Verkamaðurinn - 27.04.1926, Blaðsíða 1

HERHflMððUR HN
Útgefandi: Verktýðssamband J'íorðurlands.
IX. árg. J
•rtrt•••••••
Akureyri Þriðjudaginn 27. Apríl 1926. I 30. tbl.
-•■ -• • • •••#-• • • •-• • •-•'•
!»► NYJA BÍÓ.
Fimtudagskvöld ki. 8*/j :
HANN, HÚN og HAMLET.
Oamanleikur l 5 þáttum.
Aðalhlutveikin leilr»: Vitinn ojf HliOarvagninn
Fyrtaarnet og Bivognen.
Sýnd i síðasta sinn.
Pantið aðgöngumiða í tíma i síma 103. Aðsóknin er altaf meiri en húsið rúmar.
Hví flýja menn
sveitirnar ?
Þið er eitt af aðaleinkennum *u?-
magnitk'palagiim, iem nú rfkir bér
á landi lem annamtaðar, að það
dregur vinnnkraftinn úr iveitnnnm til
bejinna. Oriök þena er atvinncbylt-
ing aú, er fram fer þar lem bin nýju
framleiðilutækl halda innreið sína.
Togararnir, verkimiðjurnar o. fl. skipa
nýjar atvinnngreimr og krefjiat nýi
vinnukraftar. Margt annað bjálpiit að
við að draga fólkið tii bæjanni; deyfðin
og ófrelaið { iveitinni verða lfka ó-
■amtýmanleg anknum kröfum manna
til Hfiini. En þetta er alt tiltölnlega
eðlilegar oriakir.
Öðrn máli er að gegna, þegar vel
atarfhæfir menn, aem ekkert vildu
annað frekar en lifa og vinna að avéita-
bótkip og þiá engaveginn bejalffið,
eru neyddir til að hverfa til bæjinna
lökum jarðnœðisskorts. Þen eru
dæœin vlða og er það furðu undtr
legt. Á nma tfma og menn eru áð
kvarta um að aveitirnar eyðist, þi
geta menn lem itarfa vilja ekkert
jarðnæði fengið. Hvað veldur ?
Það er eignarréttarikipulag iveit-
anna, lem hér veldur. Þróunin geng-
ur nú meir og meir f þi átt l iveit-
unum að jirðabraikanr eða atórbændur
kaupa jarðir, aem áður hafa verið eign
ijálfitæðra bænda. Þeir reka ivo hey-
■kap i þeiaum jörðum og hafa þar
■kcpnur, en byggja engum jörðina,
eða ef þeir byggja hána einhverjnm,
þá með alveg óhæ'um kjörum, t. d.
þannig að ábúandancm er gert ómögu-
legt að hafa kú, þvf hann íær ei hey-
akap handa henni. Þannig leggja atór-
eignamennirnir f iveitcnum imiaiman
ýmaar jarðir f ayði og óikipaat ivo
yfir að fólkið skuli fiýja. Lfklegaat
fara þeir bráðum að heimta vistiband-
ið aftur til að geta haldið í þetta
fóik, lem þeir eru að flæma burt.
Annarsitaðar liggja stórbændur með
stórar óðalijlrðir og vilja ekkert af
þeim láta til manna, er vildu reka
búskf p á parti af þeim, þó þeir tjá'fir
aldrei komiat yfir að nota þær ailar,
ekki einciinni með ránræktaraðferð-
inni.
Önnur hætta, aem atafar af yfir-
ráðum atórbændanna i aveitunum, er
að imábændam og leiguliðum verði
aumataðar olþyngt með útivörnm og
öðrum gielðslcm, þar aem stórbænd-
urnir verjnfega ríða alveg f hrrppi
nefndnnum. Sumstaðar gengcr þetta
svo langt að smábændur og leiguliðar
neyðait til að flýja sveitirnar þeaa-
vegna.
Þið er þvi anðaéð áð yfir smábænd-
nm, leiguiiðcm og eignalausum sveita-
mönnum vofir sú hætta að verða að
hrekjast til bæjanna gegn vilja afncm
og fylla þar ef til vill hóp atvinnu-
layaingjanni. Það er þvi tfmi til kom-
inn að þeir fari að hefjáit handa til
áð gæta betur hagamcna sinna en
þeir hafa hingað til gert. Verkamenn
bæjanna og imábændur og leiguliðar
■veitanna hafa hér aameiginlegra hagi-
muna að gæta. Þeir þurfa þvf að taka
höndum laman gegn stórlöxnnnm til
sjávar og sveita til að veita allri al-
þýðu tryggari og betri Iffskjör en hún
nú á við að búa. Að þesiari lámein-
Hér með tilkynnist vinum og
vindtmönnum að elsku drengutinn
okktr, Hannes Jósúa, andaðist f
gætkvöldá. Jarðatförin verður auglýst
siðar.
Akureyri 27. Apríl 1926.
Jónína Jónsdóttir.
Jónas Jónsson.
Jarðarför.
Vinum og vandaϚnnum tilkynnist.
að jarðarför mófiur okkar, 0nnu
Gísladóttur frá Svfnárnes), sem
lést á Sjúkrahúsinu á Akureyri 26.
þ. m, fer fram frá kirkjunni Þriðju-
diginn 4. Mai n. k. kl. 1 e. h.
Börnin.
ingu alþýðunnir undir eitt merki til
baráttu fyrir lameiginlegum hagamun-
um vilji jifnaðarmenn vinna. Vinnándi
itéttir landiins mega ekki láta nein-
um andstæðingum alþýðunnar lakait
að kljúfa llð hennar. íslemka aiþýðan
hefir nógu lengi verið tundruð, nú er
kominn tfmi til lamtaká og lokabarátto
um hvorir akclu ráða hér á landi, al-
þýðán eða innlendir og erlendir auð-
menn og burgeiiar. Vinnandi stéttarnar
verða sjálfar að ráða þvf, aem lff