Reykjavík - 30.03.1912, Qupperneq 1

IRevfc javtk.
XIII., 13
Laugardag1 * * * * * * 30. Marz 1913
XIII., 13
VlÐ UNDIRRITAÐIR
háttvirtum bæiarbúum, að Við
Ilúsgaíína-viniiustofu
tilkynnum hjer með
höfum sett á stofn
1 Bankastræti 7,
og tökum að okkur alls konar vinnu, er að þeirri
iðn lýtur: búum til ný húsgögn, klædd, og gerum við
gömul, veggfóðrum hús, hengjum upp dyra- og glugga-
tjöld, leggjum dúka á gólf o. m. fl. — Sýnishorn fyrir-
liggjandi af veggfóðri, »plydsi« og gólfdúkum.
'VöntliTÖ vinna! — Sanngjarnt verð!
Þeir er hefðu í hyggju að biðja okkur að panta sjerstakl,
dúka, veggfóður eða »plyds«, eru áminntir um að gera
það sem fyrst, ef það þyrfti að vera komið fyrir vorið.
ReykjayiU 11. matz 1912. — Virðingarfyllst
Þorvaldur Sigurðsson. Kristinn Sveinsson.
Skilnaðar ríkis og kyrkjn.
I.
Það munu vera nú um 34 ár síðan
þetta mál var fyrst vakið til umræðu
bér á landi í „Skuld“. Það sem þar
var ritað um málið, sló, eins og margt
í því blaði fleira, sem þá var nýtt fyrir
mönnum hér, rótum í huga almenn-
ings. Og siðan má heita að málið
hafl af og til verið á dagskrá, ýmist í
blöðum, ýmist á þinginálafundum,
atundum jafnvel á sýnódus og Alþingi.
Margir halda því fram, að. með
stjórnarnhránni sé hér lögleitt trúar-
bragða-frelsi.
Sn þetta er ékki satt.
Stjórnarskráin rýmkar ab eins um
trúarbragða-/íö/fin.
Ekkert land, sem hefir þjóðkyrkju,
hefir trúarbragða- frelsi.
Þjóðkyrkja að lögum er sama sem
rikiskyrkja.
Og hvað er þá þjóðkyrkja að lögum
eða ríkiskyrkja?
Það er trúarbragða-félag, sem ríkið
(landið) kostar og verndar á kostnað
allra landsmanna, — eins þeirra sem
ekki heyra henni til.
AUir menn — eins þeir sem eru
utan þjóðkyrkjunnar — eru jafnt gjald-
skyldir til landssjóðs; allir gjalda þannig
til þjóðkyrkjunnar. Sé menn nú ekki
í þjóðkyrkjunni, en heldur ekki í öðru
kyrkjufélagi hér á landi, sem hefir
■öfnuð og kennimann, þá verða þeir
menn einnig að gjalda sérstök persónu-
leg gjöld, til þjóðkyi kjunnar.
Svo langt var einu sinni komið, að
œenn hér á landi, sem vóru i utan-
þjóðkyrkjusöfnuði, er hafði löggiltan
forstöðumann, þurftu ekki að gjalda
persónuleg gjöld til þjóðkyrkjunnar
{óbein gjöld guldu þeir henni). Það
var þó spor í rétta átt.
En þar þóttist Alþingi hafa stigið
of langt í frelsisáttina. Þegar nef-
skatturinn til prests og kyrkju var lög-
leiddur, þá lögleiddi þingið sama nef-
skatt fyrir utanþjóðkyi kju-söfnuði eins
og þjóðkyrkju-söfnuði.
Alþingi fór að sletta sér fram í, hve
há gjöld tífanþjóðkyrkjumenn gyldu
sínum prestum og sínum kyrkjum.
Til þess hafði þingið auðvitað engan
siðferðislegan rétt; það var lagalegt
ofrílci — og ekkert annað.
Hugsum oss, að á einum og sama
stað væri þjóðkyrkjusöfnuður með 4000
manns og fríkyrkjusöfnuður með 6000
manns. — Ef lögboðni nefskatturinn
er þar ríflega nægur presti og kyrkju
þjóðkyrkjunnar, þá er auðsætt, að frí-
kyrkjusöfnuðurinn kemst vel af með
V* lægri nefskatt. En halda menn
að þessi frísöfnuður sleppi með það?
Ónei; ef hann þarf ekki svo hátt gjald
til sinna þarfa, og leggur ekki á sig
meira en hann þarf á að halda, þá
lætur löggjafarvaldið hann' verða gjald-
skyldan til þjóðkyrkjunnar!!!
Ástæðan á aÖ vera sú, að fyrir-
byggja að mönnum geti orðið bdýrara
að vera í utanþjóðkyrkju-söfnuði. Fyrir
utan Reykjavik mun það nú hvervetna
yera mönnum dýrara að vera í utan-
þjoðkyikju-söfnuði, æn hér í Rvik gæti
það víst oiðið ódýrara. Svo að það
lítur nærri út, sem þetta ákvæði nef-
skattslaganna sé sett þar til óþurftar
frikyrkjusöfnuðinum í Rvík aðallega1).
Af sömu ástæðum eru hér í landi
allir menn, sem eru annarar trúar,
heldur en Þjóðkyrkjunnar, gjaldskyldir
til þjóðkyikjunnar, ef þeir eru ekki í
söfnuði, sem þeir eiga oft ekki kost á,
af því að trúaibræður þeirra eru of
fáir eða of fátækir til að mynda söfnuð.
„Ef þeir væru ekki gjaldskyldii8,
segja trúarhetjur þjóðkyrkjunnar, „þá
mundu menn fara hópum saman úr
þjóðkyrkjunni".
Með öðrum orðum: menn eru sekt-
aðir um gjöld til þjóðkyrkjunnar fyrir
þáð, að vera hreinskilnir og játa- að
Þeir trúi ekki kenningurn hennar.
Svo litiltrúaðir álíta sumir guðsmenn
þjóðkyikjunnar að safnaðarmenn henn-
ar séu, að þeir mundu hópum saman
stökkva úr þjóðkyikjunni, ef þeir gætu
uunið á því 5 au.®) til 2 kr.8)
■
c7íý fiomið
mikid af nýjum PÁSKAVÖRUM iil
r
Arna Eiríkssonar,
Austurstræti 6.
Til dæmis:
Stnbbasirz. Flúnell. Barnapeysur.
—... Gardínutau, —
hvít og mislit, feiknamikið úrval.
Cliasimir-sjöl, mesta úrval í bænum.
Vetrar- og Vorsjö), eitt af hverjum lit.
Rekkjuvoðír. Léreft o. m, fl.
Yerðið er viðnrkent að vera það bezta í bænnm.
Komið í tíma.
Páskarnir nálg-ast.
i) Eg skal geta þess. að ég er ekki, hefi
aldrei verið og verð aldrei í fríkyrkjueöi'nuð-
inum í Rvik. Ég er n a u ð u g u r gjald-
andi til þ,)óðkyrkju-safnaðarins, með þvi að
trúbræður minir hér hafa engan söfnuð.
Hö f.
’) 6 au ef þeir gengju í utanþjóðkyrkju-
söfnuð, þar ieni gjöldin væru 5 a lægri á mann.
s) 2 kr. (eða þar um), ef maðurinn gengi
úr þjóðk., en ekki inn í neinn söfnuð.
Lélegt vottorð er það sem þessir
menn gefa safnaðarlimum sinum. Og
gersamleg þrotalýsing er þetta af hendi
sjálfra þeirra og kyrkju þeirra.
Dauðir limir á kyrkjunnar líkama
hljóta þeir að vera, sem ekki vilja
fórna 5 au. til 2 kr. á ári til að efla
og styðja þá trú, sem þeir þykjast játa.
Er kyrltjunni vinningur að slíkum
dauðyflum innan sinna vébanda? Nei,
vafalaust ekki. Eyrkjnnni er þúsund
sinnum hollara að losna við þá. Dauð-
yfli ýlda hvervetna út frá sér.
Sjálfum þeim sem úr gengju væri
það enginn skaði. Þeir yrðu jafnvel
(að þessu leyti til) menn að yfirdreps-
lausari og hreinskilnari.
Hverjum getur eiginlega verið skaði
eða eftirsjá í slíkum mönnum burtúr
kyrkjunni?
Jú, vitanlega prestunum — þeim
prestum, sem hafa ekki þá sóma-
tilfinningu, að vilja ekki lifa á nauð-
ungar-gjöldum manna, sem ekkert
vilja með þá hafa. Þeir kenna til —
í buddunni —, við hvern neískatt, sem
unj fækkar. [Framh.].
Jón ólafxson.
leikfjdag Reykjavíkur:
læiingjamir
eftir Schiller.
Sunnudaginn 31. marz kl. 8 síðd.
í síðasta sinn !
Samninga-trúskapur og áætiunar-
orðheldni Thore-félagsins.
16. Marz átti e/s „Ask“ að fara frá
Kanpmannahöfn áleiðis til Leith og
Reykj ivíkur með vörur og farþegja.
Kaupmenn hér, sem vörur 'fá frá
Knupmannahöfn og Leith, áttu von á
vörum með skipinu.
En í stað þess að fara hingað, fer(
skipið til Leith, og þaðan á ýmsar
hafnir austan lands og norðan, með
saltfarm, en kemur alls ekki hingað —,
neitar öllum vörum hingað.
Svo simar félagið hingað upp, að
„Mjölnir" komi í stað „Asks“.
Og, viti menn ! Sjá, það skeði svo,
að „Mjölnir* slæddist hingað. En hann
kom alls ekki frá Kaupmannahöfn —
allar vörur til kaupmanna þaðan liggja
þar eftir —, heldur kom hann frá
Noregi til Leith, og frá Leith hingað
með póst, en að öðru leyti með salt-
farm — til vesturlands.
Dreymir félagið ekkert um, að það
hafl gert sammng við stjórn þessa
lands — lélegan samning að vísu
fyrir landið — en samning þó, sem
með öllum sinum refasmugum skuld-
bindur félagið til, að fara tilteknar
ferðir á tilteknum tímum, á tilteknum
skipum eftir tiltekinni ferða-áætlun ?
Félag þetta er svo viðkvæmt, að það
má ekki heyra nefnd „samningsrof“
og „svik“ án þess að þjóta á stað í
meiðyrðamál og skaðabótamál. Þá
er eins og nefnd sé snara í hengds
manns húsi. Eða er það að eins við-
kvæmt fyrir þessum oiðum, þegar ég
segi þau ?
En hvað hugsar ráðherrann ?
Er hann að hugsa um að reyna að
ávinna sér ábyigð fyrir landsdómi með
afskiftaleysi sinu af háttalagi Thore-
félagsins ?
Það má hann sjá og vita manna
bezt, að vítavert er það af honurn, og
eigi ábyrgðarlaust, ef hann lætur þeg-
jandi hafa samninga við landsstjórnina
að leiksoppi, líður félagi þessu að baka
landsmönnum Stórtjón með því að
traðka skyldum sínum við landið.
Það munu fáir síður óska þess en
ég, að r.áðherra mannspilli sér og baki
sér ábyigð með afskiftaleysi um rétt
og hag landsmanna. En gæta verður
hann þess, að allra þolinmæði má of-
reyna — jafnvel vina sinna.
J. Ól.