Reykjavík - 07.08.1909, Blaðsíða 1

1R k \ a v í h.
X, 39
TÍtbreiddasta blað landsins.
Upplag yfip 3000.
Laugardag 7. ágúst 1909
Á skrifendur í b æ n n m
yfirlOOO.
X„ 39
ALT FÆST 1 THOMSEHS MAGASlNI.
Augnlækning ók. 1. og 3. þrd. 2—3 á spital.
Baðliúsið virka daga 8—8.
Biskupsskrifstofa 9—2.
Borgarstjóraskrit'stofa 10—3.
Bókasafn Alp.lestrarfél. Pósthússtr. 14, 5—8.
Bréfburður um bæinn 9 og 4.
Búnaðarfélagið 12—2.
Bæjarfógetaskrifstofa 9—2 og 4—7.
Bæjargjaldkeraskrifstofa 11—3 og 5—7.
Bæjarsíminn v.d. 8—10, sunnud. 8—7.
Forngripasafnið opið 11—1 frá lð.jún.—15.sept.
Islandsbanki 10—2‘/j og ð1/^—7.
Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. ld. 7-8 e.m.
Landakotsspitalinn 101/!—12 og 4—5.
Landsbankinn 10*/»—2‘/j.
Landsbókasafnið 12—3 og 7—8.
Landskjalasafnið á þrd., fmd. og ld. 12—1.
Landsjóðsgj.k. 10-2, 5-6, þrjá 1. d. í m. 10-2, 5-7.
Landssíminn v.d. 8—9, sunnud. 8—11 og 4—6.
Læknaskólinn ók. lækning þrd. og fsd. 11—12.
Náttúrugripasafnið sunnud. H/j—21 /2.
Pósthúsið 8—2 og 4—7.
Stjórnarráðið 10—4.
Söfnunarsjóður 1. md. í mán. kl. 5.
Tannlækning ók. í P.str. 14, 1. og 3. md. 11—12.
„EEYKJAYlK"
Árg, [minnst 60 tbl.] kostar innanlands 3 kr.; erlendis
kr. 3,50—4 ah.—1 doll. Sé borgað fyrir 1. Jdlí, 1 kr. afsl.
Auglýsingar innlendar: k 1. bl*. kr. 1,50;
. og 4. bls. 1,36 — Útl. augl. 3S*/»®/o hierra. —
Afsláttlir að mun, ef mikið er auglýst.
Hlutafélagið „B,eykjavik“.
Ritstjóri Jónas öuðlaugsson,
Kirkjustræli 10. Talsími 199.
Ritstj. „Reykjavílciir“
er að hitta í
Kirkjustræti 10 frá 4—5 e. m.
Talsími 199.
ýfgreiðsla ,Reykjavikur‘
er á Smiöjustíff 7.
Afgreiðslum. blaðsins er áreiðanlega
að liitta þar kl. ÍO—11 f. rn.
og ,V*—4 e. m.
Liílu verður Vöggur feginn.
„ísafold11 er mjög kampagleið yfir
því 31. f. m., að ráðherrann hafi
fengið öll lög alþ. staðfest nema eitt
og eyðir því, svo sem um högóma-
mál væri að ræða.
Og þetta hégómamál „ísafoldar" er
sambandsmálið, málið sem verið hefir
efst á dagskrá þjóðarinnar siðan þing-
mannaförinni lauk, sumarið 1906.
Málið, sem vegur og gengi lands og
]ýðs öllum öðrum málum framar er
komið undir, og meirihlutinn hamp-
aði hæzt meðan hann var að læð-
ast að kjötkötlunum, er nú orðið að
svo auðvirðilegu hégómamáli, að að-
alstjórnarblaðinu þykir ekki eyðandi
orðum að því, þó að því sé skelt á
nasir þeim manninum, sem hátíðlegast
lofaði að leiða það til heppilegra lykta.
Kunnugum kemur þetta nú raunar
ekki á óvart. Þeir vissu frá upphafi
að það mál var ekki annað en leik-
soppur í höndum innantómra orðháka,
ekki annað en sjónhverfing, á borð við
sum „dularfullu fyrirbrigðin", til þess
að komast yfir blessaðan matinn.
Aðalorðhákarnir eru nú sumpart
orðnir saddir og sumpart, á góðum
vegi til þess. Það er meðferð sam-
bandsmálsins að þakka. Tilgangurinn
var aldrei annar. Honum er náð. Og
því er málið nú lagt á hylluna. Því
er ekki eyðandi orðum að því lengur,
enda helzt til skamt liðið frá öllum
skammaaustrinum um millilandafrum-
varpið, frá forsetaförinni sælu og öll-
um gyllingunum á frumvarpi meiri-
hlutans, til þess beint að lofa meist-
arann fyrir það verkið.
En lofa verður hjúið húsbóndann
samt. Fyrir það eitt fær það mat og
kaup. Því er blaðinu snúið frá sam-
bandsmálinu og til lántökunnar fyrir
landssjóð, til viðskiftaráðunautsins og
bannlaganna.
Nú á B. J., sem skammaði H. H.
blóðugum skömmum fyrir að hafa
tekið x/2 miljónar lán hjá Dönum, að
hafa unnið lofsamlegt verk fyrir iand
og lýð, með því að taka þrisvar sinn-
um hœrra lán á sama stað gegn
h æ r r i vöxtum. Af láni H. H. er
svarað 4%, en af láni B. J. 4V2°/o.
Pað er sama sem 7,500 kr. gjaldaauki
fyrir landssjóð.
Af miklu er að láta.
Eða þá af viðskiftaráðunautnum,
manninum sem að vísu er hlutfalls-
lega óskaðlegur meöan hann eyðir hér
í aðgjörðaleysi rúmum 33 kr. á dag
úr landssjóði, manninum, sem einn
var svo óhæfur í þá stöðu allra hluta
vegna, að beztu vinir hans gera gys
að honum á opinberum mannfundum.
Eða loks af bannlögunum, lögum
um að vór viljum ráða því, hvað vér
látum ofan í oss í voru eigin landi og
sem meirihlutinn varð að fá hjáip
hjá einum manni úr andstæðinga-
flokknum til að gera sæmilega úr garði.
Buxna-Leitis-Gróa gerir þetta að
kraftaverkum, með því að skálda það,
að B. J. hafi hér átt við ramman reip
að draga, þar sem minnihlutinn hafi
reynt að spilla öllum þessum málum.
Vitanlega er það tilhæfulaus tilbún-
ingur. Ekkert þessara mála, lántakan,
fjárveitingin til viðskiftaráðunautanna
eða bannmálið, var flokksmál. Minni-
hlutamenn og meirihluta studdu þau
jöfnum höndum, ekki sízt bannmálið.
Minnihluta-blöðin leyfðu sér _að eins
að rifja upp ummæli „ísafoldar“ um
iántöku H. H., þegar blaðið fór að hæla
B. J. íyrir nýju lántökuna. Og bentu
jafnframt á það, sem allir vissu, og
þó vægilega, að ráðherrann hafði farið
illa með fjárveitingu alþingis til við-
skiftaráðunauta, þar sem hann kjöri
í þann sess mann, er flestum eða öll-
um öðrum fremur vantar öll eða ílest
skilyrði, bæði sjálfráð og ósjálfráð, til
að geta skipað sætið stórlýtalaust, og
sem meira að segja hefir sýnt það
svart á hvítu, að hann kunni ekki
að standa fyrir stöðu, er hann hafði
þó sérstaklega búið sig undir árum
saman.
Og um bannlögin er það að segja,
að því fer svo fjarri að minnihlutinn
hafi amast við þeim, að minnihluta-
þingmaður varð til þess að gera þau
frambærileg, og bæði Reykjavíkur-blöð
minnihlutans hafa stutt þau bæði fyr
og seinna.
Buxna-Gróa kernst því aldrei fram
m*ð það, að ráðherrann hafi unnið
frægan sigur á minnihlutanum í þess-
um málum.
Lofgjörð „ísafoldar" um lántökuna
og staðfesting fjárlaganna (fjárveiting-
arinnar til viðskiftaráðunautanna) og
bannlaganna sýnir ekkert annað en
hve traust, jafnvel „insta hringsins",
hefir verið lítið á húsbóndanum.
Og það vantraust láir enginn nán-
um kunningjum ráðherrans, sem einn
af fornkunningjum hans sagði um eftir
forsetaförina: „aldrei hefir enn í manna
minnum meira skriðið nokkur íslend-
ingur“, og nánustu vinirnir þorðu ekki
að sleppa einum út fyrir landsteinana.
En — litlu verður Vöggur feginn.
var haldin þann 1. og 2. ágúst. Hafði
verið til hennar efnt líkt og áður, en
veðuróhægð olli því báða dagana, að
lítill gleðibragur varð að henni, enda
mun mörgum finnast stjórnarástandið
hér í landi lítt ánægjulegt.
Sunnudaginn 1. þ. m., voru háð
kapphlaup frá Árbæ til Austurvallar,
kl. 2 um daginn. Síðan var sund-
skálinn vígður, og hélt Hannes Hafstein
bankastjóri snjalla ræðu við það tæki-
færi; er birtur kafli úr þeirri ræðu á
öðrum stað hér í blaðinu. Fyrir og
eftir var sungið eftirfarandi kvæði eítir
Guðmund skáld Magnússon :
Nú er hæli vort bygt, nú er hreystinni trygt
yfir höfuð sér þak gegnum seskunnar stríð.
Það ber gullaldarbrag sem vér gerum í dag,
og vér gefum þér ávöxtinn, komandi tíð.
Það bar feðranna orð yfir stórliöf og storð,
hversu strauminn þeir léku og brimfallsins rót.
Sérhver konungleg þraut lagði blóm þeim á
braut,
jafnvel björnum á sundi þeir lögðust á mót’.
Nú skal frægðaröld ný renna skini um ský,
nú skal skuggunum hnekt voru dáðleysi frá.
Hér skal djarflega teflt, hér skal atgerfið eflt,
hér skal ættlera-svipurinn skolast af brá.
Sjá, hér býður hann hönd, leggur band inn í
strönd,
þessi blikandi leikvöllur, kvikandi, tær.
Dröfn, þitt vinfengi’ er valt, fang þitt karl-
mensku-kalt,
en þín lcesknis-bros laða, svo eggjandi skær.
Þar sem fólkið erhraust,er það hugarvílslaust,
þar á lieimurinn gnægð, þar er hvarvetna byr.
Því er búð þessi reist, þetta bandalag treyst,
að sú blessunaröld megi koma því fyr.
Iðnaðarmenn I
Munið eftir að ganga í »Sjúkrasjóð Iðnaðarmanna.t
Sveinn Jánsson gjk.
Heima kl. 6 e. m. — Bókhlððustig 10.
Heill þér framgjarna sveit! Krýnij frægð
þennan reit,
þar sem frumherja-vígið þú reisir á strönd.
Marga hamingjuspá er í hylling að sjá,
eins og heiðbjartan jökul við sædjúpsins röpd.
Síðar um kvöldið voru háðir knatt-
leikar á Melunum.
Daginn eftir (þann 2.) voru fyrst
háðar veðreiðar á Melunum, en að því
loknu kapphlaup og stökk. Hátíðin
var sett kl. 12 um daginn, og sagði
Bjarni frá Vogi nokkur orð við það
tækifæri. Þá talaði Kristján háyfir-
dómari Jónsson fyrir minni konungs,
en Indriði Einarsson fyrir minni ís-
lands, og var sungið kvæði eftir
Hannes S. Blöndal á eftir. Loks tal-
aði Hjalti Sigurðsson fyrir minni
íslendinga erlendis, en kvæði eftir
Guðmund Magnússon var sungið á
eftir. Varð nú nokkuð hlé, en kl. 4
um daginn talaði Jón alþm. Þorkelsson
fyrir minni Reykjavíkur. Kvæði eftir
Guðmund Magnússon var sungið á
eftir.
Seinna um kvöldið las Bjarni frá
Vogi upp hverjir hefðu hlotið veðreiða-
og íþrótta-verðlaun, og urðu það þeir,
sem hér segir :
I. Mílukapphlaup (frá Árbæ
á Austurvöll):
1. Helgi Árnason (28 mín.).
2. Sigurjón Pétursson (28 m. 5 sek.).
3. Jóel Ingvarsson (28 m. 10 sek.).
4. Einar Pétursson (28 m. 15 sek.).
II. Þúsund metra hlaup :
1. Sigurjón Pétursson (3 mín. 3 sek.).
2. Guðm. Sigurjónsson (3. m. 8 s.).
3. Magnús Tómasson (3 m. 10 sek.).
III. 100 metra hlaup :
1. Heígi Jónasson (12^/s sek.).
2. Sigurjón Pétursson (131/* sek.).
3. Guðm. Sigurjónsson (14 sek.).
IV. Hástökk:
1. Kristinn Pétursson.
2. Jón Halldórsson.
3. Hallgr. Benediktsson.
V. Langstökk:
1. Kristinn Pétursson.
2. Theódór Árnason.
3. Guðbrandur Magnússon.
VI. Sund, J00 metra :
1. fl.: 1. Sigtryggur Eiríksson.
2. Stefán Ólafsson,
3. Benedikt Guðjónsson.
2. fl.: 1. Einar Guðjónsson.
3. fl.: 1. Tómas Hallgrímsson.
Sund, 500 metra:
1. Sigtryggur Eiriksson.
2. Stefán Ólafsson.
3. Benedikt Guðjónsson.