Suðurland - 02.05.1914, Blaðsíða 2

176
SUÐURLAND
Skilvindan „Triplex,,
nr, 1 og 2 skilja 135 og 250 pt. á klukkustund, Kosta 65 og
120 krónur. Verða til sýnis og sölu um lokin á Laugaveg 63-
Areiðanlegir kaupendur fá gjaldfrest ef um semur,
Finnið mig að máli.
Jóh. Ögm. Oddsou
Laugaveg 63.
uuxMuunnnunuuuuuuuuuuuuuuu*
Auk þess var Gnúpverjahr. leyft að
taka 3000 lán til vegabóta á sýslu-
veginum þar.
Til flutningabvauta var lagt 3300
kr.
Styrkur til hreppavega var veittur
580 kr.
Beðið var um lausn frá viðhaldi
Flóavegar. Fengist það ekki, var,
sem neyðarurræði, beðið um heim
ildarlög til að tolla Ölfusárbrú.
Beðið var um brúarstæðiskoðun á
Stóru Laxá.
2. Búnaðarmál.
Landstjórnarbréf, um störf, skóg-
varðar, var lesið upp.
Tóvinnuvélarnar að Reykjafossi
voru seldar fyrir 6000 kr. En húsið
og raftækin fást til leigu.
Nefnd var sett til að undirbúa
ullarþvottarstofnun.
Tveir fengu vagnkaupastyrk af
Melsteðsgjafarsjóði, 25 kr. hvor.
Mæit var með 16 bændum til
Ræktunarsjóðsverðlauna.
Mælt var með Gísla í Bitru til
konungsverðlauna.
Tekin var ábyrgð á 400 kr. rækt-
unarláni fyrir Jóhann V. Daníelsson.
Leyfð var 10 hreppum ábyrgð á
girðingalánum bænda. En tekið var
fram, að girðingarnar yrðu eignir
jarðanna og mætti því ekki veðsetja
þær. En endurábyrgð var ánýjað við
hreppa að taka.
Ef 5000 kr. úr landsjóði hrökkva
ekki til að fullgera áveitumælingarn-
ar var heitið viðbót af sýslusjóði.
Kosuir voru 2 menn á Búnaðarþing.
En neitað að sleppa þeim kosningar
rétti til Búnaðarsambandsins.
Samþ. var frumvarp Grímsnesinga
um nautakynbætur þar.
Veittar voru 100 kr. til hestasýn
ingar við Þjórsárbrú í sumar. Árni
á Hurðarbaki kosinn í forstöðunefnd
og Eggert í Laugardælum í dóm
nefnd.
Veittar voru 100 kr. til hússtjórn
arskóla á Eyrarbakka.
Neitað var um 50 kr. til tyrfingar
sjógarðshluta.
Veittar voru 100 kr. til landhelg-
isvarna.
Um 5 kirkjujarðir, sem falaðar
voru, var lýst yfir því, að þeim fylgdi
ekki fossar, skógur, eða að annað
væii til fyrirstöðu.
Um Arnarfell í fingvallasveit var
lýst yfir sama, að gefnu tilefni.
Óskað var sérstakra laga um, að
Ólafsvellir mætti, er þeir losna, seljast
öðrum enn ábúanda.
Skeiðahr. leyft að kaupa Brjámstaði
og taka lán til þess.
Jarðabætur skoði þeir: Jón Jón-
atansson í Hreppum og á Skeiðum.
Skúli Gunnlaugsson í Ölfusi og Flóa,
,og Sverrir Gíslason vestan Hvítár
efra.
Ákveðin var (nla forðagæslumanna
í hverjum hreppi og samþ. reglugjörð
fyrir þá.
Beðið var um breytingar á bjarg-
ráðalögum og forðagæslulögum.
Hreppsnefndir beðnar um breytinga-
tillögur við Fjárskilareglugjörð.
Refaveiðareglugjörð samþ. með
litlum breytingum.
Af 2 úcsvarskærum kom önnur of
seint. Útsvar hins lækkað.
Sölusamningum um nokkra fossa
synjað samþykkis.
3. Heilbrigðismál.
Heitið var styrk til sjúkraskýlis á
Eyrarbakka, ef reist yrði. Nefnd falið
að kynna sér, hvort búendur vildi
leggja fram fé til þess.
Heitið var styrk til sjúkraskýlis í
Þorlákshöfn, helst í sambandi við
Eyrarbakka sjúkraskýlið.
Laust Ijósmóðurumdæmi í Eystri-
Biskupstungu falaði kona í Ytri
Tungunrii. Því var skotið til um-
dæmisbúa fyrst, en oddvita falið að
afgreiða málið að fenginni umsögn
þeirra.
Þrátt fyrir álitlegar hundalækninga-
skýrslur þótii ástæða til að skora á
menn að hlýða lögum þeim vandlega
og sérílagi að hiiða og brenna sulli
og alt þesskonar með athygli og sam
viskusemi.
4. Mentamál.
Lestrarfélagí Forlákshafnar voru
veittar 20 kr.
Til að koma á fót lestra: félagi í
Hrepphólasókn voru veit.tar 30 kr.
5. Sveitam&l.
Mælt var með 6 umsækjendum um
styrk úr Hjálmarssjóði. (Þar með
talin 3 börn eins umsœkjanda.)
Meðlag óskilgetinna barna var
ákveðið 100 kr., 80 kr. og 60 kr.
eftir aldri.
Grímsnesshr. var leyfð 600 kr.
lántaka og Sandvíkuihr. 300 kr. lán-
taka.
Bent var á hreppst.jóra i Selvogs-
hreppi og kosnir meðkjörstjórar við
sýslunefndarmanriskosningu þar í vor.
Reikningar voi u athugaðir og end-
urskoðarar kosnir: svo sem Melsteðs-
gjafarsjóðs, ellistyrktar- brunabóta
hreppa og sýslusjóða.
Tekjuáætlun sýslusjóðs var nú:
Eftirstöðvar f. f. á......... 584,75
Sýsluvegagjald............... 3603,00
Niðuriöfnun ............... 12000,00
Jafnaðarupphæð..............16187,75
Pess er skylt að geta, að fundur-
inn hófst með því, að tvr ggja látinna
sýslunefndarmanna, Halldórs Einars
sonar á Kárastöðum og GíslaSchevings
í Stakkavík, var mianst með sóknuði
og virðingu.
------......—•-.
Utan úr heimi.
Kosningar í Sriþjóð eru nýlega
afstaðnar. Peim var lokið 6. þ. m.
Kosningabardaginn var þar háður að
þessu sinni með svo miklum ofsa og
æsingum, að eins dæmi Þykja. Úrslit
kosninganna ófiétt enn.
Petta kapp í kosningunum er um
hervarnarmálið. Vinstrimanna stjórn-
in var í undiibúningi með aukning
hervarna, cn hægi irnönnum og helstu
mönnum hersins þótti stjórnin fara
of hægt í sakirnar. Gerðu þeir und
irróður mikinn gegn stjórnintii. Uin
40,000 bændur gerðu ferð sína Stokk-
hólms á konungsfund og heimtuðu her
varnarauka samkvæmt tillögum hers-
höfðingjanna og hægrimanna, og tjáðu
sig fúsa að leggja á sig þæt' byiðar,
er af þessu leiddi. Konungur tók
máli þeirra vel, tjáði sig þeim sam-
huga og viðhafði annars þau oið í
ræðu sinni til bænda, er betur þóttu
sæma einvaldskonungi en þingburrdn
um. Útaf ræðu konungs varð æsing
mikil meðal alþýðu og jafnaðarmanna,
og st.jórninni þótti sér misboðið af
konungi, og eftir nokkuð þóf milli
hennar og konungs, iagði ráðaneytið
niður völdin, en hafði þó mikinn
meiri hluta þings að baki sér. Gekk
þá allógreitt að mynda nýja stjórn,
en tókst þó að lokum. En þessi
nýja hægri manna stjórn sá þann
sinn kost vænstan að rjúfa þingið og
boða til nýrra kosninga.
Og um þetta hefir nú kosninga-
rimman staðið. Helstu menn flokk-
anna hafa þotið um landið fram og
aftur með járnbrautum og bifreiðum,
og haldið fundi á mörgum stöðum
sama dag. Flugritin hafa íallið niður
eins og skæðadrífa, og ekkert verið
til sparað. Hægri nfenn hafa látið
semja sjónleik er á að sýna framferði
vinstii manna og afleiðingarnar af
hermáíaþ.ólitík þeirra, og hafa þeir
látið sýna leikinn i mörgum bæjum
nú fyrir kosningarnar.
Alllíklegt þykir að hægri menn
hafi þó orðið undir við kosningarnar,
og sumir búast jafnvel við að þá
muni til meiri tíðinda draga, því kon-
ungur hefir hlotið óvinsældir hjá al
þýðu fyrir framkomu sína og lýðveld-
is'tefnan fengið byr undir báða vængi.
Kússar. Hervarnaideilan í Svíþjóð
stafar einkum af ótta Svia fyiir Rúss-
um. Pykir bæði þeim og Norðmönn
um Rússinn vera ískyggilegur nágranni
og bendir margt til þess að ótti sá
sé ekki ástæðulaus. Hafa sænsk og
norsk blöð frá mörgu að segja sem
virðist benda í þá átt. Meðal annars
þykir þeitn ískyggilegt að rússneska
herforjngjaráðið heflr í vetur iátið
prenta hernaðarhandbók um Svíþjóð,
eru í honni afar nákvæmar upplýs !
ingar um sænska herinn og varnar-
virki Svía. í bókintii er kafli sent er
nokkurskonar samtalsbók rússnesk-
sænsk, og hefir inni að halda orð og
setningar sem helst þyrfti á að halda
í ófriði við Svía. Hefir þetta vakið
eigi alllitinn geig bæði hjá Svíum og
Norðmönnum.
Manna og skipatjón vift Ncw
Fouiidlaml. Geysitjón þar á mönn-
um og skipum í ofsaveðri snemma
í Apríl síðastl. Vitanlegt að faiist
hafi um 300 mauna. Selveiðaskip
eit.t fiaus þá fast, í ísnum, á því voru
um 150 manns. Peir gengu frá
skipinu og hröktust á ísnum í blind-
byl i 2 sólarhringa, og loks er upp
birti sá annað selveiðaskip nokkra
menn af þessum hóp og var þeim
bjargað þaðan og sfðan hafin loit að
félöguin þeirrn. Fundust 50 af þeim
með lifi og 08 lík. Margir af þeim
sem bjargað var, voru kalnir mjög
og meiddir. Annað skipið sökk þar við
ísinn þessa sömu daga og komst eng
inn lífs af.
Fiskiaíli vift Noreg hefir í vetur
orðið hálfu meiri en í fyrra á sama
tíma.
Iniiipui ktiii á saltfiskl. Norsk
blöð geta þess að inniþurkun á salt-
fiski þyki ekki gefast vel. Kaupend-
ur kvaita um að flskurinn só bragð-
laus og dotti í sundur í mola við
suðuna. Verstur þykir skoskur fisk-
ur, en þar htfir „Koks“ veiið notað
til hitunarinnar.
Dýr sauðfjárrækt. Danir oru að
reyna að koma á fót sauðfjárrækt á
Grænlandi við Godthaabsfjöiðinn. Þar
eru beitilönd góð að sumrinu, og
gera þeir sér vou um að sauðfé geti
þrifist þar. Hafa þeir nú flutt þang-
að 11 kindur danskar og mann sein
vera á yflrumsjónarmaður þessarar
sauðfjárræktar. Hann fær 2000 kr.
í laun, gott íbúðai hús og vélaibát.
Smala hefir hann með sér og fær sá
4000 kr. í áiskaup. Ríkissjóður greiðir
allan kostnaðinn. Ilann verður dýr
þessi búskapur, svona fyrsta kastið.
Flug yfir Atiansliaf. Amoriku
Norðinaður, Alberfc Poulsen að nafni,
ráðgerii' að fetðast í flugvél í suraar
þaðan að vestan heim til Noregs á
sýninguna í Kristjaníu. Ráðger-ir
hann r.ð leggja leið sína um Labrador,
Giændland, ísland, Færeyjar, Shet
landseyjat' og Bergen. Óvíst mun þó
hvað úr þessu verður. Annats erU
margar og miklar ráðagerðir um flug
yfir Atlanshafið og enda kringum
hnöttinn, en okki óhklegt að bið verði
á framkvæmdum.
Misjðfn YÍunubrögð. Árið 1912
voru alls unnar 1100 milj. smálesta
af kolum í öllum heiminum. Aí
þessu hafa Ameríkumenn unnið 477
milj., Breska ríkið 310 inilj. (Bretland
sjálft þaraf 260 milj.) og Þýskaland
177 milj. smálesta.
Ef kolaframleiðslunni er jafnað
niður eftir fjölda námuverkamanna,
verður framleiðsla hvers verkamamis:
hjá Aineríkumönnum 660, Þjóðverj-
utn 269 og Bretum 244 smálestir-
Sjálfsagt stafar þessi miSmunur eigi
síst af því hve vinnubrögð og verk'
vélar Ameríkumanna eru miklu full'
komnari.
Nýtísku bónorft. Skoti nokkur
í Ameríku, Dick Mackintyro, hafó1
verið ástfanginn í stúlku heima a
ættjörð sinni, er hann flutti vestur-
En þá varð vík á milli vina, og gltf'
ist hún öðrum. 5ú var hún D’"1
nokkru orðin ekkja og bjó feið ainíl
til frændfólks sins í Ameríku.