Reykjavík - 25.05.1912, Qupperneq 3

REYKJAVÍ K
83
SUNLIGHT-SAPAN
gjö.rir erfiðið við
þvottinn ljett og hugð-
næmt. Hreinlæti
og þrifnaður rikir
á heimilinu, þegar
Sunlight-sápan kemur til hjálpar.
SUNLIGHT SÁPA

sveitum hjer á landi, og svo mun verða
enn um langan aldur, víðast hvar, enda
þótt það sje í rauninni sama og að
brenna töðunni. En hlutverk skóg-
ræktarinnar verður meðal annars að
breyta þessu. Og það getur hún, eigi
hún sjer nokkra framtíð fyrir höndum.
Kolin verða aldrei framtíðar eldsneyti
vor íslendinga; þau eru ekki ótæm-
andi í skauti náttúrunnar fremur en
margt annað, og svipað má segja um
móinn. Gert er ráð fyrir að kolaforði
jarðarinnar verði þrotinn eftir 150—
200 ár. Má gera ráð fyrir eftir 1
mannsaldur að kolin verði það dýr, að
ókleift verði almenningi að brenna
þeim til nokkurra muna. En hvað
verður þá framtiðar eldsneytið? Eng-
um blöðum er um það að fletta, að
þeirri spurningu svarar skógræktin.
Til þess að koma í veg fyrir að eldi-
viðarskortur berji að dyrum, þegar
kolin eru þrotin, er ekki annað ráð
vænna en tryggja sjer eldsneytið hið
fyrsta. Mikið land liggur óyrkt, illa
notað, eða jafnvel gagnslaust í tugum
og hundruðum dagslátta kringum hvert
einasta býli á landinu, sem ekki ein-
ungis gæti framleitt nægilegan skóg
til eldsneytis handa landsbúum, heldur
efnivið í ýms nauðsynleg og óhjá-
kvæmileg búsáhöld. Menn hljóta að
komast í skilning um, fyr eða síðar,
að skógræktin verður mjög þýðingar-
mikil fyrir þjóðina í framtíðinni, og
leggja beri við hana jafnmikla rækt
og grasræktina.
Húsaskjól og eldiviður eru líkam-
legar þarfir manna, sem þeir geta á
engan hátt án verið, þær ganga næst
fæðunni. Þessar þarfir sækja menn
næstum undantekningarlaust út í skóg-
inn. Fáum þjóðum eru þarfir þessar
tilfinnanlegri en einmitt íslendingum.
Landið er hrjóstrugt, kalt og veðra-
samt; er því þörf á góðum húsakynn-
um og eldivið til að hita þau. Er
því bráðnauðsynlegt að afla þess í
fandinu sjálfu. Og skógræktin er ráð-
ið til þess. Sumrin eru stutt, þótt
sóiargangur sé iangur, og .vetur eru
kaldir og langir. Vjer megum ekki
við því að missa svo mikið ijós og
sólarhita, sem fer til ónýtis með því
að skina á ber og blásin holt og hæð-
ir. Vjer verðum að læra að veiða
ylgeislana á sumrin — ef svo mætti
að orði kveða — og geyma þá til
vetrarins, þegar kuldi og myrkur grúfir
yfir, og njóta þeirra þá. Skógurinn er
einmitt til þess gjörður að handsama
sólargeislana. Trjen binda sólarhitann
á sumrin með árshringunum, er þau
vefja hvern utan yfir annan um leið
og þau vaxa. Þegar trjen eru svo
höggvin upp og geymd sem eldiviður
til vetrarins, er sólarhitinn leystur úr
viðjum á arni heimilisins til þess að
verma og líkna.
Skógurinn gjörir annað og meira
en fullnægja líkamsþörfum manna.
Hann eykur fegurð landsins, vekur
fegurðartilfinninguna og kveikir kær-
leika til landsins og gæða þess. Þvi
kaldara og gróðursnauðara sem landið
er, því heitar þarf að elska það, og
þvU, kröftuglegar þarf tilhneigingin til
að græða_-sár þess að þróast í brjóst-
um manna.'l Með aukinni skógrækt er
náttúran vakin til lífsins. Þar sem
áður var dauði, verður líf. Landið
verður fjölskrúðugra að jurta- og dýra-
lífi en það var áður. Skógfuglar, sem
byggja skógana í Noregi og Svíþjóð á
sama breiddarstigi og Island, mundu
nema hjer land, ef skógarnir stækkuðu.
Enda ekki ólíklegt, að fuglategundir
þær hafi búið í skógunum hjer til
forna, áður en þeir eyddust, en hafi
svo horfið með þeim.
„Fagur er dalur og fyllist skógi,“
segir skáldið. Það sjer í anda skógi
vaxnar hlíðar og dali löngu áður en
mönnum dettur í hug að auka skóg-
inn, yrkja hann og verja.
Þegar vorið er í nánd, vænta menn
komu farfuglanna. Og eftirvæntingin
getur orðið það sterk, að ómurinn af
söng þeirra kveði við í eyrum manna,
iöngu [áður en þeir koma og láta til
sín heyra. Þetta eru fyigjur vorsins
— vorboðinn sem allir unna. Og eins
og það er áreiðanlegt, að fuglarnir
koma syngjandi og kvakandi með vor-
blænum að vetrinum liðnum, eins er
það eigi ólíklegt, að þegar af ljettir
þeim fimbulvetri, sem gengið hefir
yfir skógana hjer á landi, komi vor,
er hafi í för með sjer endurborinn
skóggróður landsins í fegurri og fjöl-
skrúðugri mynd en þeirri, sem nátt-
úran ein — án hjálpar mannsins —
hefði nokkurn- tíma getað skapað.
Hver vill ekki greiða fyrir því vori?
Sveinn Björnsson
yfirdómslögmaður.
Haínarstræti 16
(á sama staö sem fyr).
Skrifstofntími 9—2 og 4—6.
Hittist venjulega sjálfnr 11—12 og 4—5.
Aukaþmgið í sumar.
Með konungsbrjefi, dags. 6. þ. m.,
er aukaþingið kvatt saman 15. júlí
næstkomandi. Konungsbrjefið er
undirritað af Kristjáni, sem nú er
orðinn konungur, en hafði þá á
hendi stjórnarstörfin i fjarveru
föður síns.
jjókafregn.
Guðm. Davíðsson: Skógræktarrit.
Gefið út af aambandi U. M. F.
í. — Rejkjavík, ísafoldar-
prentsmiðja MCMXII.
J {Bók þessi er 64 [bls. í stóru átta blaða
broti, og kostar innheft Jójaura. Jafnvel
þótt hún sje ekki stærri en þetta, er hún
þó efiaust ein með beztu og þörfustu bók-
um, sem út hafa komið á þessu ári. Hún
mun án efa stuðla [mjög að því, |að auka
þekkingu manna á skógræktinni og gagn-
semi hennar, og þar með að aukinni skóg-
rækt í landinu. Bókinni er skift í fjóra
kafla, auk inngangsins, en í honum er rakin
saga skóganna [hjer á landi — hnignunar-
saga þeirra frá landhámstíð til vorra daga.
Eru þar tilfærð mörg dæmi úr fornum rit-
um, er sanna, hvernig skógarnir hafa verið
á landnámstíð, og hvernig þeir hafa smám-
saman eyðst fyrir hugsunarleysi og handvömm
landsmanna. — Sem oíurlítið s^nishorn bók-
arinnar, valið af handahðfi, er niðurlag inn-
gangsins prentað á öðrum stað hjer i blaðinu.
— Eins og áður er sagt, er ritinu skift í
fjóra kafla. 1 fyrsta kafla er: 1. Áhrif
skógarins á [landið. 2. Ahrif skógarins á
veðuráttuna. 3. Svarar kostnaði að rækta
skóg? 4. Hver not eru að skógi? 5.
Helxtu skógræktaráhöld. — í öðrum kafla
er: 1. Ynging skógarins. 2. Skógarhögg.
3. Val á skógræktarlandi. 4. Trjátegund-
ir, a. Barrviðir, b. Laufviðir. 5. Gróður-
setning. 6. Fræsáning. 7. Græðireitur.
Og í þriðja kaflanum: 1. Trjágarðar. 2.
Gróðursetning stórra trjáa. 3. Skjólgarðar
úr skógtrjám. 4. Skógfjendur. —■ Fjórði
kaflinn” er um skógræktardaga. — Eins og
sjest á efnisyfirliti þessu, er það margt sem
menu geta af ritinu lært. Allir ættu að
fá sjer það, og ekki einungis lesa það, held-
ur 1 æ r a það og færa sjer í nyt fróðleik
þann, sem það hefir að geyma.
Danskur letkarajlokkur
er væntanlegur hingar til Reykja-
víkur 10. eða 11. júni næstk. Það
er hr. Fritz Boesen, sá hinn sami
sem var hjer í fyrrasumar, og hefir
hann nú 8 menn með sjer eins og
þá, en flest eru það nýir menn.
Boesen kom með llokk sinn upp til
SeyðisQarðar, og ætlaði að leika þar
og á Akureyri og ísafirði á leið sinni
kringum landið. Á Seyðisfirði varð
þó lítið um leika, með því að Boe-
sen meiddi sig eitthvað á leiðinni
upp, og gat því ekki aðstaðið, en
aðalhlutverkin hvíla á honum. —
Hjer í Rvík ætlar Boesen að leika
nokkur kvöld, og eru tvö leikrit
fastákveðin: »Jeppe paa Bjærget«
eftir Ludvig Holberg, sem allir
kannast við, og »Förste Violin«,
þriggja þátta gamanleikur eftir
Gustav J. Wied og Jens Petersen.
Til tals heíir og komið, að hann
leiki hjer »En FolkelQende« (Þjóð-
níðinginn) eftir Henrik Ibsen — ef
hann getur fengið Árna Eiríksson
til að leika Aslaksen prentara. En
óráðið er það enn þá. Boeseil fer
hjeðan aftur 21. júní, og verður því
viðstaðan miklu skemmri en í fyrra.
? hprhpríti með eldhúsi> búri
U og geymslu til leigu
á skemtilegum stað. Afgr. vísar á.
Fundargerð.
Samkvæmt ákvörðun Kaupmanna-
ráðsins og stjórnar Kaupmannafjelags
Reykjavíkur, hafði öllum*) kaupmönnum
og útgerðarmönnum verið boðað á fund
í Bárubúð sunnudaginn 19. maí 1912,
kl. 4 síðd. til þess að ræða og taka
ályktun um kolaeinokunar-frumvarp
milliþinganefndarinnar.
Fundur þessi var settur á tilteknum
stað og degi, af formanni Kaupmanna-
fjelagsins Ásgeiri konsúl Sigurðssyni,
en fundarstjóri var kosinn Brynjólfur
H. Bjarnason og fundarskriíari Karl
Nikulásson. Frummælandi var Þórður
Bjarnason verzlunarstjóri, næstur hon-
um tók til máls Thor kaupmaður
Jensen; mæltu þeir báðir eindregið
gegn frumvarpinu, bæði í heild sinni
og lið fýrir lið, þá talaði fundarstjóri
nokkur orð frá sæti sínu í sama anda
og hinir. Thor Jensen lagði því næst
frarn til samþykktar svohljóðandi
tillögu :
„Fundurinn mótmælir eindregið
„einokunar-frumvörpum fjármála-
„nefndar þeirrar, er skipuð var af
„Alþingi 1911, og telur frumvörp
„nefndarinnar um einokun á kolum
,,og steinolíu hina mestu skaðsemd
„fyrir sóma og efnalega hagsæld
„landsins, með því hvorttveggja
„hlyti í senn að hafa þá miklu ó-
„kosti í för með sjer, að útiloka
„kosti frjálsrar verzlunar-samkeppni,
„að því er þessar vörur snertir, og
„draga tilfinnanlega úr arðsvon aðal-
„atvinnuvega landsins. Fundurinn
„skorar á Alþingi og stjórn landsins
„að standa á verði gegn hvers konar
„einokun, og gæta þess, að ekkert
„haft verði lagt á frjálsa verzlun
„eða atvinnuvegi landsins".
Næstur tók til máls Ásgeir konsúll
Sigurðsson, var hann frumvarpinu
hlynntur, en lýsti jafnframt yfir því,
að á því væru ýmsir gallar. Honum
var andmælt í fyllsta máta af Thor
Jensen. Enn töluðu : Þórður Bjarna-
son, Jes Zimsen, Thor Jensen og
fundarstjóri.
Jes Zimsen bar fram þessa viðauka-
tillögu við tillögu Thor Jensens:
„Mótmælin afgreiðist af Kaup-
„mannaráðinu, sem úrslit almenns
„kaupmanna- og útgerðarmanna
„fundar".
Tillaga Thor Jensens var samþykkt
í einu hljóði.
Yiðaukatillaga Jes Zimsens var felld
með 7 atkv. gegn 4. (Fjöldinn allur
fundarmanna greiddi þar ekki atkv.).
Þá bar Thor Jensen upp svohljóð-
andi tillögu :
„Fundurinn heimilar fundarstjóra
„að síma fundarályktun þessa til
„Ritzaus Bureau“.
Yar sú tillaga samþ. í einu hljóði.
Fleira var ekki gert. Fundi slitið.
B. H. Bjarnason.
Karl Nikulásson.
*) Jafnvel þótt þannig sje koœizt að orði,
voru víst ekki allir kaupmenn boðaðir á
fund þennan. Ritstj.