæla.
í samtali við einn blaðamann, er
orðrétt rúmast í stuttu símskeyti