Reykjavík - 12.07.1913, Blaðsíða 2

112
REYKJAVIK
Islenzkur söDpvari.
Hann hélt burt að heiman fyrir
þremur árum, félaus og syngjandi.
Hann gekk fram fyrir tigna menn
og höfðingja listarinnar, og bað sér
hljóðs. Þeir hlustuðu á hann, og
á svipstundu hafði hann unnið
allan þann sigur, sem náttúru-
sönggæddum byrjanda er auðið að
vinna. Honum var samstundis
boðin kensla hjá einhverjum helzta
söngkennara Dana og skömmu
síðar ókeypis vist á Sönglistarskól-
anum.
Þetta eru dómar um íslenzk
náttúruhljóð. Ummæli helztu dóm-
bærra manna hér um söngrödd
Eggerts Stefánssonar áður en hann
byrjaði að læra — fyrir hálfu þriðja
ári:
Mér er gleði að pví að mæla fram
með hr. Eggert Stefánssyni. Hann heflr
fagran tenór og syngur söngnæmt og
hreint. Eg mæli eindregið með því að
hr. E. S. hlotnist þann styrk, sem hann
á fyllilega skilið.
Jóhanne Krarup-Hansen
Kammersangerindi.
Óperusöngkona við kgl. leikhúsið.
Eftir að ég hefl heyrt hr. Eggert Stef-
ánsson syngja, mundi mér vera það á-
nægja að syngja ókeypis fyrst um sinn
með hinum sönggædda unga manni.
Pauline Fallesen.
söngkennari.
Hr. Eggert Stefánsson hefir sungið
fyrir mig, og ég get tjáð mig um, að
hann er gæddur sérstaklega fögrum og
skýrmótuðum tenórhljóðum, sem geta
áreiðanlega með þroskun aflað honum
fagurra framtíðar sem óperusöngvara.
Otto Höj
söngkennari.
Um hr. Eggert Stefánsson. sem hefir
sungið fyrir mig, get ég sagt, að hann
er gæddur ekki lítilli söngrödd, háum
og hljómfögrum tenór. Með því hann
syngur þar að auki söngnæmt og hreint,
virðast hér vera skilyrði fyrir hendi.
Það er samfæring mín að með góðri
tilsögn muni hann geta náð miklum ár-
angri á sviði söngsins . . .
Valdimar Lincke
kennari við hinn kgl. danska
Sönglistarskóla.
Islendingurinn, hr. Eggert Stefánsson,
heflr sungið fyrir mig og mér virðist
hann vera gæddur miklum, sterkum og
einkar hljómfögrum tenór, sem á tví-
mælalaust skilið að njóta svo góðrar
þroskunar sem kostur er á . . .
Peter Jerndorff
kgl. leikari.
Ég hefi heyrt hr. Eggert Stefánsson
syngja . . . Frábrugðinn hljómblær er
yfir hans sterku og heilbrigðu hljóðum;
hann hefir næmt eyra og sú smekkvísi,
sem kemur i ljós í framburðinum, ber
vott um góða söngmentun og listnæman
skilning. Hér eru öll skilyrði fyrir
listasöng í orðsins bestu merkingu . . .
Vilhelm Rosenborg
söngkennari.
Landi minn hr. Eggert Slefánsson hefir
sungið fyrir mig, og það er sannfæring
mín, að hann eigi mikla framtíð fyrir
sér sem söngvari, því hann er ekki að
eins gæddur fögrum og hljómmiklum
tenór, heldur er auk þess mjög söng-
nærnur . . .
Sv. Sveinbjörnsson
tónskáld.
Loks segir einka-kennari hans
í fyrra:
Hr. Eggert Stefánsson hefir sungið
hjá mér — að nokkru lej’ti prívat og að
nokkru leyti á h. kgl. Sönglistarskóla — í
c. 1 ár, og eg get sagt, að hann starfar
jafnan með mikilli elju og brennandi
áhuga. Þegar þar við bætist hans góða
rödd og háns góðu söngnæmis hæfileik-
ar, þá mun árangurinn vafalaust verða
góður.
Paul Bang
kennari við h. kgl. Sönglistarskóla.
Flest af þessum ummælum (öll
nema síðasta) eru frá sama árinu
sem Eggert Stefánsson kom til
Kaupmannahafnar.
Síðan hefir hann eingöngu stund-
að söngnám, i hálft þriðja ár, og
auk þess notið framburðar-fræðslu
beztu kennara hér í þeirrri grein,
Peter Jerndorffs, kgl. leikara.
Og þennan tíma hefir margt
gerst til framfara í söng hans, eins
og vita má. Hvort sem hann
syngur svo að rúðurnar skjálfa,
eins og eitt blað hér komst að
orði um hann á dögunum, eða
hann bregður sér i kólóratúr-söng
— söng í dillandi tónbrigðum.
Eggert Stefánsson er á leiðinni
heim til að syngja fyrir landa
sína — og hverfa síðan aftur að
námi. Eg sendi þessar línur á
undan honum, svo að menn skuli
átta sig þess fyr á gestinum.
Fredensborg á Sjálandi, vorið 1913.
Guðmundur Kamban.
fá orð um vitana.
Þakkir á þing og stjórn síðari árin
skilið fyrir afskifti sín af vitamáiunum,
því að ekki væri sanngjarnt að heimta
miklu stærri stig, en stigin hafa verið
í þeim málum, eftir ástæðum. En
jafn leiðinlegt er það hins vegar, að
sumir af vitunum eru eklci eins hagcm-
lega settir eins og æskilegt hefði verið,
skal ég nefna nokkur dæmi.
Ég skal þá byrja á vitanum á Siglu-
nesi. í staðinn fyrir að vitinn hefði
átt að standa úti á Siglunestá, þá hefir
hann verið settur alveg upp við fjall.
Af því orsakast það, að lítil not eru
að honum fyrir innsiglinguna á Siglu-
fjörð. Og í annan stað, þegar skar-
bylur er eða þoka á hálendi, þá sézt
hann heldur ekki, þótt bjart sé niður
við sjóinn. Einnig dýrari umsjón á
vitanum þar sem hann er heldur en
að hann stæði niðri hjá bygðinni. Ég
hefi það eftir mjög merkum manni
að norðan, að vitinn sé þar kallaður
„Sauðaviti".1)
Næst er þá vitinn á Öndverðarnesi,
sem að visu er ekki stór, en gæti þó
gert tvöfalt gagn við það sem hann
gerir nú, ef hann stæði svo sem 150
föðmum vestar; gæti þá lýst jafnt
austur sem vestur; en nú skyggir
smá-stallur á berginu á hann, svo að
hann sézt alls ekki, ef komið er grunt
sunnan með Jöklinum.
Þá er Reykjanesvitinn nýi. Með
hapn er farið 2200 fet heint upp í
landið, og settur þar á hátt fell,
„Bæjarfell". Svo þegar búið er að
koma honum þar upp fyrir 90 þús. kr.
eða meira, kemur það í ljós, að fjall
er í veginum, svo að hann sézt ekki
af skipaleiðinni austan, og endirinn
varð sá, að settur var í viðbót annar
lítill viti á „Skarfasetur", einmitt þar
sem þessi dýri viti hefði átt að st.anda,
og hefði hann þá kostað minna, svo
að numið hefði stórlé hefði hann verið
settur á réttan stað. Til hvers var
*) Sumir kalla hann „Smalavita11.
verið að eyða fé í að sprengja niður
gamla vitann ? Ég hefi hvergi séð
það gert við England, þó viti hafi verið
færður til.
Af því að Reykjanesvitinn stendur
alt of hátt (og þó bak við fjall) kemur
ekki sjaldan fyrir, að maður fer þar
fram hjá án þess að sjá hann, þótt
nesið sjáist. Vitinn er þá uppi í
þokunni.
Nú sé ég að landsstjórnin gerir ráð
fyrir vita á Ingólfshöfða. Vér skip-
stjórarnir höfum beðið um vita á
Meðallandstanga. Viti á Ingólfshöfða
er ekki nærri eins nauðsynlegur og á
Meðallandstanganum, af því að allir,
sem koma frá útlöndum, og fara vestur
með landi, setja sina stefnu til Vest-
mannaeyja, og liggur þá leiðin ekki
langt frá Meðallandstanganum, enda
hefir mörgum orðið hált á því.
Aftur þau skip, er að austurlandinu
sigla, setja sína stefnu langt fyrir
austan Ingólfshöfða. — Ég vona að
háttvirtir þingmenn athugi þetta. Að
öðru leyti vísa ég til bréfs frá skip-
stjóranum á björgunarskipinu „Geir“,
er vér sendum með beiðninni um vit-
ann, og gaf það glöggva skýrslu um
strönd á þessum stað síðustu árin.
Þess skal getið, að ég hefi ráðfært
mig um þetta við alla íslenzka skip-
stjóra og einnig fjölda af útlendum, og
allir verið á eitt sáttir :
Vita á Meðallandstanga.
Júli 1913.
Bjalti Jónsson.
Ræða
próf. Lárusar H. Hjarnason
{ fánamálinu.
Pegar spurning rís um það, hvort
reyna eigi að löggilda íslenzkan
sérfána, þá krefst sú spurning úr-
lausnar þriggja eða fjögra annara
spurninga:
1. Hvort íslendingar óski þess al-
ment, að íslenzkur fáni blakti
yíir höfði þeim.
2. Hvort sú ósk sé eðlileg og
réttmæt.
3. Hvort oss sé fært, að löghelga
liti vora sem fána, og sé það
fært, þá að hve miklu leyti.
I’riðju spurningunni mætti skifta
í tvent: 1. hvort oss sé heimilt að
nota íslenzkan fána, og 2. hvort
oss myndi lánast það, þótt lög-
heimilað væri.
Pessum spurningum ætla ég nú
að leitast við að svara.
Viðvikjandi fyrstu spurningunni
þarf ekki að fara í grafgötur um
svarið. Ég hygg, að það þurfi
ekki nein heilabrot eða vangavelt-
ur til þess að færa mönnum heim
sanninn um það, að sá sé vilji ís-
lendinga. Pjóðin hefir fyrir all-
löngu valið landi sínu liti, bláa og
hvíta litinn, og konungur hefir
staðfest það kjör fyrir tæpuin 10
árum með skjaldarmerkinu: hvít-
um val í bláum feldi. Stúdentar
og ungmennafélög liafa tekið ást-
fóstri við þessa liti með eldmóði
æsltunnar, og kónur staðfest þá
með veifugjöfinni 1. þ. m., sem
alþingi vantaði því miður þrek til
að nota. Öll þjóðin hefir svarist
undir þessa liti, heitast og almenn-
ast, þegar hún hefir fundið blóðið
renna sér til skyldunnar, skyldunn-
ar við sjálfa sig, svo sem á aldar-
afmæli vors bezta manns, Jóns Sig-
urðssonar, og nú seinast 12. f. m.,
þegar erlend flónska brendi bláa
og hvita litinn inn í 'bein og merg
þjóðarinnar. Þangað til hafði blá-
hvíti dúkurinn blaktað fyrir and-
vara, sem líkja má við »blæ, er
bylgjum slær á rein«. Nú þenur
hann veður, »sem brýst fram sem
stormur, svo hriktir í grein«, í
gömlu feysknu fauskunum. Pað
er orðinn almennur þjóðarvilji, að
lögleiða íslenzkan fána.
En er nú þessi fánahreyfing eðli-
leg og réttmæt? Þeirri spurningu
vildi ég mega svara með tveimur
öðrum spurningum. Er eðlilegt,
að hugsa, tala og rita á móður-
máli sinu? Er eðlilegt, að unna
þvi landi, sem geymir samtímis
beztu minningar manns og björt-
ustu vonir? Sé þetta eðlilegt og
réttmætt, þá er fánahreyfingin eðli-
leg og réttmæt. Sérstakur fáni er
lifsmark sérstaks þjóðernis.
Þá kem ég að þriðju spurning-
unni: Er oss íslendingum fært að
löghelga liti vora sem fána? Og sé
það fært, þá að hve miklu leyti?
Urlausn þeirrar spurningar velt-
ur aðallega á því, hvort og að hve
miklu leyti dönsk flagglög ná hing-
að. Hér að lútandi dönsk ákvæði
eru þessi:
Bann 17. Febr. 1741 gegn því, að
skip einstaklinga sigli undir klofnu
flaggi. Tilskipun 2. Júlí 1748 § 6
sbr. § 9 um að öll verzlunarskip
hafi danska verzlunarflaggið. Flota-
ooooooooooooooo
ö rt i f p i í_ ö
0
Ö
0
0
0
0
Q alls konar er lang-ódýrastur í q
o Skóverzlun Jóns Stefánssonar o
0 Laugaveg 14. ö
ö Vatnsstígvél (hnéhá) ö
ö seljast á lír. 16,75. $
0 0
^ Allar viðgerðir fljótt og vel gerðar. ^
ooooooooooooooo
reglugerð 8. Jan. 1752 § 818 um
að verzlunarskip hafi ekki klofið
flagg og sjóliðsforingjar gæti þess,
að verzlunarskip noti ekki óheim-
ilt flagg, og svo loks tilskipun 7.
Des. 1776 um að verzlunarskip
megi hvergi nota annað flagg en
verzlunarflaggið. — Um öll þessi
dönsku lög er það að segja, að
þau hafa aldrei verið lögleidd sér-
staklega hérálandi; þau hafa held-
ur aldrei verið birt hér og eru því
ekki sýó//gild hér, enda hefir eng-
inn neitað því mér vitanlega, hvorki
í ræðu né riti, að ísland hafi frá
upphafi verið sérstakt, sjálfstætt
löggjafarumdæmi, en af því einu
út af fyrir sig leiðir það, að dönsk
lög geta ekki verið sjálfgild hér á
landi. — Lög þau, sem ég nú hefi
nefnt, taka auk þess að eins til
skipa á sjó, og að eins til »uer?/~
unarskipa«, á dönsku máli »Kof-
fardiskibe« eða )jHandelsskibe«, eða
til vöruflutningaskipa og mannflutn-
ingaskipa, sbr. 1. gr. tilsk. 25. Júní
1869 um mæling skipa. Hins vegar
ná þau ekki til fiskiskipa, skemti-
skipa eða líkra skipa, hvorki op-
inna né undir þiljum. Og það er
öldungis víst, að ekkert þessara á-
kvæða nær til flaggs á þurru landi,
enda eru engin dönsk lagaákvæði