Valurinn - 12.10.1906, Blaðsíða 1

Valurinn keraur
út oiiiu sinni á
viku (minst 52
blöð á ftri.) —
Kostar 3 kr.,
utanlands 4 lsr.
Uppsögn á blad-
inu sé skrifleg.
og komi til út-
gcfanda fyrir 1.
maj. Uppsiignin
sé miðuð við ára-
mót blaðsins, en
þau cru 1 águ°'..,

I. árg. ÍSAFJÖRÐUR, 12. OKTÓBER, 1906. Nr. 8
K’rn.QSP-tilrlrift j hræktábrjóstþeim þessum hrákahé’ þessar þjóðir sér til athlægis fyrir Jronar viðurhenning frá íslendinga
I.
Gamalt æfintýr segir svo frn, að
einu sinni hafi átt að veija konung
meðal fuglanna; skyldi sá ná tign’
inni er skrautlegastur ogfegurstur
væri. Uglubróðir einn inetorða'
gjarn, sem var sér þess vitandi,
að hann var ekki svo ásjalegur, sem
skyidi, tók þá upp það snjaliræði,
að sa.fna saman skrautfjöðrum
annaia fugla til þess að piýða
sig með, og hélt svo búinn á kjör-
fund. En er á þing var komið,
duldist engum skapnaður uglubróð
ursins; var hann þá klæddur úr
lánuðu fjöðrunum, og stóð þar uppi
í hversdagsfötunum, sjálfum sérjbil
gremju og öðrum til athlægis.
Pað eru ekki fáir menn, sem
eru eitthvað í ætt við uglubróður ;
þennan, menn sem snikja sér út \
fjaðrir tll að dubba upp á hvers' !
dagsbúninginn og „fylla upp í eyð-
ur verðieikanna-1 með hógómiegu
tildri, í þeirri von, að asnaeyrun
dyljist undir ijónshúðinni.
Fuglarnij- vo™ rvo viTrtr; aö
þekkja uglubróðuiinn áskapnaðim
um ogsvo samvizkusamir, að kiæða
hann úr Jánuðu fjöðrunum. En yér
erum annaðhvort of heimskir til
að þekkja uglubróðurinn bak við
iánuðu fjaðrirnar, eða nógu þýiyndir
og samvizkuiausir til að iát.a slíkt
óáreitt.
Sjáum vér hrossagauk, keldu-
svin eða músarrindil skreyta sig
með lánuðum hanaíjöðrum, klöpp'
um vér lofi í lófa og hiópum:
„Dýrðin, dýrðin — hvílíkur indælis
Paradísarfugl! Ekki vænti ég, að
þér, hávelborni, veleðla Paradisar
fugl, viijið lána oss eina stélfjöður,
þó það væri sú attasta, tji þess að
skreyta okkur með!“
Uglubróðurstilhneigingin eða hé-
gómagimin, að öðru naíni, er ein af
sterkustu ogumleið viðbjóðslegustu
tilhneigingum mannsins; verður
hennar heizt vart hjá lítilmennum
og smásálum, og slær vanalega á þá
strengi, er ógöfugastar eru‘shjáþeim.
í rauninni er hégómaskapur
þessi ekkert annað en menjar af
viilimensku, eins og t, d. það, að
þykjast maður að meiri, efmaður
fær leyfi tii að hengja á Sig krossai
giingur, eins og Indiánar bjarnai-j
klær og blámenn nasahringi
Menn þykjast vera orðnir ein' ;
hverjir hálfguðir þegar hugsanar' i
laus&r og heimskar stjórnir hafa |
gómans og menningarskortsins sem
að réttu lagi ætti að gera þá hlægi-
lega í augum allra hugsandi manna.
Og það er því hlægiiegra og við-
bjóðsiesra, sem krossaglingrið eroft.
óverðskuidað og kemur vana'
lega niður hjá þeim, sem mest
hafa, af hundsnátturunni og kunna
bezt að skríða fyrir valdinu, því
sjaldan sæma stjórniinar þá menn
krossum, sem hafa þeim andstæðar
skoðanir og eru sjálfstæðir.
Stórkrossaður burgeis táknar því
vanaiega ekkert annað, en hégóma-
gjarnt skiiðdýr, klæði maður hann
úr iánuðu hanafjöðrunum, sem eiga
að dyija skapnað hans.
Það er því af þremur ástæðum,
sem þessar krossfestingar eiga að
rekast úr hverju aiðuðu landi: í
fyrsta iagi vegna þess, að þær eru
afkvæmi villimenskunnar og hinna
iéiegustu tilhneiginga mannsins; í
öðru lagi eru þær notaðar til að
t.roða glópum og heimskingjum í
öndvegi það, er gáfaðir menn eiga
að skipa, og loksins; i síðasta lagi,
siðspilia þær þjóðunum og venja
pær á. hégómagirni og slelkjuskap
við vöidin.
Orðtak a-llra hugsandi manna
verður því að vera:
Norður og niður með állar orður
og hrossa!
Takmark þjóðanna og eiustakl-
inganna er frelsi og fullkomnun
og að því marki ber að stefna.
En það verður aidrei gert. með því
að segja, að mauiildið sé sóiin,
eða sæma siðspillinguna verðlaun'
um og telja sér trú um, að hún
sé góð og göfug. Með því móti
komumst vér seint til áfangans.
II.
Sem betui fer miðar menning-
unni smátt og sroát.t áfram, þó
hægt fari, og um leið eyðist tildr
ið og þröngsýnið. í ölium þeim
iöndum, sem Jengst eru komin,
eru hin ýmsu afkvæmi hégóma'
girninnav, eins og t. d. krossar og
ráð, úr giidi numin; þannigerþað
hjáBandamönnum, Svissiendingum,
Norðmönnum og Frökkum.
Tvær hinar síðustu þjóðir hafa
að vísu orður. Norðmenn Ólafs;
orðuna, sem að eins veitist útlend'
ingum, og Frakkar heiðursfylkis-
orðuna, sem að eins er veitt. göml-
um og reyndum hermönnum.
Og alstaðar fækkar orðum þessum
og nafnbótum, nema áÞýzkaiandi
og í Dánmörku, enda eru báðai
hégómrgirni sína.
Á ofanverðri síðustu öld var líkt
á komið fyrir oss íslendingum og
Dönum í þessu efni; hér úði og
grúði af jústitsráðum, etazráðum,
kammerráðum. ka.nsellíráðum og
ölium mögulegum dönskum ráðum.
Eftir því, sem oss miðaði áfram
og mentunin óx hjá oss, varð þetta
meira og meira að athlægi og dó
loks alveg út. En í stað þess
fóru að koma danskir krossar, enda
þótt a.Jdrei hafi eins mikið að þeim
kveðið og nú, á þessum síðustu;
tímum.
Síðan Hannes Hafsteinn tók við
stýrinu á þjóðarskútunni, hefir verið
stöðug krossa-stórhríð, og kross-
unum hefir rignt jafnótt „regniim
á Kaldadal" niður á brjóst Iiirð-
gæðinganna og Jægri skutilsveina.
„ Heimastjórnarflokkurinn “ hefir
skarað sig í skjaldborg af danne-
brogsorðum, og bak við hvernkross
er auðvitað dálítill danskur riddari,
eða máske danskur kommandör(!)
Það eru að eins tveir vesalingar,
sem ekki geta skýlt nekt sína bak
við neinn kross, í þessum fagra
hóp, það eru sem sé tvö aftur-
gengin dönsk jústitsráð, sem Haf-
steinn vakli upp frá dauðum, jafn-
skjótt og hann sté í valdastólinn.
Hér skulum vér ekki fara að gera
aðrar gerðir hr. Hafsteins að ura«
talsefni og hve happasælar þær
hafa verið fyrir land og lýð, en
þessi aðferð, að ætla sér að ná
fylgi þjóðarinnar með því að slá
á lélegasta strenginn hjá henni,
og nota hégómagimi hennar sér
til sigurs, hún er svo viðbjóðslega
smásálarleg, að ÖJlum hugsandi
mönnum hlýtur að hrjósa hugur
við. Og öllum þeim, sem áður
hafa haft álit á hæfileikum hr.
Hnfsteins, hlýtur að bregða í brún,
þegar þeir sjá hve rækilega hann
verkar út nafnið sitt í þessu efui.
Fað er varla von, að þeir sem
fyrir krossanáðinni hafa Orðið fari
að hreyfa við þessu, en þó vill
„Valui'inn“ snúa sér til þeirra og
spyrja þá, hvort þeim þyki sæmi'
legt, að þessu haldi svona áfram
og hvort sú þjóð sé ekki hlægileg,
þar sem annarhvor erkiálfur á
landinn situr með kross á brjóstinu.
En „Valuiirin" þykist vita., að
ekki þýði að benda þessum mönnum
á það, hve hlægilegt og fyrirlitlegt.
þetta er, en hitt vonar hann að
þeir sjái, að það er svo öþjóðlegt,
sem mest má verða, og nohkurs
hálfu fi/rir því, að þeir séu Danir.
Hugsum okkur ísle tzhan bónda,
sern alla æfi sína hefir hfað og
staifað á Islandi og fyrir ísland.
Hvað fær hann svo að iaunum
fyrir starf sitt fyrir landið?
Hann fær ef til vill danshan
kr0ss. Danj]- launa honum fyrir
a.ð starfa fyrir ísland, eins og hverji
um öðrum dönskum borgara.
Þetta æitu allir sannir íslend-
ingar að sjá, að er óþolandi og
þegjandi viðurkenning fyrir því, að
fslendingar séu ekki sérstök þjóð
heldur anir, þvi annars ætti ekki
að veita þeim danskan kross, nem
því að eins, að þeir hafi gert eitt-
hvað í þarfir Danmerkur. Eng'
lendingar og Fjóðverjar veita aldrei
íslendingum krossa, nema þeir hafl
gert Englendingum eða Englandi,
Þjóðverjum eða Þýzkalandi eitthvert
gagn, og sama ætti að eiga sér
stað með Danmörku.
Skyldu Norðmenn t. d. ekki hafa
tekið það óstint upp, ef Svíar hefðu
fnrið að að krossa bændurna þeirra
fyrir það, sem þeir hefðu gert fyrir
Norug?
Enginn, sem rekur minni til
liinna síðustu atburða, mun efast
um það.
Og enda þótt vér íslendingar
séum fámennir, megum vér engan
yfirgang þola í þessu efni, og ekk-
ert láta viðgangast, sem gefur
Dönum átyllu til að halda því
fram, að ísland sé dönsk nýlenda;
því í því liggur okkar aðalstyrkur
bæði gagnvart, Dönum og öðrum
þjóðum, að vér sýnum og sönnum,
að vér sóum sórstök þjóð.
Vér verðum þvi hið fljótasta,
að hefjast handa móti hinum dönsku
krossum, og það verður að vera
eitt af því, sem Dönum verður skýrt
frá, er til samninga kemur milli
þinganna að íslendingar vilji enga
dansha krossa eða orður bera, nema
því að eins að þeir starfi eitthvað
fyrir Danmörku.
Þessu máli vill „Valurinn" slá
til hljóðs fyrir og mún framvegis
roinnast þess við og við, þangað
til krossa-ófagnaðurinn er með öllu
rekinn úr þessu landi, og kráku>
bræðurnir hafa engar lánsfjaðrii
til að skreyta sig með, og fylla
upp í „eyður verðleikanna" með,
Vonar hann að þjoðin veiti sér
örugt fylgi í þessu máli.