Reykjavík - 16.10.1909, Side 1

1R k j ax> í k.
X, 49
Utbreiddasta blað landsms.
Upplag yfir 3000.
Laugardag 16. Október 1909
Áskrifendur í b æ n u m
yfir 1000.
X, 49
g£3T ALT TÆST I THOMSEKS KAGASÍM.
Oína Og eldavélar selur Kristján Þorgrímsson.
—= Samkepiiin liíi ! Húrra l =—
Sápueyðsla vex með vaxandi siðmenning. Það er því ekki lítils um vert
að geta fengið góða sápu fyrir lítið verð.
Verzlun undirritaðs hefir því láni að fagna að geta boðið borgarbúum og
öðrum góða græusápu fyrir lítið verð.
Merkin eru tvö og heita:
Demantssápa, verð í 100 pd. tn. kr. 13,25, í 10 pd. kössum 1,45 au.
Krystalissápa, verð í 100 pd. tn. kr. 15,25, í 10 pd. kössum 1,65 au.
________ Allnr umbúðir ókeypis. ______________
NB. Til eftirbreytni fyrir »H/f Sápuhúsið« mætti gela þess, að verzlunin"
kaupir aftur ina tómu sápukassa, séu þeir óskemdir, fyrir 10 au. stykkið.
Reynið sápu þessa og berið gæði hennar saman við sápu þá, er þér hafið
notað undanfarin ár, og munuð þér úr því ekki kaupa grænsápu annarsstaðar en i
verzlun B. H. BJARNASON.
Ráðherra-blaðið og sannleikurinn.
Augnlækning ók. 1. og 3. þrd. 2—3 á spital.
Baðhúsið virka daga 8—8.
Biskupsskrif:tofa 9—2.
Borgarstjóraskrifstofa 10—3.
Bókasafn Alþ.lestrarfél. Pósthússtr 14, 5—8.
Bréfburður um bæinn 9 og 4.
Búnaðarfélagið 12—2.
Bæjarfógetaskrifstofa 9—2 og 4—7.
Bæjargjaldkeraskrifstofa 11—3 og 5—7.
Bæjarsíminn v.d. 8—10, sunnud. 8—7.
Forngripasafnið opið hv. virkan dag kl. 11—12.
Islandsbanki 10—2‘/» og 5'/j—7.
Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. ld. 7--8 e.m.
Landakotsspítalinn 10l/v—12 og 4—5.
Landsbankinn IO'/j—2Vj.
Landsbókasafnið 12—3 og 5—8.
Landskjalasafnið á þrd , fmd. og ld. 12—1.
Landsjóðsgj.k. 10-2, 5-6, þrjá 1. d. í m. 10-2, 6-7.
Landssiminn v.d. 8—9, sunnud. 8—11 og 4— 6.
Læknaskólinn ók. lækning þrd. ogfsd. 11—12.
Náttúrugripasafnið sunnud. I'/j—2'/j.
Pósthúsið 8—2 og 4—7.
Stjórnarráðið 10—4.
Söfnunarsjóður 1. md. i mán. kl. 5.
Tannlækniny ók. í P.str. 14, 1. og 3. md. 11—12.
„REYKJAYÍK"
Árg. [raimiBt 60 tbl.] kostar iunanlauda 3 kr.; erlondii
kr. 3,50—4 eh.—1 doll. Sé borgað fyrir 1. Júli, 1 kr. afal.
Anglýsingar innloudar: k 1. bl«. kr. 1,60;
3. og 4. bli. 1,95 — Útl. augl. 83*/»°/o b»rra. —
Afsláttur að muu, ef mikið er auglýit.
Hlutafélagið „Reykjavík“.
Ábyrgðarm. Jón ólafsson, alþingism.
Telefóu 29.
yijgreiðsla ,Reykjavíkur‘
er á Smiöjustíg 7.
Afgreiðslum. blaðsins er áreiðanlega
að hitta þar kl. ÍO—11 f. m.
og 2—4 e. m. — Telefón 199.
Ritstjóri er til viðtsls virka
daga, nema Mánudaga, kl. 4—5 síðd.,
Lindargötu 28.
I^eiö i*ó ttin *»•.
í ritg. í síðasta blaði um samning
Thore-fél. hetir á 2 stöðum orðið sú
vangá, að telja Hafnar-ferðirnar 16, í
stað 20. A öðrum stöðum í grein-
inni er talan rétt. Þetta eru menn
beðnir að leiðrétta og afsaka.
V atns vei tan.
Það hefir verið talsvert umtal um
það meðal bæjarmanna í sumar, að
verkið við vatnsveituna til bæjarins
væri ekki trúlega unnið. í bæjarstjórn-
inni hefir þetta komið aftur og aftur
til umtals, og er oss sagt að þau
L. H. Bjarnason lagaskólastjóri og frú
Guðrún Björnsdóttir hafi sér í lagi
látið sér ant um, að verkið væri rann-
sakað, hve trúlega það væri unnið
samkvæmt samningi.
Yerkfræðingur bæjarins, Sigurður
Thoroddsen kennari, hafði gefið skýrslu
um, hvernig verkið var á kafla, sem
hann hafði skoðað. Loks hafðist það
fram, að útnefndir vóru 2 menn af
borgarstjóra, til að rannsaka verkið.
Þeir rannsökuðu frá Rauðarárholti upp
að Elliða-ám, hve djúpt væri beint
niður að vatnspípunum, þar sem þær
eru einvörðungu grafnar niður í jörð.
En þar sem áfylling er gerð (mokað
upp til að þekja þær) rannsökuðu þeir,
hvað djúpt væri að pípunum bæði að
ofan og til hliða. [Það virðist auðsætt,
að dýpra þyrfti að vera að pípunum
bæði að ofan og frá hliðum, þar sem
áfylling er gerð, heldur en þar sem
alveg er grafið niður, því að frost
leiðir að frá 3 hliðum, þar sein áfyil-
ing ein erj.
Rnnnsóknina gerðu skoðunarmenn
á þann hátt, að í mýrum könnuðu
þeir með stöng, en þar sem áfylling
var, grófu þeir upp niður að pípum
með 10—30 faðma millibili. Þar sem
ekki skorti nema 1 þuml. eða svo
upp á fulla dýpt, þar sem kannað var
með stöng, gerðu þeir enga athuga-
semd; gerðu ráð fyrir, að þar hefði
getað hitst á samskeyti pípna, og gæti
þá munað 1 þumi.
Af 42 dýptai'-rannsóknum reynd-
ist á
1 stað (að eins), 1 Blesugróf, næg
dýpt .... 48 þml.
17 stöðum frá 40 til 44 þml.
14 — n 30 - 40 —
5 — 1) 20 - 30 —
5 — n 10 - 20 —
Skoðunarmenuir nir könnuðu að eins
dýptina að pípunum, og ekki neitt
annað — ekki, hvort fullnægt væri
að öðru leyti útboðsskilyrðum, svo sem
hvort slétt væii undir pípunum, hvort
„pakkað" væri undir þær í mýrum,
hvort þær væru settar vel saman eða
ofan á þær fylt með tilskildu efni. Þó
segjast þeir hafa orðið þess varir, að
víða var grýtt, og jafnvel stórgrýtt,
ofan á pípunum.
Skömmu áður höfðu nokkrir bæjar-
menn fengið tvo skilvísa og greinda
menn til að rannsaka verkið á þessu
sama svæbi. Skoðun þessara tveggja
leiddi álíka ástand í Jjós eins og hinna
tveggja síðar, nema hvað þeir vóru
ekki svo heppnir að finna neinstaðar
áskilda dýpt ofan að pipum. Þar sem
þeir rannsökuðu (en það mun hafa
verið að eins á átta stöðum) reyndist
þeim dýptin þessi: 38, 35, 21, 21, 17,
12, 11, 8 þml., og geta þeir þess, að
á öllum þessum stöðum hafi verkinu
virzt vera full-lokið.
Það má nærri geta, hvernig pípur-
nar fari á 17, 12, 11 og 8 þuml.
dýpt undir eins og nokkur frost koma.
Hefir nú vatnsveitunefndin borgað
þeim manni, sem tók að sér verkið
fyrir ákvæðisverð, fyrir alt verkið
eins og það væri vel unnið og trúlega ?
Eða hefir hún haldið eftir, eins og
siður er erlendis, 20% af borguninni
unz prófað sé að verkið sé tnilega
unnið? Eða hefir hún látið þann er
verkið vann setja bænum aðra trygg-
ingu?
Þetta ætti hún að fræða bæjarmenn
um.
Oss kynjar ekki, þótt svo reyndist,
að verkið væri illa unnið og ótrúlega
utan bæjar, þar sem vér höfum með
eigin augum horft á, er grafið heflr
verið niður að pípum Jiér inni í bœn-
um, þá er þær hafa sprungið í sumar,
og séð pípur liggja á Jiuldu (ekki fylt
undir þær) og heljar-björg ofan á þeim,
sem þær hafa auðsjáanlega sprungið
undan.
[í 1. dálki 1. bls. „ísafoldar" 9. þ. m.
stendur orðrétt þetta:
..llániark ósvífuiniiar.
Fjárlagdbroti sJcröJcvað upp á ráðgjufa!
Lógrétta in síðnsta er ærið gleiðmál
yflr „fjárlagabroti", sem ráðgjafl á að
hafa gert sig sekan í . . . . Fjárlaga-
brotið er í því fólgið, segir Lögrétta,
að í samningnum er Thore-félngi
Jieitinn 6000 kr. styrkur í 10 ár fyrir
póstflutning, af fé því sem veitt er i
13. gr. A, 2. tölul. í fjárlögunum
„fyrir að flytja póstsendingar með
skipum, sem ekki njóta fasts tiliags“.
En þetta eru bláber ósannindi,
víssvitandi ósannindi liggur manni við
að segja, þar eð varla má ráð fyrir
því gera nð Lögréttu-ábyrgðarm. sé
ólæs á mælt mál.
I’að stcndur hvergi nokkur-
staðar í samningnum, að stjórnin
heiti Thore-fél. 6000 kr. styrk
fyrir póstflutning, auk 60,000 krón-
anna, og allra-sízt í 10 ár.
Félagið áskilur sér sérstakan styrk
fyrir póstflutning milli íslands og ])an-
merkur og teJcur á sig þá sJcyldu að
flytja póst þennan . . . fyrir 6000 kr.
á ári. En stjórnin Jieitir félaginu
alls eleJci þessum styrJc; gerir það
Jivergi noJcJcurstaðar í öllum samning-
num*.
[í 3.—4. dálki 1. bls. „ísafoldar" 9. þ. m.
stendur orðrétt þetta:
„Samiiiiigui* viö Tliorc-
félagið.
1. gr. . . . „Félagið sJciddbindur sig
til að Jiálda uppi að minsta Jcosti 20
ferðum á ári milli Iiaupmannahafnar
og Islands, og að gera ferða-áœtlun
þeirra 20 ferða, að minsta kosti, með
ráði stjórnarráðsms og dönsku póst-
stjórnarinnar. [í 3. dálki efst].
9. grein . . . „áskilur það [o: Thore-
félagið] sér rótt til sérstaks endur-
gjalds iyrir að flytja póstsendingar
fram og aftur milli íslands og Dan-
merkur; um þóknun fyrir póstflutning
frá Danmörku verður félagið sjáift að
leita samninga við dönsku póststjórn-
ina ....
Félaginu er skylt að sjá um póst-
flutning frá íslandi til annara landa
(að Hamborg undanskilinni) með þeim
skilyrðum, sem til eru tekin í 13. gr.
A, 2. tölul. fjárlaga íslands urn árin
1910—1911 gegn 6000 kr. — sex
þúsund króna — þóknun úr landssjóði,
og á helmingur þóknunarinnar að
greiðast 1. Júlí og hinn lielming-
urinn 31. Desember ár livert“.
[í 4. dálki neðail.].
[Yflrskrift samningsins er í Stjórnartiðindunum: Stjórnarráð íslands
og gufusJcipafél. „ Thore“ Jiafa í dag gert svofeldan s a m n i n g um gufu-
skipaferðir".
Undirskriftin er: „Stjórnarráð íslands. Björn Jónsson. — Hluta-
félagið gufuskipaféJagið Thore. Thor E. Tulinius“J.
Hver maður, sem kann að lesa prentað mál, getur séb, að Lögrétta
heflr sagt alveg satt,1) og að xsafold neitar hér á l.dálki blaðsíðunnar að í sam-
ningnum standi það sem berum orðum stendur í honum, eins og blaðið prentar
hann á 4. dálki sömu blaðsíðu.
Mikið traust má blaðið bera til eiufeldni, trúgirni og andlegrar leti
lesenda sinna, ér það þorir að prenta þetta hvorttveggja upp á sömu
blaðsiðu. — Skyldu nú ekki blindir fara að fá sýn ?
En þeir af þeim, sem lesa samningsgreinina (þá 9.), þeir hljóta, ef þeir
eru með allan mjalla, að játa með oss, að slík aðferð sem þessi á ekki annað
nafn á íslenzku en það : að bíta höfuðið af sJcömminni!
Neitun þá sem hér er um getið að ofan, ætlar blaðið að reyna að
fóðra með því, að í síðustu gr. samningsins sé fjárhæðin, som stimpilgjaldið
er reiknað eftir, að eins talin 10X60>000—600,000 kr. Þar er nefnilega ekki
talið stimpilgjald af 2X6000=12,000 kr. En það er lögákveðið, að það
raskar í engu gildi samniugs, þó að stimpilgjald sé rangt talið. Afieiðingin
af því er sú ein, að heimta má síðar af samningsaðilum stimpilgjald af 12,000
kr., sem mun vera 2 kr., og svo af hvorum að auk 5X2=10 kr. í sekt.
’) nema hvað Lögrótta liermir það ekki rétt, að samn>ngurinn i 9.
6000 kr. gjaldið, gildi um 10 ár; hanu gildir að eins um 2 ár.