Reykjavík - 21.12.1909, Blaðsíða 2

248
REYKJAVIK
Margrét unga varð æ fölvari og föl-
vari með degi hverjum. Edelwald var
óður og uppvægur með sjálfum sér.
Fanturinn hann Geismar (hugsaði hann
með sér) breytti ekki við stúlkuna
eins og honum bar. Hann þóttist
vita að hún þráði hlýlegri ástaratlot,
eða að hún mundi vera hrædd um,
að Geismar mundi bregða henni upp
sakir heilsuleysis hennar.
„Þessi stúlka, sem er mér eins kær
eins og lífið í brjósti mínu, er að
veslast upp og verða dauðans herfang;
og ég get ekki hjálpað henni, ekki
einu sinni talað við hana!“ Svo mælti
Edelwald við sjálfan sig þegar hann
var einn á gangi úti á heiðinni.
Eitt kvöld í September-mánuði bar
svo við að Edelwald fór niður í mat-
salinn til að borða þar með nokkrum
herforingjum, sem hann þekti úr stríð-
inu. Geismar var þar meðal annara;
og þegar vínið fór að stiga honum til
höfuðs, tók hann að gerast mjög
málugur.
Einhverjir félagar hans voru að
stríða honum á, hvað það væri sem
héldi honum svo lengi þar í Ilantz,
og hann fór þá ekki í neina launkofa
með það, að það væri af því að faðir
sinn vildi endilega láta sig eiga yngri
Eulenstein-systurina. En hann sagðist
nú fyrir sitt leyti vera einráðinn í
því, að ganga ekki að eiga stúlku,
sem væri heilsulaus og gæti orðið
honum til byrði alla ævi. Hann kvaðst
ætla að segja stúlkunni upp og sagð-
ist vilja ganga á hólm við bróður
hennar, ef þörf gerðist: „Ég ætla mér
ekki að eiga stúlku, sem er — —“.
Og frakkneska orðið, sem hann notaði,
var alt annað en prúðyrði.
Edelwald foringi stóð upp úr sæti
sínu, mælti ekki orð frá munni, en
sló bylmingshögg á munninn á Geis-
mar. Auðvitað urðu þeir að ganga á
hólm, en þó að Edelvald væri fatlað-
ur á vinstri hendinni, þá særði hann
þó Geismar á öxlunni; hann hefði
getað drepið hann ef hann hefði vil-
jað. Eftir að bundið hafði verið um
Bárið, gekk Edelwald upp til Geismars
í herbergi hans.
„Þér gerið svo vel að láta vera að
senda föður yðar bréfið, sem þér töl-
uðuð um“, mælti hann. „Þér gerið
svo vel að halda áfram að búa undir
brúðkaup yðar og Margrétar Eulen-
stein".
„Og má ég spyrja, eftir hvers boði
ætti ég að gera þetta?“ svaraði Geis-
mar fyiirlitlega.
„Þér gerið nú þetta“ sagði Edel-
wald, og stilti róm sinn eftir megni,
„pví að ef þér gerið það ekki, þá skal
ég, Hermann Edelwald, elta yður um
allan hnöttinn, hvert sem þér farið,
og drepa yður. Ég sver þess ekki eið.
Ég segi yður það blátt áfram. Ég
skal drepa yður ef þér bakið Margrétu
af Eulenstein eins augnabliks hugar-
angnr“.
En alt um það, þrátt fyrir hreina
fjallaloftið, þrátt fyrir alla umönnun
Vinnustofur
eru flutlar i
Bankastræti 7,
og fástjþar margs-
konar liúsgögn.
Sömuleiðis eru
mymlir settar í
ramina.
Jólagjafir,
beztar, smekklegastar ög ódýrastar
í verzl. DAGSBRÚN, Ijvetfisg. 4.
TiCsT jííikill afsláttar-
af öllu sem keypt er. ‘r‘2^3l
ÍO til 50 procent.
læknanna, og þrátt fyrir það að Geis-
mar sýndi sig nú mjög ástúðlegan
heitmeyju sinni, þá fölnaði stúlkan og
bliknaði dag frá degi. Edelwald sá
þetta sár í huga og þögull. Geismar
sá það lika. Allir sáu, hvað að fór,
nema greifinn og systir hans. Þeim,
eða að minsta kosti greifanum, var um
ekkert eins ant eins og að hraða
brúðkaupinu.
En einn morgun kom Margrét ekki
fram úr heibergi sínu, hún lá enn í
rúminu og andlit hennar var ekki
fölvara nú í dauðanum, heldur en það
hafði verið síðustu ævidaga hennar
meðan hún var á lífi. Greifinn og
og Ágústa vóru yfirkomin af harmi.
Þessi sviftir hafði komið óvænt yfir
þau, eins og þruma úr heiðskíru lofti.
Þau vissu að Margrét var heilsutæp.
En þetta hafði þeim aldrei dottið í hug.
Alt um það lá nú systir þeirra, sem
þau höfðu haft svo mikla ráðagerð
fyrir, liðið lík uppi á loftinu, og allir
loftkastalar þeirra vóru hrundir í rústir.
Meðan systkinin sátu þarna í sárustu
sorg sinni, var þeim fært- nafnspjald.
Á því stóð: „Sveitarforingi Hermann
fríherra af Edelwald8. Spjaldið var
með fornlegu sniði.
„Það er ungi málarinn", sagði Ágústa.
„Hvað getur harn viljað okkui ?“
„Auðvitað að bjóða okkur liðsinni
sitt“, sagði greifinn. „En ég vissi ekki
að hann var aðalsmaður*.
Svo fékk þá Edelwald loksins færi
á að tala við tvö.af systkinunum, sem
hann hafði svo oft langað að tala við.
„Auk þess sern ég er hermaður, er
ég líka málari*, sagði hann við greif-
ann og systur hans. „Ég hefi frétt
inn mikla missi yðar og sorg. Það
er einuig sár sorg fyrir mig. Erindi
mitt til ykkar er að biðja ykkur að
leyfa mér að mála mynd af systur
ykkar, og gefa ykkur hana til síðustu
menja“.
Það var rétt komið að greifanum,
að neita þessu nokkuð þurlega. Hon-
um fanst þetta næigöngult af ókunn-
ugum manni; hann vildi sjálfsagt gera
þeim vel með þessu, en það var nærri
því óþolandi. En í þvi hann stóð upp
til að segja þetta, varð Ágústa systir
hans fyrri til máls. Hún var enn grá-
leitari þennan dag, heldur en hún var
vön; en hún lagði höndina á öxl
bróður sins og mælti:
„Jæja, bróðir minn“, mælti húri,
„gæti þetta annars ekki verið gott?
Við eigum enga mynd af Margréti síð-
an hún var barn“
Greifinn hnyklaði brýrnar óþolinmóð-
lega, en systir hans horfði stöðugt
framan í hann.
„Nú, nú“, sagði greifinn, „en hvern-
ig veizt þú, að þessi herra geti málað
mynd af systur okkar elskulegri, sem
við höfum mist, svo að það likist
henni á nokkurn hátt?“
„Eg sé það í andlitinu á honum“,
sagði Ágústa hiklaust. Því að hún
var kvenmaður.
Þegar Edelwald var seztur niður við
verk sitt, var honum fært bréf. Það
var frá yfirherstjórninni. Við höfuð-
aðsetur herfylkis hans þurfti á honum
að halda, og honum var boðið að
koma þangað tafarlaust. Hann hug-
leiddi í snatri, hvað langt væri þangað
til hann yrði að fara á stað, og hon-
um taldist svo til, að hann hefði 6
klukkustundir til að lúka verki sínu.
Agústa kom í þessu og tók blæjuna
frá fölva andlitinu á líkinu; nú var
enginn rósroði í kinnunum, en altum
það var eins og hjarta hans hægðist
ótrúlega við þessa sjón. Honum fanst,
þegar hann var nú aleinn hjá ást-
meyju sinni framliðinni, eins og þetta
vera brúðkaupsdagsmorguninn sinn.
Hann byrjaði á verki sinu hægt og
hægt, horfði oft á andlit Margrétar og
á fellingarnar á inu þunna líni, sem
hann gat deilt limalögun hennar í
gegnum.
En bráðum fór Edelwald að vinna
hraðara; hann leit nú sjaldnar á and-
lit Margrétar. Það var eins og hann
gæti ekki slitið hendurnar frá málverk-
inu. Svona leið tíminn, unz kvölda
tók og skyggja.
Klukkurnar í litlu þorpkirkjunni
hringdu tii kvöldsöngs. Það var Sunnu-
dagur og margt sveita-kvenfólk kom
hljóðlega og ánægt til þoipsins til
að fara í kirkju. Hann heyrði fóta-
tak þeirra á steinleggingunni á stræt-
inu. Loks ók leiguvagninn, sem Edel-
wald hafði leigt til að flytja sig burt,
upp að dyrunum. Málarinn leit á úr-
ið sitt, stóð upp frá afloknu verki og
gekk aftur á bak nokkur fet til að
horfa á handaverk sitt.
Ágústa hafði allan daginn setið út
við gluggann, en stóð nú uppoggekk
til hans til að horfa á myndina. Undir
eins og hún kom auga á hana, hljóð-
aði hún upp yfir sig af undrun. „Nei,
þetta er hún sjálf!“ kallaði hún upp
yfir sig. „Þetta er svo sem hún Mar-
grét sé lifandi komin eins og hún var,
þegar hún kom heim til okkar frá
skólanámi sínu. Hvernig gátuð þér
farið að vita, hvernig hún leit þá út?
Þér höfðuð aldrei séð hana á því skeiði.
Hvernig getur annað eins kraftaverk
átt sér stað?“
„Eg elskaði hana“, sagði Edelwáld
látlaust, hneigði sig og kvaddi og fór
út. Ágústa var ein eftir inni og horfði
á víxl á þessar tvær myndir, aðra á
léreftinu opineygða, brosandi í meyjar-
blóma, hina í rúminu náfölva, en með
sama sakleysis svipinn, en þar höfðu
augnalokin um aldur og ævi hulið
inndælu hreinskilnu augun. Og þó.
þegar Ágústa gekk að rúminu til að
breiða aftur línblæjuna yfir andlitið,
þá lék á andlitinu bros, sem hún hafði
aldrei séð áður. Það var eins og
endurskin af gleðisvipnum á myndinni,
sem hermaðurinn Hermann hafði málað
„af því að hann elskaði hana“.
Næsta morgun eftir útförina var
Ágústa að taka til í svefnherbergi
Margrétar, og þá fann hún litla skrif-
bók í grárri kápu. Það var vandlega
vafið utan um hana og hún var læst,
niðri í skrifborði Margrétar eins og
helgur dómur, innan um þá gripi
hennar, sem henni hafði þótt vænst
um. Ágústa opnaði bókina hugsunar-
laust. Hún bjóst við, að í henni væru
einhverjar uppáhaldsvisur Margrétar,
eða ef til vill fáein þurkuð blóm. —
Hún las fyrstu blaðsíðuna. Svo lét
hún bókina aftur. Henni var brugðið.
Svo opnaði hún hana aftur og las í
skyndi hverja blaðsíðuua eftir aðra,
alt aftur að siðustu blaðsíðunni, sem
var óskrifuð.
„í dag stóð ég við hliðina á hon-
um eitt augnablik í forstofunni, þeg-
ar hann kom inn með myndina, sem
hann hafði verið að mála, hand-
leggurinn á honum snart hand-
legginn á mér, þegar við gengum
hvort hjá öðru. Það er heimsku-
legt, eg veit það; en ef Ágústa hefði
ekki gripið undir hinn handlegginn
á mér, þá hefði ég dottið. Nú
langar mig til, að ég hefði getað
lifað dálítið lengur. í*vi að ég elska
hann — ég elska hann!“
Þessi orð hafði Margrét ritað dag-
inn áður en hún dó. Rétt þegar Á-
gústa var að enda við lesturinn, kom
greifinn inn og hún stakk hókinni sem
fljótast, í vasa sinn, svo að hann sæi
hana ekki.
„Nei, þessa bók eiga einskis manns
augu að sjá — engin augu, nema
mín. Og ég skal aldrei lesa hana
aftur“, sagði Ágústa við sjálfa sig.
En þegar hún var ein eftir í herberg-
inu og hoifði á myndina, sem Edel-
wald hafði málað, þá fanst henni nýtt
]jós í augunum, sem störðu á hana.
Augu hennar fyltust, tárum, meðan
hún horfði á myndina og hún var að
fitla við skrifbókina í vasa sinum.
„Jú, það er einn maður annar, sem
á að fá að lesa þetta!“ sagði hiín.
Og hún tók skrifbókina, sló vandlega
utan um hana og skrifaði utan á til
Edelwalds foringja.
*
I?: í;J
Þetta er sagan um skrifbókina i
gráu kápunni, sem keisarinn lagði í
framliðnar höndur yfir-marskálki hers-
ins, Ilantz prins, fremsta og frægasta
manni keisararíkisins.
Markús Porsteinsson
Frakkastig 9 — Reykjavik
selur hljómfögur, vönduö og ódýv
——- Orgel-Harmonia.
LÁBUW FJELD8TKD,
yflrréttarmálaflntningsmnðnr
LæU j ai-jjatn «.
Helma kl. U —12 og 4—6.
Kensla í innanhússtörfum.
Ung stúlka, liðleg, sem hefir löng-
un til að læra innanhússtörf, get,-
ur fengið stað á dönsku heimili.
Kenslan er ókeypis, og með-
gjöf eklci heimtuð.
Skrifstofa blaðasins vísar á.
O
Burt mcð voða-manninn úr valda-sæti!