Reykjavík - 30.12.1911, Blaðsíða 1

1R e$ k \ av t fc.
Laugardag 30. Desember 1911
xii., eo
Laugaveg 40.
Hvergi er betra að kaupa allt til bökunar fyrir nýárið, t. d.:
Vanillíu-Cterpúlver, — Florians-Eggjaduft — Sítrónudropar
frá 10 au. upp að 30 au. — Yanilludropar frá 10 au. upp að
25 au. — Möndludropar frá 10 au. upp að 25 au. — Carde-
mommudropar, einnig steyttar og ósteyttar Cardemommur —
Sukat. —
Ilmvötn ótal tegundir, á glösum frá 10 au.
upp að 5 krónum. Mjög; lientugt ttl jólag;jafa.
Grrænsápan á 15 au. pd.
er nú komin aftur.
—= Handsápur, =—
hvergi meira úrval,
liverg;! læg;ra verö.
jVSunið, að hvergi er betra að kaupa, en i
Hi SápiiMsið, • Sápubúðin,
Austurstræti 17.
Talsimi 155.
Laugaveg 40.
Talsimi 131.
XII., 60
r
Ódrengskapur og óráðvendni
geta komið fram í blaðamensku,
ekki siður en annarstaðar, og lýst
sér með ýmsu móti.
Eitt ófagurt sýnishorn óheiðar-
legrar blaðamensku er grein, sem
stóð í ísafold 20. þ m. með fyrir-
sögn: »Undanhaldið í aðsigi«.
9. September s. 1. reit ég í
»Rvík« grein: »Stjórnarskráin og
konungur«. Ég reit þá grein á sjó-
ferð frá Reykjavík til Eskifjarðar
og sendi hana suður með »Austra«
(hringferðinni). — Tilefni til þeirrar
greinar var það, að Kn. Berlin og
dönsk blöð vóru farin að ögra oss
raeð staðfestingarsynjun konungs
á stjórnarskrárfrv. síðasta þings,
sakir þess að burtu hefðu verið
feld orðin »í rikisráði«.
Eg hafði að vísu, bæði fyr og
siðar, haldið þvi fram, að það
»stæði á litlu« að nema þessi orð
burtu, og að það hefði alls ekkí
verið neitt »aðalatriði« í stjórnar-
skrárbreytingunni.
En ég hefi jafnframt ávall haldið
því fram, bæði á þingi og i blöð-
um, að það væri allslenzkt sérmál,
hvort þetta stæði i stjórnarskránni
eða ekki. Og af þvi að það væri
sérmál, kæmi það Dönum ekkert
við.
Eg sagði m. a. 9. Sept.:
»yrði örðugt að fá íslandsráð-
herra næst, sem vildi taka að
sér að bera ábyrgð á synjun
konungs á staðfestingu fyrir
þessa sök. Og ólíklegt að
nokkur íslendingur vilji taka
það verk að sér. Kristján
Jónsson gerir það óefað ekki
.... Enginn heimastjórnar-
maður gæti til þess fengisl«.
Þetta eru skýr og ótvíræð orð
um afstöðu heímastjórnannanna í
málinu.
Og siðan hefi eg ekkert ritað, er
komi í bága við þelta.
í »Rvik« 16. þ. m. reit ég grein:
»í rikisráðinu«. Tilefni hennar
voru ýmsar greinar í dönskum
blöðum, sérstaklega grein eftir Ivn.
Berlín í »Riget« 13. Nóv. þar er
Dr. Berlín að svara vel ritaðri
grein frá Jónasi Guðlaugsyni, og
ber Dr. B. oss heimastjórnarmönn-
um á brýn yfirdrepskap og tvö-
feldni, er vér öðrum þræði höld-
um þvi fram, að breytingin (burt-
felling orðanna »í ríkisráði«) sé í
sjálfu sér litils verð (ligegyldig) en
rísum þó allir sem einn maður á
móti því að setja orðin inn aftur.
Vitnar Dr. Berl. sérstaklega til
þeirra ummœla minna 9. Sept., sem
að framan eru tilgreind.
Af þessu tilefni var grein mín
»í ríkisráði« rituð, til að sýna, að
það væri engin mótsögn i því, að
telja brottnám orðanna lítilsvert at-
riði í stjórnarskrárfrv. þingsins, en
halda því hins vegar fram, að jieg-
ar það einu sinni væri fram komið
í frumvarpinu, mundum vér eigi
fella það ákvœði burt aftur, er
Danír fœru að hlutast til um það.
Af því að ákvæðið væri lítilsvert,
hefðum vér sjálfsagt látið það vera
að taka það upp, ef vér hefðum
álitið, að það gæti varnað fram-
gangi þeirra mikilvœgu breytinga,
sem allir voru samdóma um, að
þörf væri á.
En úr því að vér hefðum tekið
þetta ákvæði um brottnámið upp
í frumvarpið, og af því að það sé
íslenzk sérmál, hvort vér viljum
hafa þetta í stjörnarskrá vorri eða
ekki,íþá sé »það einnig skylda vor
að gœta þess, að ekki sé gengið á
valdsvið vort af íhlutun neinna ó-
viðkomandi manna«.
Þetta er sannarlega í samræmi
við það sem ég hafði áður sagt;
hér er því haldið föstu, að vér
getum ekki felt þetta niður, úr því
að það var tekið upp, þótt afleið-
ingarnar geti orðið alvarlegar.
Og þetta er enn brýnna áréttað
í grein minni með þungum alvöru-
orðum til Dana.
Grein mín: »í ríkisráðinu« hafði
inni að halda tvö atriði.
Þau eru, i stuttu máli, þessi:
1. Vörn mín fyrir þeim um-
mælum, að ákvæðið um burtfelling
orðanna væri i sjálfu sér »lítilvægt
atriði«. Þar er þéss getið, að ég
og fleiri mundum hafa látið vera
að hreyfa við þvi atriði, ef vér
helðum álitið eða vitað, að það
gæti hnekt framgangi allra stjórnar-
skrárbreytinganna, sem oss ': þóttu
brýnni. Auk þess er þess þar getið,
að með brottnámi þessara orða
sé ekkert á kveðið um það, hvar
og hvernig mál vor yrðu borin
upp fyrir konungi.
2. Brýnsla Jiess, sem ég hafði
löngu áður sagt, að úr }jví að á-
kvæðið sé samþykt í stj.skr.frv.,
þá verði því ekki breytt fyrir íhlutun
Dana, sem engan íhlutunarrétt
eigi í málinu. En von látin í ljósi
um, að komist verði hjá ágreiningi
milli vor og konungsvaldsins út af
þessu, þar eð þess er væntst, að
takast megi að sannfæra konung
um réttmæti málstaðar vors.
. *
Hver heiðarlegur blaðamaður,
þótt andstæðingur minn væri,
mundi hafa skýrt rétt frá þessum
atriðum (1. og 2.), hvort sem hann
greindi á við mig eða ekki um
annað eða bæði.
En ritstjóri Isafoldar hefir aðra
aðferð.
Hann tekur þann kafla upp úr
grein minni um fyrra atriðið, þar
sem ég segi, að ég, og líkl. aðrir
vinir sambandslagafrumvarpsins,
hefðum ekki farið fram á að nema
orðin burt, né greitt tillögu um
það atkvæði vort, ef oss hefði
komið til hugar, að Danir mundu
nota þetta til að fá konung vorn
til að synja frumvarpinu um stað-
festingu.
Og svo bætir hann við, að ég
hafi gefið í skyn, að vér mundum
hafa greitt atkvæði móti þessu á-
kvæði, ef vér hefðum haldið »ad
Danir vildu það«.
Vilji Dana um mál þetta, sem
vér teljum sérmál vort, stóð oss á
engu.
En af því að oss var alvara með
að vilja fá framgengt og koma á
ýmsum breytingum á stjórnar-
skránni, sem oss þóttu mikils
verðar og brýnt liggfa á (afnám
konungskosninga, heimild til að-
skilnaðar ríkis og kirkju, betri
skipun á yfirskoðunarmönnum
landsreikninga o. fl.), þá hefðum
vér heldur viljað geyma atriðið um
ríkisráðið, sem ekki liggur neitt á,
heldur en að láta það atriði verða
öllu frumvarpinu að fótakefli.
Af þehri astæðu var slept að
nema burt tilvitnunina til stöðu-
laganna, sem allir vissu, að hefði
haft staðfestingarsynjun í för með
sér. Báðum þingflokkum kom
saman um það, að hagga
ekki við neinum þeim atriðum, er
valdið gætu staðfastingarsynjun —
ekki til að styggja ekki Dani,
heldur til þess að koma málinu
fram.
Svo áréttar hr. ól. Björnsson,
ritstj. ísafoldar, með þessum ó-
heiðarlegu, óráðvandlegu og ó-
drengilegu orðum:
„1 stað þess að hvetja þjóðina til að
standa saman sem einn múrveggur nm
þetta atriði — gerist nú Jón Ólafsson
fyrstur íslendinga til þess, að hvetja
þjóðina til undanhalds í þessu máli.“...
„Og hann gefur í skyn, að flokks-
menn hans líti sama veg á málið og
sjálfur hann“.
„Það þ^ðir m. ö. o., að þeir ætli sér
á næsta þingi að reynast „dönsku
mömmu“ g ó ð u börnin og falla henni
til fóta með fórnina þá. að setja
ríkisráðsfleyginn inn aftur!
„Öðruvís verða orð J. Ól. eigi skilin“.
í þessum orðum, sem hr. Ó. B.
vitnar í og færir til eftir mig, er
ekkert, sem auðið er að leggja
þennan skilning í. Þau láta það
eitt í ljósi, sem báðir flokkar vóru
sammála um við meðferð málsins
á þingi. Og nein önnur mín orð,
sem »hvetja til undanhalds« i þessu
máli, færir hann ekki til né vitnar
til, enda var það ekki auðið, því
að ég hefi til þessa dags engin slík
orð ritað né talað.
Téð ritstjórnargrein ísafoldar er
svart dæmi óheiðarlegrar blaða-
mensku.
Hegningarlögin ná ekki til slíkrar
blaðamensku; enginn verður »settur
inn« fyrír hana,hvorki í svarthol eða
tykthús, eins og t. d. fyrir svik,
þjófnað og þviumlíka glæpi.
En siðferðislega séð er hún jafn
óheiðarleg.
En hvers er von að blaði, sem
lætur lýsa yfir því fyrir sína hönd
fyrir dómstóli, að það geti verið
alveg rétlmœtt fyrir btöð að Ijúga
og rœgja 9
'Jón ólafsson.