Verkamaðurinn - 15.05.1928, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
fyrirtæki, er rekið var hér á landi, en
þeir, sem fyrirtækið þyrfti nauðsyn-
Jega að hafa, vegna sérþekkingar
þeirra. f skjóli þessara laga gat
ekki komið til mála, þó lögin væru
skýrð svo rúmt sem frekast var unt,
að leyft væri að hafa fleiri útlenda
verkamenn í Krossanesi en 8—10.
Þrátt fyrir þetta fer verksmiðju-
stjórinn fram á, að ríkisstjórnin ís-
lenska þverbrjóti hin nýtilorðnu lög,
með því að leyfa honum að flytja
inn 40 norska verkamenn. Getur
nokkur hugsað sér meiri ósvifni.
Þá komum við að ástæðunni með
skattinn, og tekur þá ekki betra við.
Verksmiðjuféiagsstj. grípúr strax
til þess, er henni ógnar, hve háan
skatt skattanefnd Glæsibæjarhrepps
gerir félaginu að greiða, að hóta að
hætta rekstri, í stað þess að kæra
skattinn fyrir yfirskattanefnd og
bíða þess, hvaða úrskurð hún fellir.
Og af þessari aðferð er ritstj. ísl.
mikillega hrifinri. Hún er líka svo
dæmalaust hnefaréttarleg, og fellur
því vel í hans kram. Hann er ekki
lengi að slá þvi föstu, að skatturinn
sé altof hár, og hann er heldur ekki
lengi að segja, hvaða ástæða liggi
til þess, að skattanefndin gerði
skattinn svona háan. Henni þyki
ekki gefinn upp nógu mikill gróði af
brunanum í fyrra. Og honutu fellur
þetta svo afar illa, af því að í þessu
felist aðdróttun að verksmiðjufélag-
inu um skattsvik.
Það er ekki lítið vandlifað fyrir
skattanefnd Glæsibæjarhrepps. Hér
um árið var hún skömmuð fyrir að
leggja of lágan skatt á verksmiðju-
félagið, en nú, þegar hún hefir hann
verulega myndarlegan fær hún
skammir fyrir það líka.
Af því mér er kunnugt um, að ait
hjal ritstj. um, hvað vakað hafi fyrir
skattanefndinni við skattaálöguna
síðustu, er markleysa, vil eg leið-
rétta það. Ástæðan til þess, að
skattanefndin ekki lagði til grund-
vallar fyrir skattinum framtal verk-
smiðjufélagsstjórnarinnar, sem var
á þá leið að gróðinn væri 220 þús.
kr., var sú, að því framtali fylgdu
eigi þeir reikningar, sem samkvæmt
lögum eiga því að fylgja. Varð því
skattanefndin að áætla skattskyldar
tekjur, eftir því sem henni þótti lík-
legast að þær væru og var þá sjálf-
sagt að áætla þær nógu hátt, því að
ef skatturinn varð ósanngjarnlega
hár, mundi það pína verksmiðjufé-
lagið til að leggja fullkomna reikn-
inga fyrir yfirskattanefnd, um leið
og það kærði skattinn. Svo þegar
skattanefndin gætir itrustu skyldu
sinnar í þessu efni, og sér hag ríkis-
sjóðs vel borgið, ræðst blaðið ís-
lendingur á hana með hnjóðsyrðum
fyrir frammistöðuna, í stað þess að
þakka hana.
Finst nú ekki almenningi það ærið
hart, að blað, sem nefnir sig »ís-
lendingur«, skuli gerast svo djarft,
að gerast málsvari erlendra auðíé-
laga, er þau reyna að kúga oss ís-
lendinga. Finst mönnum það ekki
athugandi, hvort ekki bæri að leggja
hegningu við því, sem hverjum öðr-
um glæp, er blöðin gefa vísvitandi
rangar upplýsingar um markaðs-
horfur, sem geta stórskaðað at-
vinnuvegi landsmanna, og líka við
því, að ráðist sé á skattanefndir
með hrópyrðum og frekju út af því,
að þær skuli gæta þeirrar skyldu
sem á þeim hvílir lögumsamkvæmt.
Síðast í grein sinni ræðst ritstjór-
inn á skattalögin og telur þau vit-
laus og ranglát. ' Um þetta get eg
verið honum sammála, en sennilega
á nokkuð öðrum grundvelli. Eg tel
það einn stærsta galla á lögunum,
að þau eigi fyrirbyggja það nægi-
lega að atvinnurekendur fremji
skattsvik.
Jón Steingrímsson.
-------o-------
Á Fimtudagínn var kviknaði í smiðj-
unni hjá Hallgrími Jónssyni járnsmið.
Eldurinn var slöktur áður en brunalið-
ið kom til, en Hallgrímur brann lítils-
háttar á fótum og hönd við að bjarga
úr eldinum. Á Sunnudaginn kviknaði í
húsinu nr. 39 í Strandgötu. Kviknaði út
frá rafhitunartæki. Varð eldurinn slökt-
ur áður en mikill skaði varð að.
Olíugeymar og
verkalýður.
Einn liður er það á rekstursreikn-
ingum atvinnufyrirtækja nútímans,
sem eigendunum finst altaf of hár;
en það eru vinnulaun verkalýðsins,
sem við fyrirtækin vinnur. Eigend-
urnir reyna því af öllum mætti að
lækka iaun og lengja vinnutíma
verkamanna sinna. Af þessu stafa
kaupdeilur nútímans — tákn okkar
tíma.
En þegar ekki vinst meira á í
kauplækkun og vinnutímalenging,
þá er tekið til annara ráða. Vélar
eru fundnar upp og fullkomnaðar
til að vinna það, sem verkamenn
þurfti áður til að leysa af hendi.
Verkamönnunum er fækkað að
miklu leyti, eða allir látnir fara, en
í stað þeirra koma nokkrir véla-
menn og umsjónarmenn. En verka-
menn ganga svo atvinnulausir á
eítir.
Giegst dæmi í þessum sökum er
núverandi atvinnuástand í Banda-
ríkjum Ameríku. Þar hefir auðlegð
og »þjóðarvelmegun« aldrei verið
meiri en nú; þar hafa framfarir í
verslun og iðnaði aldrei verið stór-
feldari en nú; en þar hefir samt
aldrei verið jafn mikið atvinnuleysi
og fátækt meðal verkalýðsins sem
nú. Stafar atvinnuleysið þar af því,
að verkamenn eru svo víða orðnir
»óþarfir«, því búið er að finna upp
vélar, sem vinna verkin mikið bet-
ur, fljótar og »ódýrar« en þeir.
Hér á landi er þetta ástand á
byrjunarstigi, enn sem komið er. Þ6
eru í iðnaði víðá komnar vélar, sem
vinna það, er áður var unnið meft
handafli. Sem siðustu fyrirbrigði á
þessu sviði mætti nefna t. d. kola-
kranann í Rvík, flatnings- og af-
hausunarvélarnar í Vestm.eyjum og
olíugeymana. Allar þessar vélar og
tæki fækka þeim mönnum, sem
þurfa við kolauppskipun, afhausun
fiskjar og flatningu og olíuupp-
skipun.
Áður fyrri var olían flutt í tré-