Suðurland - 22.11.1913, Side 2

94
SU'ÐUR’LADN
Fundarboð.
í
Aðalfundur fiskifólagsdeildaiinnar „Framtíðin" á Eyrarbakka verður
haldinn á Eyrarbakka laugardaginn 17. janúar 1914 og byrjar kl. 6 e. hd.
Þar veiða lagðir fram endurskoðaðir reikningar deildarinnar, kosin stjórn,
varastjórn og endurskoðunarmenn til eins árs og rædd ýms mál er deildina
varða. t
Áriðandi er að fundurinn verði vel sóttur.
í stjórn deildarinnar
(ruftui. Islcifsson. Bjarni Eggcrtsson.
nxaxaxBxaxBXBXHxaxaxaxflxaxB
Draumurinn.
Mig dreymdi eg sæi svo Ijósfagurt land,
sem ljómaði í ársólar skrúða.
Og Glóey þá knýtti sitt geislanna band
um grassvörðinn blómskrýdda, prúða.
Og meyju svo fagra þá fyrir mig ber;
— þá fjörkippum brjóst mitt ei varðist.
Hún heilsaði broshýr og mildileg mér,
— eg man þá hve hjarta mitt harðist!
Yið gengum í runn, sem var rétt okkur hjá,
hvar rósirnar fegurstar skaita.
Og fjölmargt eg eygði, en ekkert þó sá,
nema’ eitt — það sem brann mér í hjarta.
Þá var það, að snerti armur við arm,
og úr því var rekspölur fenginn.
Og svo nokkru seinna var barmur við barm,
en barnaleg kyrstaða engin.
En s-kammvint var þet.ta. — Dað hafði einhver hátt,
og horfinn var unaðargeymur.
eg vaknaði þegar. f*á blasti við brátt
hinn bragðlitli veruleiks heimur.
Þetta eru draumórar, dutlungar manns!
svo drótt kveður sögn minni yfir.
Það er draumur, já draumur, en dýrðarsjón hans
í dagsins þó hringiðu lifir.
Næturgali.
hreðkur, næpur, blómkál og gulrófna
fræ. Áður var einnig ræktað græn
kál, en er nú lagt niður vegna þess
að fólkinu féll það ekki. Yermireit-
ur er notaður þar en hvergi annars-
staðar. Áður fyr var eiilnig notaður
vermireitur við ræktun gulrófna hjá
Guðmundi Ögmundssyni bónda á
Efri-Brú og munaði miklu hversu fyr
spratt.
Hvenær sett er niður fer náttúr-
lega alveg eftir tíðarfari og er því
mjóg breytilegt frá ári til árs, frá
miðjum maí til fardaga, oft og víða
um mánaðarmót maí og júní. Surnir
hafa þann sið að setja aldrei niður
fyr en klaki er kominn úr jörð, en
aðrir setja niður svo snemma S9m
unt er og biða aldreí eftir því að klaki
fari úr jörð. Kartöflur eru settar
mismunandi djúpt á bæjunum. Hvergi
munu þær vera settar grynnra en
3—4 þuml., en víðast nokkuð dýpra,
5—6 þumi. að minsta kosti. Er það
gert i þeim tilgangi að þær frjósi síð-
ur í hretum á vorin og einnig til þess
að nýju ksrtöflurnar liggi siður ofan
á moldinni síðari hluta sumars. Vegna
vaxtareðlis kartaflanna má þó full-
yrða að hið síðarnefnda næst ekki
þó að djúpt sé sett niður. Eftir dönsk-
um tilraunum er hentugasta sáðdýpt
2—4 þuml. eða 3 þuml. að meðal-
tali og dýpra ættum við ekki að setja
þær að minni hyggju en hreyka
moldinni vel að þeim tvisvar á
sumri. Þegar dýpra er sett. niður
koma kartöflur mjög seint og mis-
jafnt upp og grösin verða grannvax-
in og veikbygð.
Litlum spurnum hélt eg fyrir um
kartöflukyn þau 9r notuð eru, en einn
bóndi, Guðmundur Jónsson í Holta-
kotum, fræddi mig mikið um reynslu
sína í því efni. Jjangbestar telur
hann blárauðu kartöflurnar. Dær eru
þéttar í sér og þurefnisríkar, aldrei
vottur af neinum kvilla á þeim, hvorki
kláða eða öðru. og svo er mjög lítið
smælki í þeim. Meðal kartöfluupp-
skrra hjá honum eru 11 tunnur og
úr þeim hefir hann fengið smælki í
„60 punda sykurkassa eða frílega
það“, og hefir þó sumt verið á stærð
við smátt útsæði. Rauðu kartöflurn-
ar eru stórvaxnari en lausari í sér,
gulu kartöflurnar jafnþóttastar en
smærri. Nú um nokkur ár hefir hann
f irgað 3 tunnum árlega af blárauð-
uin kartöflum til útsæðis á bæina í
kring í sveitinni. í vor fargaði hann
kartöflum á 9 bæi.
Til áburðar í kartöflugarðana er
mest notuð kúamykfa. Sumir nota
þó einnig bæði hrossatað og sauða-
tað, og sumir teija rofmold eitthvað
hið ágætasta til að koma görðum í
rækt. Víðast er áburðurinn ómuldur
og mjög víða borin ný mykja út úr
fjósinu á fjósbörunum fyrri part vetr-
ar. Sumstaðar er áburðinum þó ekið
í kerru eða fluttur i kláfum úr fjós
liaug, annaðhvort haust eða vor.
Blómrækt og trjárækt er ekki
næsta mikil hér fremur en annars
staðar á landinu, því að yfirleitt telj
um við íslendingar okkur „lítinn
yndisarð að aunast blómgaðan jurta-
garð“.
Eini trjágarðurinn, sem nokkuð
verulega kveður að, er trjágarður séra
Jóns Thorsteinssonar á Þingvöilum.
Par er ágætur reyniviður, tvær mann-
hæðir að minsta kosti, með þéttum
laufkrónum, gulvíðir 1 mannhæð,
rauðblaðarósir, rosa rayosa, elsi, læ-
virkjatró og nokkur blóm.
Nýlega hefir einnig verið komið
upp trjágörðum hjá Jóni Signrðssyni
á Búrfelii, f’orsteini Þórarinssyni á
Drumboddsstöðum og Símoni Daníel
Péturssyni einyrkja og nýyrkja á
Breiðanesi. Voru þeir allir í góðum
blóma þegar eg fór um, og efast eg
ekki um að þeir muni með tíman-
um ávaxta vel það erfiði, sem 1 þá
hefir verið lagt, þó ekki verði í gulli
eða silfri, heldur í sönnu heimiiis-
skrauti. Ef við ættum margar hús
freyjur, sem hefðu jafnmikinn áhuga
fyrir trjárækt og blóma eins og hús-
freyjan á Búrfelli, þá veit eg að útlit
heimilanna mundi takaskjótum stakka-
skiftum til framfara frá því sem nú
er.
Gluggablóm eru fjarska óvíða, enda
eru baðstofugluggar óvíða svo stórir,
að fært sé að byrgja fyrir birtuna
með því að setja blómpotta í glugg-
ana. Einna mest þótti mér kveða
að inniblómarækt hjá Skúla Árnasyni
lækni í Skálholti. Allmikið er einnig
af gluggablómum á Þingvöllum, Búr-
felli og nokkrum öðrum bæjum, eftir
því sem mig minnir nú, því að ekkert
hefi eg skrifað hjá mér um það.
Þó að fleiri atriði vektu eftirtekt
mína á þessu ferðalagi, þá eru þau
annars eðlis og snerta ekki jarðrækt-
armálið, sem eg hefi álitið að ætti
að vera aðalviðfangsefni þessarar
ferðaskýrslu.
Læt eg skýrslunni því hér lokið
og bið afsökunar á því, sem kann að
þykja of ónákvæmt, því að efnið er
mikið, en einkum bið eg afsökunar
á ef eg af ókunnugleika hefi farið
rangt eða miður rétt með að ein-
hverju leyti.
------<~00------
Útrýming sullaveikinnar.
Vanrækslan á háu stigi.
í biaðinu „Ingólfur" er þess getið
nýlega, að af 115 sauðum, sem skornir
voru á Kleppi í haust, fundust sullir
í 113. Sauðir þessir voru allir úr
Grímsneshéraði. Þetta er átakaniegt
dæmi þess hve slæleg er ennþá bar-
áttan gegn sullaveikinni og hve skeyt-
ingarleysi manna er enn á háu stigi,
svo alvarlegt mál sem hér er um að
ræða.
Öllum almenuingi er kunnugt um
það þrent sem gera þarf í þessu efni:
1. Að hin lögskipaða „hunda-
hreinsun" sé í lagi, sé framkvæmd á
róttan hátt og með vandvirkni.
2. Að þess sé stranglega gætt að
hundar nái ekki í sulli að éta.
3. Að viðhafa sem mesta varúð
í umgengni við hunda, láta þá ekki
vera inni í baðstofum eða íbúðarher-
bergjum, iáta þá helst liggja í sér-
stöku skýli sern bygt sé handa þeim,
og láta ekki börn leika sér við hund-
ana.
Hjá því getur ekki farið að megn
vanrækslu á sér stað viða í öllum
þessum atriðum. Hreinsun hundanna
mun sumstaðar ekki vera annað en
nafnið eitf. Varfæini manna í að
hirða sulli úr sláturfé og varna því að
hundar nái þeim, mun og vera miklu
minni en skyldi. Þess munu dæmi
að menn þykjast þá gera vel er þeir
taka sull úr kind og stinga honum i
veggjarholu eða undir torfsnepil, ættu
þó allir að vita að þetta er einskis
nýtt. SuIIum úr slátuifó á að safna
saman í lokað ílát og brenna þá síð-
an.
Ef þeir væru nokkrir sem efuðust |
uin gagnsemi þessara varúðarráðstaf-
ana gegn sullaveikinni, ættu þeir að
athuga skýrsiur læknanna um þetta
efni. Jjæknarnir geta þess í skýrsl
um hvernig gengur með hundalækn
ingar og hvort meiri eða rninni varúð
er höfð í umgengni við hunda, jafn-
framt geta skýrslurnar þess hve mik-
il brögð eru að sullaveikinni í hverju
héraði.
Það er ekki ófróðlegt. að líta yfir
„útdrátt úr ferðabók landlæknis", sem
prentaður er sem fylgiskjal við rit-
gerð Guðmundar prófessors Magnús-
sonar um sullaveikina, er fylgir Ár‘
bók Háskólans 1912-1913. Petta
yfirlit sýnir greinilega hvernig skeyt
ingarleysið hefnir sín.
Iátum t. d. á hvað stendur í þessu
yfirliti um Grímsneshérað — en það-
an voru sauðirnir sem getið er um í
Ingólfi. — í yfirlitinu stendur um
þetta hérað : „Hundavarúð lítil, hund-
ar hafðir í baðstofu. Sullaveiki ai-
geng — eg sá nú tvo í gær“.
Það liggur svo sem í augum uppi
að í héraði þar sem mikil brögð eru
að sullaveiki í sauðfé, hlýtur fram-
kvæmdinni á varnarráðstöfunum gegn
sullaveiki að vera töluvort áiátt, enda
staðfesta ummæli * landlæknis það
glögt og greinilega. En þarna þarf
að taka alvarlega í taumana, það er
j ómenskuháttur að þekbja örugg og
einföld ráð til að útrýma þessari
hættulegu veiki, ^en” vilja ekki eða
nenna ekki að framfylgja þeim. Lækn-
arnir verða_*að gera^sér far um [það
alvarlega að biýna þetta fyrir almenn-
ingi.
Ráft vift krabbamcini.
í þýska stórblaðinu „Reiniche Zeit-
ung“ stóð 8. ág. s. 1. svohljóðandi
grein:
„Fyrir skömmu hefir verið fundið
upp nýtt læknislyf, til að ráða bót á
krabbameini. Pað nefnist Mesothor-
ium. Efni þetta, sem áður var fleygt
sem einskisnýtu í úrgangi við fram-
leiðslu glóðarnetja, sendir frá sér
samskonar geisla eins og radíum.
Mikill fjöldi lækna, sem tilraunir hafa
gert með lyfi þessu, segja það hafa
óviðjafnanlegar heilbrigðisverkanir.
Formaður læknadeildar, sem fæst við