Verkamaðurinn - 20.04.1926, Page 1

tfEHKflMaauRtNN
Útgefandl: Verklýðssamband f^orðurlands.

Akureyrl Þriðjudaglnn 20. April 1926.
Í 28. tbl.
I
!#••••
Sm ákaupstaðakúgunin.
mmmam—mmi*- NYJA B(Ó. ^ammmamama
Fimtudagfskvöld kt. 8V2:
HANN, HÚN og HAMLET.
Gamanleikur í 5 þáttum.
Aöilhlutverkin leika: Vitinn og Hiiöðrvagninn
Fyrtaarnet og Bivognen.
Myndin er sprenghlæileg, eins og aðrar myndir sem Vitinn og Hliðarvagn-
inn leika í, enda eru þeir löngu orðnir heimsfrægir skopleikarar. Ennfremur 2
þátta aukamynd, sem kemur mönnum líka til að brosa.
Það kemur óviða betur í Ijó* en í
somnm smærri kaopstöðom íslands,
hvera kyns það »frels!« er, sem frels-
isglamrarar nútfmans goita svo mjög
af og telja einbvern æðsta grundvöll
þjóðfélagiim.
Þar báttar vfða þannig til, að nokkr-
ir rfkir kaupmenn, lem um ieið etu
atvinnurekendur, ráða þar lögum og
lofum. Verkamennirnfr ern þeim afar
báðir, somitaðar fá þeir jafnvel ekki
ennþá laun sfn útborguð f peningnm,
heldur eru alveg bundnir á skulda-
klafa kaupmanna. Þeir eru látnir vinna
eins lengi og atvinnurekandanum þókn-
ást, ekkert tillit tekið til laganna um
10 tfma vinnudag; kaupið borgað
sama fyrir dagvinnu og eltirvinnu og
það venjulega óbæfilega lágt, t. d.
1 kr. um tfmann, hvort heldur unnið
er sð nótt eða degi. Reyni avo verka-
menn að mynda aamtök sfn á milli til
að bssta þeiai neyðirbjör, þá eru at-
vinnurekendurnir tíðar þotnir upp til
handa og fóta til að bindra það. Þeir
verkamenn, aem geraat ivo djarfir að
ganga f félagiiksp til að vernda bags-
muni síns, eru óðar útilokaðir frá vínnu
ef þesa er nokkur kostur. Hefnd at-
vinnurekenda er hverjum þeim vfa, er
gengst fyrir þessom samtökom, ef
þeir með nokkro móti ná til þeirra.
Einangron og útilokon frá vinno ero
aðalráðin, aem atvinnurekendor þá
beita f barátto sinni til að brjóta »am-
tök verkálýðsina á bak aftur.
Þannig er þetta þjóðikipulsg, þegar
það et krofið til mergjsr. Frelaið marglof-
aða er í raoninní aðeins til fyrir atvinnu-
rekendorna, það er frelai þeirra til að
nota aér neyð og atvinnuleysi fátsekra
og ósjálfatiaðra verkamanna til áð
kanpa vinnnkraft þéirra óhsefilega lágu
verði. Það er frelsi valdhafanna til að
troða þao lög undir fótnm, er vernda
skyldu hag verkalýðainr; frelai vinnu
ksupendanna til að sundra lögmsetum
samtökum verkamanna með útilokun
Og einangrun; frelsi »þrselahaldaranna«
til að reka »þrselana« með bungur-
■v'punni til vinnunnar.
En frelsi verkalýðsins er aðeins
■vikagylling, meðan bann hefir ekki
einu ainni mátt og völd tH að fram-
fylgja þeim fáu lögum, sem sett hafa
verið bonum til hagsbóta. Máttur og
vald verkalýðain* býr f lamtökum bana
og þvf reyna atvinnurekendurnir svo
mjög að bsela þau niður. Þenvegna á
það að vera aðaláhugamá! hvera verka-
manns, sem vill öðlait það sjálfatseði
og þao Iffsbjör, aem rnönnum eru ssem-
andi, að treysta aamtök afn aem allra
best. Reynsla þesa hluta verklýSsstétt-
arinnár sem lengst er á veg kominn
f þvf að bseta kjör sfn, verkalýðsins
f stserri bæjunnm, einknm Reykjsvlk,
sýnir glögt áð eina leiðin til þeii er«
aamtökin — aamtökin nógu öflug og
órjúfanleg. Vald verkalýðsins er það
eina, aem andstæðingar hans beygja
■ig íyrir og vald bana Hggur f aam-
tökunum.
Varkamenn, aem lengra eru komnir
þurfa að hjálpa hinum sem á eftir eru
jpg veitiat erfitt ið brjóta fiinn. Það
þarf að treysta landssamtökin og fjórð-
ungaiamtökin sem aHra best, svo hægt
verði sem fyrst að bjálpa verkamönn-
um amærri kaupstaðanna til að létta
þó að nokkru leyti af sér oki því(
sem á þeim hvilir. Þeir eru v!ða 25
— 50 árum á cftir stéttarbræðrunt
sínum f stærri bæjunum. Það þarf að
bjárpa þeim svo að þeir geti komið
upp félagssksp og haldið honum við,
það þarl að vernda þennan félagsskap
í byrjun avo atvinnurekendum takist
ekki að eyðileggja hann. Vlða hafa
verkamecnirnir f amákanpstöðunum
barist 10—20 ár við að halda cppi
félagssksp og þó hefir hann eigi náð
fótfestu töVum deyfðar sumra, en
fjandskapar vinnuráðenda og oft vegna
skorts á forgöngumönnum. Nú verður
þetta að breytast. Það verður að hefja
baráttu gegn þessu kúgunarvaldi smá-
kanpstaðakongana, hálf-miljónamæring-
anna, sem halda þessum »rfkjum« afn-
um ennþá f myrkri fáfræði og sam-
takaleysis. Það verður að tryggja
verkamönnumlþeisara kaupstaða mann-
úðleg Kfskjör, avo þeir’þó geti bariat
fyrir frekari endurbótum sjálfir. I
þeirri baráttu þurfa allir verkamenn
að atandi saman og éigi iinna una
yfir lýkur.
*
jyVerkamennl
ÖtbreiÖlð biað ykkar' >Verkamanninn<
meðal stéttarbrœðra ykkar osr ein* tii
eveitanna.