Verkamaðurinn - 05.11.1932, Blaðsíða 3

VERKAMAÐURINN
3
Upphitun með ofni 31
Upphitun með eldavéi 4
Salemi:
Vatnssalerni 35
Kamar 8
Ekkert salerni 4
Bað 1
Gólf:
Trégólf 29
Steingólf 18
Raki:
Rakalausar íbúðir 26
Rakar íbúðir 21
Ársleiga á 1 ms:
Minna en kr. 7.00 á 1 m5 10
Frá kr. 7.00—9.00 12
Frá kr. 9.00—13.50 13
Eignaríbúðir 6
Tala íbúa:
Fullorðnir 101
Börn 58
Barnafjöldi mun vera þriðjungi
meiri í þessum íbúðum, miðað við
heildartölu íbúa þeirra, heldur en
meðaltal af fólksfjölda bæjarins í
h.eild sýnir.
f skýrslunni er rúmmál íbúðar
miðað við rúmmál í íbúðarher-
bergjum og eldhúsi, en ekki í
göngum né geymslu. Hið sama er
gert þar sem rúmmálið er reikn-
að á 1 mann í íbúðinni og eins er
gengið út frá því, þar sem árs-
leiga er reiknuð á hvern rúm-
metra. Ljósmál er reiknað þannig,
að talið er hlutfall milli rúðu-
stærðar og gólfflatar. Bygginga-
reglugerð leyfir, að þetta hlutfall
megi minst vera y12. f skýrslunni
eru taldar 27 íbúðir, sem ekki
fullnægi þessu skilyrði. Það er þó
svo að skilja, að það getur verið
aðeins 1 herbergi íbúðarinnar,
sem ekki fullnægir því, þó önnur
hafi nægilegt ljósmál.
Þrent er það í þessari skýrslu
sem eg vildi sérstaklega vekja at-
hygli á.
f fyrsta lagi er það rakinn.
Hann er að vísu mismunandi mik-
ill í þeim íbúðum, sem í skýrsl-
unni eru taldar rakar, sumstaðar
mikill. Oft stafar rakinn í þessum
• - * •« * • «-•-*- ••- • m » m » m m •
íbúðum beinlínis frá jarðvatni.
Vantar einangrun í veggi og gólf.
Oft stafar rakinn líka frá því, að
íbúðin er köld og upphitun ónóg,
það er lítill og lélegur ofn, sem á
að hita 2 stofur. Þar sem steingólf
er á jörð er gólfkuldi oftast til-
finnanlegur. Annars virðast þær í-
búðir ekkert frekar rakar en hin-
ar. Gólfin má bæta með því að
leggja masonite, eða annan þykk-
an pappa, undir dúk, eða þá að
setja trégólf ofan á steingólfið.
Þetta er þó aðeins hægt að gera
ef steingólfiö undir er þurrt. Ann-
ars blotnar og fúnar pappinn oða
tréið og rakinn verður eftir sem
áður. Raki er eflaust það versta,
sem fundið verður að íbúð. Hann
spillir andrúmsloftinu, gerir það
fúlt og óholt. Enda er það áber-
andi, að fólk sem býr í rökum í-
búðum er mjög kvefgjarnt og
börn kvillasöm. En auk þess sem
rök íbúð er hættuleg heilsunnar
vegna, spillast munir og annað,
sem þar er geymt.
Annað það sem mjög var kvart-
að um við mig þegar eg var að
skoða íbúðirnar, var vöntun á
vatnssalerni. Það er næsta ótrú-
legt að hér í bænum skuli vera
fjöldi húsa, sem enn hafa ekki
vatnssalerni, hvað þá að til séu
þó nokkrar íbúðir, sem engin sal-
erni hafa. Nú er þó búið að leggja
skólpræsi í flestar götur bæjarins,
og því skilyrði fyrir því að vatns-
salerni má hafa í næstum hverju
húsi.
Húsaleigan er þriðja atriðið.
Hún er mjög mi'shá í hinum ýmsu
húsum. Alment er talið að húsa-
leiga megi vera um 10% að verði
húsnæðisins. Er þá gengið út frá
því að peningar þeir, sem bundnir
eru í verði hússins gefi 6%—7%
vexti'. Miðað við að leigan sé 10%
af verði húsnæðis, ætti meðalleiga
í vönduðum, nýbyggðum húsum
sem kosta um kr. 35.00 pr. rúm-
metra (brúttó) að vera kr. 7,3—
7,5 á rúmmetra af rúmmáli íbúð-
arherbergja, eldhúss og baðher-
þergis. Rúmmál þessara herbergja
er jafnaðarlega tæpur helmingur
af rúmstærð alls hússins. Ef húsa-
leigan ætti að miðast við gæði og
þægindi, þá mætti leiga eftir lé-t
legasta húsnæði ekki vera hærrf
en sem svaraði kr. 5,0 pr. rúm-
metra eftir áðurgreindum mælf-
kvarða, én þó af því húsnæði sem
á annað borð yrði dæmt nothæft.
Reynslan sýnir að yfirleitt er !eig-
an miklu hærri og þó einkum í
smærri íbúðunum. Eg býst við a&
y3 hluti íbúða þeirra, sem taidar
eru í skýrslunni séu leigðar fyrir
9%—12%', V3 fyrir 18%—24% af
verði húsnæðisins.
Þó athuganir þessar séu gerðar
í sambandi við áðurnefnda
skýrslu, þá geta þær einnig gilt
fyrir margt annað húsnæði. Rak-
ar íbúðir eru til fleiri en þær, sem
teljast til kjallaraíbúða. Mjög
margar íbúðir eru án vatnssalern-
is. Og húsaleigan yfirleitt mjög
mismunandi, líklega mest í sam-
ræmi við kostnaðarverð á nýjusta
og bestu íbúðunum.
Nýlega samþykt lög frá alþingi
mæla svo fyrir, að smásaman
skuli leggja niður allar kjallara-
ibúðir þær, sem nú eru notaðar og
að kjallarar í nýjum húsum skuli
ekki teknir til íbúðar. Hitt ber eigí
síður að gera, að hlutast til um a5
gert verði við þær íbúðir sem eru
rakar, hvort sem þær eru í kjöll-
urum eða annarstaðar, e^a bann-
aðar að öðrum kosti. Að einu leyti
hafa húseigendur nokkra afsökun.
Þeir vita oft ekki hvað veldur
rakanum, eða hvernig verði kom-
ið í veg fyrir hann.
Þar á hið opinbera að leggja
mönnum til leiðbeiningar um leið
og það gerir kröfur um endurbæt-
ur á húsnæðinu. Eins ætti það að
vera skyldukvöð, að hvert hús
hefði vatnssalerni, þar sem hægt
er að koma því við, eða jafnóðum
og skólpræsi' eru lögð í götur.
Til þess að samræma húsaleigu
í kaupstöðum þarf að fá laga-
heimild frá alþingi. En vafalaust