Valurinn - 06.07.1907, Blaðsíða 3

VALURINN
191
] ] "V alurinn
— vikublað — kemur út á ísa-
( l firði.
( > ítitstjóri og eigandi:
i | Jónas Guðlaugsson.
[ Meðritstjóri:
( > Guðm. Guðmundsson
i i cand. phil.
I i Kostar innanlands 3,00, utan-
lands 4,00. — G-reiðist fyrir
( • 31. Des. ár hvert.
( • Utanáskrift til blaðsins:
I i Ritstjóri „Valsins11.
ísafirði.
Jón Gunnarsson verzl.stj. í Hafnarf.
Bjarni Jensson sýslun.m. í Asgarði
Pétur Oddsson kaupm. í Bolungarv.
Halld. Jónss.sýslun.m. á Rauðumýri
Björn Sigfússon bóndi á Kornsá
Björn Þorláksson pr. á Dvergasteini
Jón Guðmundsson pr. í Nesi
Þorleifur Jónsson hreppstj. á Hólum
Þ. Thoroddsen bankagjaldk. í Rvík
Einar Hjörleifsson ritstjóri
H. S. Bjarnarson konsúll á ísaf.
Árni Jóhannesson skrifari í Rvík
Halld. Jónsson bankagjaldk. í Rvík
Sæm. Halldórsson kaupm. St.hólmi
Guðm. Guðmundss. hrpstj. áÞúfnav.
Sigurjón Friðjónsson bóndi á Sandi
Jón Jónsson hreppstj. Hafsteinsst.
Sigfús Daníelsson verzl.stj. Eskifirði
Kolbeinn Jakobss. hrpstj. Unaðsdal
Árni Jóhannesson pr. Grenivík
Jón Einarsson hreppstj. Hamri
Bened. Einarsson hreppst,. Hálsi.
14 hinum fyrstu ruddi meiri
hlutinn, en 10 þeim síðari,
ruddi minni hlutinn.
Vegalaganefnd: Jón Jóns-
son, Hannes Þorsteinsson,
Björn Kristjánsson, Jón Magn-
ússon, ólafur ólafsson.
Veð í skipum: Guðl. Guðm.,
Magnús Kristjánsson, Skúli
Thoroddsen.
Kirkjumálanefnd hefir efri
deild kosið, eru þessir þing-
menn í nefndinni: E. Briem,
Gutt. Vigfússon, Þór. Jónsson,
sra Sigurður Stefánsson og sra
Sigurður Jensson.
hngmálafundur Reykvíkinga.
Meðan Heimastjórnarmenn
fylgdu stjórninni að málum i
höfuðstaðnum, varð hún jafn-
an í meiri hluta á öllum þing-
málafundum í bænum. En nú
er komið annað hljóð í strokk-
inn, síðan Lögréttuliðið og
stjórnarliðarnir mistu fylgi
Heimastjórnarflokksins. Á þing-
málafundinum, sem haldinn
var í Rvik 22. f. m., biðu stjórn-
arliðar hinn mesta ósigur og
fóru halloka bæði i ræðum og
atkvæðagreiðslu, þrátt fyrir það,
þótt rækilega væri smalað lið
þeirra, og alt gert til að láta
sem fæsta stjórnarandstæðinga
vita af fundinum. Lauk því
svo að ráðherra og öll halaróf-
an, sem honum er samgróin,
rauk af fundinum við mikla
háðung, eftir að margtalið hafði
verið, að »lífsábyrgðarfélagiðcc
var í algerðuro minni hluta.
Engar af tillögum þingmann-
anna (G. B.) í sambandsmál-
inu voru samþyktar, heldur
svolátandi tillaga frá Magnúsi
byggingarmeistara Blöndahl,
einörðum og ötulum Heima-
stjórnarmanni:
Fundurinn krefst þess, að
vœntanlegur sáttmáli um sam-
band íslands og Danmerkur
bgggist á þeim grundvelli ein-
um, að ísland sé frjálst sam-
bandsland Danmerkur og hafi
fult vald yfir öllum sínum mál-
um og haldi fullum fornum
rétti sínum samkvœmt Gamla-
sáttmála, en mótmœlir harðlega
allri sáttmálsgerð, er skemra
fer. Sjálfsagða afleiðing af þessu
telur fundurinn, að íslenzk mál
verði ekki borin upp fyrir kon-
ungi í ríkisráði Dana.
Var tillagan samþykt með
144 atkv. gegn 33.
í fánamálinu var samþykt
svolátandi tillaga frá Guðm.
meistara Finnbogasyni:
Fundurinn telur sjálfsagt, að
ísland hafi sérstakan fána, og
felst á tillögu Siúdentafélagsins
um gerð hans.
Var hún samþykt í einu
hljóði með 126 samhljóða atkv.
Svo fór nú um sjóferð þá.
Nær og fjær.
Góður bati er sagður á tíð-
inni víðast hvar um land.
Drukknaður er séra Sveinn
Eiríksson i Ásum. Drukknaði
hann í Kúðafljóti 19. f. m.
Hafði hann verið einn á ferð
og ætlaði austur á Meðalland.
Tvo hesta hafði hann til reið-
ar, en teymdi þann hestinn,
sem var betri vatnahestur.
Hyggja menn að hann hafi far-
ið of ofarlega á vaðinu, og
hesturinn sokkið undir honum.
Mann og hest rak á eyrina fyr-
ir neðan.
Séra Sveinn var liðlega sext-
ugur að aldri, og hafði verið
prestur í 32 ár. Hann var
gáfumaður mikill, áhugamaður
í landsmálum og drengur hinn
bezti i hvívetna.
Þó á efri ár væri kominn
var séra Sveinn hinn ernasti
og hetði því vel mátt lengur
lifa. Séra Sveinn heitinn átti
mörg börn, þar á meðal Gísla
Sveinsson lögfræðing og Pál
Sveinsson málfræðing við Hafn-
arháskóla.
Próff forspjallsvísindum hafa
tekið í Höfn þeir Magnús Gísla-
son, Páll Sigurðsson og Stefán
Sch. Thorsteinsson með ágæt-
iseink.; Jóhannes A. Jóhannes-
sen og Jón Sigurðsson með I.
eink. og Pétur A. Jónsson
með II.
Emhættispróf hafa þessir tek-
ið í Höfn:
Sigurjón Markússon fullnað-
arpróf í lögfræði með II. eink-
unn. Sigurður Lýðsson fyrri
hluta lögfrœðisprófs með I.
eink., og Björn Þórðarson og
Guðm. Guðmundsson með II.
eink.
Fyrri hluta lœknaprófs hafa
þeir tekið Gunnlaugur Claesen
og Valdemar Erlendsson.
í Reykjavík hafa tekiðfulln-
aðarpróf i lœknisfrœði Guðm.
T. Hallgrímsson með II. eink.
(146 st.) og Valdemar Steffensen
með I. eink. (158 st.).
Guðfrœðispróf hefir Harald-
ur Þórarinsson tekið með ÍI.
einkunn.
Lausn frá prestsskap hefir
séra ólafur Ólafsson á Staðar-
hóli í Saurbæjarþingum fengið.
Prófastur í Eyjafjarðarsýslu
er séra Geir Sœmundsson orð-
inn.
Mislingar komnir upp í
Stykkishólmi; fór landlæknir
þangað vestur og sóttkvíaði
nokkur hús. Vonandi tekst að
stemma stigu fyrir útbreiðslu
veikinnar.
Sjálfsmorð. Geðveik stúlka,
Sigríður Guðmundsdóttir frá
ísafirði, fyrirfór sér fyrir
skömmu á geðveikrahælinu á
Kleppi, kastaði sér út um glugga
og drekti sér. Hún var talin
á góðum batavegi, og var því
ekki svo strangt eftirlit með
henni semella. Sigriður heitin
hafði áður verið mesta efnis-
stúlka, en varð brjáluð alt í
einu síðari hluta vetrarins.
Hún var uppeldisdóttir Sigurð-
ar kaupmanns Guðmundsson-
ar á ísafirði.
Pegar köngurinn kemur.
Nokkrar hugleiðingar.
Engar hafa menn sögur af
því, að forfeður vorir væru
kongsþrælar, en hitt hafa menn
fyrir satt, að trúir voru þeir og
vinveittir góðum konungum.
Svo skyldi og enn vera, og svo
mun enn vera hjá öllum sönn-
um íslendingum, sem ekki eru
»bastarðar«, eða komnir af
þessum »kaghýddu ættumcc,
sem Þorsteinn Erlingsson tal-
ar um. Því menn mega ekki
gleyma því, að mikið djúp er
staðfest milli þeirra manna,
sem skríða auðmjúkir í duftinu
eins og þrælar, og hinna, sem
sýna að eins viðeigandi kurt-
eisi og forna gestrisni.
Frjáls maður ber aldrei og
má aldrei bera gerfi þess, sem
er hýddur bæði á sál og lí-
kama.
Þessa verða íslendingar að
gæta, þegar konungur vor heim-
sækir oss; þeir verða bæði að
minnast þess, að þeir eru frjáls-
ir menn, og eins hins, að full-
an trúnað viljum vérhaldavið
konung vorn, þar sem vér telj-
um það sem grundvöll allra
samninga að hafa sameiginleg-
an konung við Dani.
Til eru menn í landi voru,
sem svo eru skapaðir, að þeim
mundi það eðli næst, að ganga
á fjórum fótum. Þeir eru fé-
lagslyndir að því leyti, að þeir
þurfa altaf að halda sér aftan
í einhverri halarófu og styðja
sig við einhverja »hærri verucc.
Þeir eru grautdýrkendur að
trú, og ofstækismenn í trúnaði
sínum. Hver ylgeisli valda-
og grautarsólarinnar gengur
inn í hvert skúmaskot sálar
þeirra, og liver rödd »að ofancc
fær þá til að titra á beinunum
og sendast í allar áttir, svo
fljótt sem fæturnir bera þá.
Þeir trúa á Eden trúaðra
manna, en þó með öðru móti.
Öll trén í þeim aldingarði eru
rótgrónir staðbundnir embætt-
ismenn, óhagganlegir á þeirri
»réttu brautcc, eins og súlur
Egypta, og ávextir trjánna eru
titlar og krossar. Það er trú
þessara manna að kongsins
föðurauga líti með velþóknun
yfir þennan reit, en í mótsetn-
ingu við Jehova hefir það boð-
ið að snæða sem mest af öll-
um trjánum, og þá ekki sízt af
skilningstrénu góðs og ills, odd-
borgaraaskinum, sem stendur
hlaðinn af gullrauðum ávöxt-
um í miðjum garðinum, með
stórkross-ávöxtum í toppinum,
og justis- og etazráð á hverri
grein. En skilningsauki góðs
og ills er græðgin talin og upp-
fylling sannleikans átið. Öllum
sem þennan skilning fá er heitið
löngu og fögru lífi í landinu,
og gullrauðum ávexti af grein-
um Oddborgara-asksins að
launum.
En svo er flokki þessum far-
ið, sem óðni fór, er hann fékk
að drekka af Mímisbrunni og
gaf auga sitt að veði. Fyrir
þennan »hærri skilningcc hafa
þeir offrað sjóninni; eru þeir
starblindir á annað en mat og
krossa. Nokkrir fullyrða þó
að þeir sjái í daufri skímu aftur
á bak, en fullvíst er talið að
þeir sjái aldrei framundan sér.
Alt það sem skeður fyrir ut-
an magann og hnappagatið, er
því að mestu hulið í órjúfandi
myrkri fyrir þessum mönnum.
Slíkir menn eru ekki til þess
fallnir, að veita konungi vorum
móttöku er hann heimsækir
oss; og verði þeir, sem búast
má við, framarlega í flokki
móttakenda, þá verður þjóðin
að gera sitt til að vernda sig
fi'á smáninni, og koma í veg
fyrir, að vér verðum taldir ó-
frjálsir meun.
Að vísu er það satt, að oft
hafa þessu líkir menn hlotið
kongsnáð mikla, og krossum
og bitlingum hefir rignt til
þeirra, en aldrei hefir það spurst
að þeir hafi sótt rétt þjóðanna
í hendur yfirgangsmannanna,
eður verið hollir húsbændum
sínum. Aldrei hafa þeir eílt