Skeggi - 31.08.1918, Blaðsíða 2

SKEGGI
»Skeggi« keiriur venjulega út e i n u
sinni í viku, og oftar ef ástæður
* leyfa. V e r ð: 5 kr. árg. (minst 50
, blöð).
Auglýsingaverð: 50 aur. pr.
c.m.: 60 aur. á 1. bls.
Útgefandi: Nokkrir eyjarskeggjar.
Afgreiðslu- og innheimtum. Ounnar
H. Valfoss,
Ritstjóri og ábyrgðarm.
Páll Bjarnason.
líka allir, að fárra vikna kensla
á vetri er alls ónóg til að kenna
börnum lestur. þegar nú ólæs
börn eru í hópnum, sem kennar-
inn tekur við, þá verður hann
að láta eitt yfir hann ganga og
hin, sem eru læs. þá verða þau
auðvitað aftur úr, fylgjast alls
ekki með; námið verður þeim
ekki að hálfum notum, náms-
tíminn oft kvalræði, og hæpið,
að þau verði nokkurn tíma læs,
og ómögulegt að meta, hvílíkur
hnekkir þetta getur orðið vesiings
börnunum alla æfi þeirra. það
er ekkert gaman að verða aftur
úr! Góðhjartaður kennari finnur
þetta og getur oft ekki stilt sig
um að tefja sig á að reyna að
rjetta þessum smælingjum hjálpar-
hönd, en þann tíma verður hann
að taka frá hinum, og það er
verst, að sú hjálp verður alls-
endis ónóg, eins og áðurersagt.
þetta spiilir stórum árangri
kenslunnar, því miður mjög víða,
og er kvalræði öllum góðum
kennurum, sem þrá að sjá sem
mestan árangur af starfi sínu.
Meðan ekki er unt, að auka
skólaskylduna svo, að nægi líka
til að henna lestur og skrift —
eins og tíðkast í öðrum löndum
— Þá er ekki í annað hús að
venda, en heita á heimiiin að
leggja af alefli stund á lestrar-
kensluna áður en skólatíminn
byrjar, og sveitarfjelögin að líta
eftir og hjálpa þar sem þarf. Til
þess þyrfti að vera próf í lestri
við lok 8. og 9. árs, og inntöku-
próf, þegar skólinn byrjar, og
vísa miskunarlaust hverju barni
frá^-sem þá er ekki sæmilega
læst. Jeg trúi því ekki, að
mönnum færi ekki að sárna við
sjálfa sig, ef börn þeirra yrðu
ræk frá kenslu fyrlr ónógan
undirbúning, og þorra manna
hugsa jeg, að sje svo ant um
sóma sinn, að þeir vildu ekki
láta það koma fyrir. það er
ekki ofætlun að gera börn læs
10 ára, ef byrjað er í tíma, 6—7
ára.
A n n a r stór brestur er hirðu-
leysi um að v a n d a vel til
kennara. það er víst helst • til
almennur misskilningur, að hugsa
að það sje lítill vandi að kenna
krökkum. Já, náttúrlega er lítill
vandi að koma nafni á það, jafn-
vel að hnoða í þau svo miklu
að þau standist próf, en það er
ekki alt — það er m i n s t —
undir því komið. Ef það er
gert á þann hátt, að þau fá ó-
beit á öllu námi, eða fá svo háa
hugmynd um sig og þekkingu
sína, að þau halda að nú viti

Sparið tíma yðar og peninga!
Svar
það gerið þjer hvorttveggja best með því að skoða vörurnar
og gera kaupin þar sem mest og best er úrvalið, og þar sem
mestar líkur eru til að þjer getið fengið það sem yður vanhagar um,
alt á sama stað, hvort það er til fatar eða niatar, útgerðar eða
annars, en öll þessi mikilvægu skilyrði uppfylllr best verztun
frá
Jes A. Gfslasynl
til
Gunnars Ólafssonar
út af
„gula bæklingnum“.
—o—
(Framh.).
þau nóg, eða ef námið vekur
hjá þeim fyrirlitningu fyrir lík-
amlegri vinnu, eða ef þau kom-
ast á þá skoðun, að þekking og
vit sjeu mestu mannkostirnir, eða
að peningar og embætti sjeu
eftirsóknarverðustu gæði lífsins.
Nei, jeg yrði aldrei búinn, ef jeg
ætti að telja upp misbresti, sem
geta verið á uppfræðslu barn-
anna, þó að þau standist próf.
Sannleikurinn er sá, að það þarf
þroskaðan mann, gagnmentaðan
og vandaðan í öllum hugsunar-
hætti, barngóðan í orðsins fylstu
merkingu, fyrir nú utan aðra
hæfileika og kunnáttu — til þess
að vera barnakennari. Kennarinn
mótar hugsunarhátt barnanna
ósjálfrátt, auk þess sem hver
góður kennari gerir sjer far um
það með öllu, sem hann kennir
þeim og segir. Undarlegt að
standa á sama, hvernig það er
gert, og fleyja börnum sínum
undir þvílík áhrif, mjer liggur við
að segja hvers sem hafa vill, ef
hann bara vill taka 1 kr. fægra
kaup um vikuna!
þjóðverjar heimta af barna-
kennurum 6 ára undirbúnings-
nám og þaðan af meira, launa
þeim auðvitað eftir því. Við
getum ekki heimtað svo mlkið,
því að við getum ekki boðið
þeim svo góða kosti, en við
megum ekki láta okkur standa
svo á sama, að við felum þetta
starf óþroskuðum, lítt mentuðum
unglingum, stundum nýfermdum
krökkum, hverjum, sem við
höldum að kunni það, sem
barnið á að læra og vill gera
það fyrir nógu lítið. Víða getur
„undirboð" átt við, en hastarlegt
að halda undirboð á því að móta
hugsunarhátt barna og sálarlíf.
Landið á að sjá um, að kennara-
efni fái nægan og góðan undir-
búning undir starf sitt. það er í
naumasmíði, eins og fleira, en
alþýða manna ætti að heimta, að
sá skóli, sem það á að annast,
sje v e 1 úr garði gerður. Ef
nokkur skóli er hennar skóli, þá
er það kennaraskólinn.
þá nefni jeg þ r i ð j a höfuð-
brestinn, húsnæðisskort-
i n n. Hann gerir viða alla
kenslu, sem kensla getur heitið,
ómögulega og þó afardýra. Eins
og vant er; sú vinnan er vana-
lega dýrust sem verst er. það
þurfa allir að vita og skilja, að
til þess að menn njóti sín við
andlega vinnu, má þeim ekki
iíða illa líkamlega. þetta á ekki
siður við börn en fullorðna. Jeg
þarf víst ekki heldur að fræða
menn um það, að það er alveg
ónógur hiti til að skrifa í, sem
vel má una viö líkamsvinnu. það
þarf líka gott næði til náms og
kenslu, og ennfremur er nauð-
synlegt að geta komið við ýms-
um kenslutækjum, sjerstaklega
stórri veggtöflu svartri tii að
skrifa á. Hún er bráðnauðsyn-
legt kensluáhald, einkum þar
sem kenna á mörgum í einu.
Ennfremur á kennati að geta
verið í næði fyrir sig nokkurn
tíma, til þess að hugsa fyrir
næsta degi. Jeg hefi ekki mikla
trú á þeim kennara, sem ekki
hugsar um starf sitt, nema þegar
hann er að kenna. Vitanlega
getur hann það í sama herbergi
og börnin búa sig undir, ef þau
hafa sjerstakt herbergi til þess.
Nú er það kunnara en frá þurfi
að segja, hver misbrestur víða
er á öllu þessu, en þar við
bætist, að húsnæðið er svo lítið,
að kennarinn getur þess vegna
ekki kent í einu nema helmingi
eða þriðjungi þairra barna, sem
hann annars gæti. Kenslutíminn
sem börnin fá fyrir sama verð,
verður því helmingi eða þrefalt
minni, en ef húsrúm væri nóg.
Tíminn er því oft bútaður svo
smátt, að furðu gegnir, ef kenslan
kemur að nokkru liði. Ein af-
leiðing þess er sú, að skyldu-
rækinn kennari keppist við að
troða í börnin meir en bæði
hann og þau hafa gott af. þar
hygg jeg að sje aðal-orsök leiðans,
sem talað er um að komi í börn
við námið. það þurfa allir að
vita, að nám, það eitt, að taka
eftir og hlusta á, er mjög mikii
áreynsla. það er jafnvel full-
orðnum manni talsverð þraut, að
taka vel eftir í heila klukkustund,
hvað þá börnum, sem hafa enn
óþroskaðan heila og taugar. Og
jeg tala nú ekki um, ef þeim
líður ekki vel líkamlega, eru
köld eða svöng. það mesta, sem
leggjandi er á þau í því efni á
dag, eru 4—5 stundir, og efa-
samt að það sje ráð, ef kenslu-
tími er margar vikur og þau
þurfa að iesa undir kenslutímann
í viðbót, A. m. k. þarf þá að
skifta um efni og aðferðir með
viti og ráðdeild, sem jeg trúi
ekki öllum til.
(Framh.).
Margbreyttar eru leiðir þær
sem Gunnar Ólafsson fer með
mig í gula bæklingnum. Hann
leyfir mjer enda snöggvast að
líta inn í Paradís, en ekki ann
hann mjer stundardvalar þar,
hefur eflaust þótt staðurinn of
góður fyrir mig, eða sjálfur ekki
haldist þar við. þaðan heldur
hann rakleitt inn í hina lægstu
afkima tilverunnar, sem hann
álítur miklu samboðnari og hæfari
fáráðlingunum, mjer og auðvitað
Gísla Johnsen. þar kann Gunnar
auðsjáanlega einnig vel við sig,
enda hefur hann þar ræðu sína
í ciginlegum rómi. þaðan byrjar
hann sem æðsti dómari, íklæddur
kápu sannleikans og hinnar
skörpu dómgreindar, sem aldrei
getur skeikað, að halda, fyrir
fólkið, varnarræðu fyrir sýslu-
mann. því að bæklingurinn er
ekkert annað og ekki fæddur til
annars en verja þann mann, en
aptur á móti kemur hann varla,
að heita megi, við það sem var
aðalatriðið í greinum mínum, n. 1.
hafnargerðina hjer, og því síður
til að vinna því máli gagn á
nokkurn hátt. En af því að
maðurinn er að náttúrufari nær-
sýnn og að eðlisfari þröngsýnn,
þá skulu þeir sem lesið hafa
bæklinginn, ekki kippa sjer upp
við það þótt víðsýnið vanti þar.
Sljóvskygnum er því bæklingur-
inn fyrirtak, en heilskygnir spyrja
undrandi: Hvað er maðurinn að
fálma, hvert er hann að villast?
Byrjar hann ræðu sína á því,
að segja fólkinu hjer það, eða
öllu heldur þeim sem ekki
þekkja hjer til, að Magnús sýslu-
maður hafi verið hjer „ofurliði
borinn“ og „röngu beyttur" og
að „hann hafi sótt _hjeðan með-
fram fyrir þá sök“. Ekki þarf
jeg að svara þessu orðagjálfri og
tilbúningi. Magnús bæjarfógeti
mun eflaust, ef honum finnst
taka því, svara þessum ósannind-
um. En það vitum við ailir,
sem vorum hjer með Magnúsi,
að hann vjek hjeðan við góðan
orðstír og var alment saknað,
enda reyndist hann hjer drengur
góður. — þar næst dettur höf.
í hug að skýra frá því, líklega
til að upplýsa hafnarmálið hjer,
að sýslumaðurinn hafi verið í
banka-rannsóknarnefndinni og
meira að segja verið formaður
hennar. En þau meðmæli! Og
þær upplýsingar! Eins og nokkur
efist um, að hann hafi verið þar
og að hann hafi áunnið sjer þar,
meira að segja, ódauðlegt nanf