Verkamaðurinn - 03.08.1929, Blaðsíða 1

QERBflMðflORIHM
Útgefandi: VerKlýðssambarid Norðurlands.
xn. árg.
Akureyri, Laugardaginn 3. Ágúst 1929. | 63. tbl.
------------------------'7........................
-♦ • « •
Búskapur bæjarins.
Höfnin.
Akureyri á þvi láni að fagna, að
eiga frá náttúrunnar hendi einhverja
bestu og fegurstu höfn á landinu.
Oæði hafnarinnar, ásamt legu henn-
ar í miðdepli Norðurlands, gerir
það að verkum, að siglingar eru
talsverðar hingað, einkum á sumr-
in. Pó þungamiðja síldarútgerðar-
innar sé á Siglufirði, þá dregur þó
Akureyri til sín talsvert af þeim
skipagöngum, sem síldveiðunum
fylgja. Hér höfðu því verið gerð-
ar tvær miklar hafskipabryggur á
fyrsta tug 20. aldarinnar. Pó þær
væru mikil mannvirki á sinum tíma,
þá fóru þær samt að reynast ónóg-
ar, þegar kom fram yfir 1920. Olli
því einkum það, að þungamiðja
skipaafgreiðslunnar færðist öll að
annari bryggjunni, svo að leigja
varð hina út til síldarsöltunar, til
þess að hafa af henni nokkrar
tekjur.
Niðurstaðan varð því sú, að ráð-
ist var í það árið 1927 að auka
hafnarlóðir og bryggjukost hafnar-
innar, með nýrri bryggjugerð og
uppmokun. Var á því ári varið til
nýrra hafnarmann virkja kr. 331205,23.
Nokkuð var búið að vinna árin á
undan, og árið 1928 bættist við
uppmokun fyrir kr. 35350,00. Pessi
miklu mannvirki urðu mun dýrari
en áætlað var í fyrstu, enda urðu
talsverð endáskifti á fjárhag hafnar-
innar á þessum tveimur árum. f
árslok 192ö voru skuldir hafnarinn-
ar samtals kr. 07571,85, en skuld-
lausar eignir kr. 340738,65. Við
síðustu áramót voru skuldirnar kr.
384059,24 en eignir umfram skuldir
kri 288289,09. Skuldirnar ukust á
þessu tímabili um kr. 316487,39,
en eignirnar ukust á sama tíma um
kr. 264037,83. Að skuldirnar auk-
ast þannig meira en eignirnar staf-
ar af því, að kostnaðurinn við
mannvirkin varð meiri en ráð var
fyrir gert. Er hér ekki staður til
að dæma um það, hvort um megi
kenna illri stjórn eða ekki. En al-
kunna var það á sínum tíma, að
útreikningar sérfræðinganna i þess-
um efnum stóðust ekki sem best,
og að tæki þau, sem fengin voru
til verksins, leystu ekki sem best
af hendi það starf, sem þeim var
ætlað að vinna.
Aðgætandi er það i þessu sam-
bandi, að bænum ukust verðmæti
við þessi hafnarmannvirki, sem
ekki eru reiknuð með í eignum
hafnarinnar. Bærinn lagði til land
undir hafnarmannvirkin og hafnar-
lóðirnar, en fékk í staðinn upp-
fyltar byggingarlóðir í bótinni, sem
eru bænum mjög verðmætar. Af
þessum landauka er nú þegar búið
að leigja byggingarlóðir fyrir kr.
2000,00 á ári. Pegar fullbygðar eru
lóðir þær, sem bærinn eignaðist
þarna, verða árstekjurnar 3—4 þús.
krónur, og auk þess eignast bærinn
þar land undir stærsta og vegleg-
asta torg bæjarins. Þessi landauki
er því lágt metinn á 120—160 þús.
króna. Er þá fengin meira en tvö-
föld upphæð sú, sem hagur hafn-
arinnar sýnist á pappírnum hafa
færst til verra vegar á þessum ár-
um.
Pá er á það að líta, hvort höfn-
inni er ekki reistur hurðarás urti
öxl með mannvirkjum þessum,
hvort tekjur hennar séu í samræmi
við skuldir þær, sem á henni hvíla,
og i samræmi við eignirnar, sem
ávaxta þarf og viðhalda. Pví þrátt
fyrir aukin mannvirki, mnnu fáir
telja fært að hækka hafnargjöldin
frá því sem var. Skal þá litið á
tekjur hafnarinnar árið 1928.
Aðaltekjustofnar hafnarinnar eru:
hafnar og bryggjugjöld af skipum,
vörugjöld, lóðargjöld, skipakvíar-
gjöld, og svo leigur eftir V athne-
eignina og innri bryggjuna og ýms-
ir smærri tekjuliðir. Árið 1928 voru
tekjurnar samtals kr. 78172.46. Við-
hald og beinn kostnaður var það
ár kr. 23567.76. Er þá eftir til vaxta
og afborgana af skuldum hafnar-
innar rúmlega 44 þús. kr. Aðgæt-
andi er, að Wathne-eignin var keypt
seint á árinu, og gaf því engar tekj-
ur. Sömuleiðis fékst engin leiga
eftir innri bryggjuna. Pó gert sé
ráð fyrir, að tekjum þeim, sem
þessar tvær eignir gefa, verði ár-
lega varið til nýrra mannvirkja, sem
ekki gefa beinan arð, eins og t. d.
Leirugarðurinn. Pá er sú upphæð,
sem til skuldalúkningar og vaxta-
greiðslu gengur, 10—11% af skulda-
upphæðinni, eins og hún er nú.
Sé árlega hægt að borga 40 þús.
kr. í vexti og afborganir, greiðast
skuldir hafnarinnar að fullu á 15
árum.
Segja má, að síðastliðið ár hafi
verið óvenju hagstætt, og því megi
ekki miða framtíðarafkomu við tekj-
ur þess árs. En fram að þessu
hafa tekjur hafnarinnar stöðugt far-
ið vaxandi. Par sem ekki er annað
sjáanlegt, en að bærinn sé í stðð-
ugum vexti, þá eru ekki líkur til
að hafnartekjurnar fari minkandi.
Pað nær því ekki nokkurri átt, að
örvænta um fjárhag hafnarinnar.
En það má ekki gleymast, að
mikið er eftir óunnið enn. Leiru-
í