Verkamaðurinn - 28.01.1938, Síða 1

Útgefandi: Verklýðssamband Norðurlands.
XXI. árg. I Akureyri, föstudaginn 28. janúar 1938.
9. tbl.
Sfefna „Sjálfsfæðislns^
og nFramsóknar“ í af-
vinnuleysismálunnm
er su
Sjávarútvegurinn, atvinnuveg-
unnn, sem Akureyri byggist upp
á, hefir í höndum máttarstólpa
íhaldsins lagst í rústir. Á aðalniö-
urrifstímunum, árin 1929—1934,
lækkuðu meðalatvinnutekjur Ak-
ureyrarbúa úr 1167 krónum niður
í 940 krónur eða um 227 krónur á
hvert mannsbam. í sumum öðrum
bæjum lækkuðu meðaltekjurnar
ekkert á sama tíma. Þessi tekju-
rýrnun bæjarbúa sem nemur
FULLUM 900 ÞÚS. KRÓNA ÁR-
LEGA, hefir — þar sem laun
fastra starfsmanna og embættis-
manna lækkuðu ekki — eingöngu
lent á baki verkafólksins í mink-
andi atvinnu. Bryggjurnar og ver-
gögnin á Oddeyrinni og í innbæn-
um hafa verið lögð í eyði og skipa-
ræflarnir að mestu leyti.
íhaldið á Akureyri, öðrum
stærsta bæ landsins, hefir lagt
niður þátttöku bæjarmanna í
fiskveiðunum — og um leið fisk-
og síldarverkun — en vinnan v'ð
verkunina gefur verkafólkinu við
sjóinn enn alls um 8 miljónir kr.
árlega í atvinnutekjur, og þetta
gerist í bæ, sem vegna sérstakrar
veðurhagsældar og vandvirkni
fólksins, skilaði hverju fiskskip-
pundi 10 kr. verðmeira en t. d.
á Vestur- og Suðurlandi og 4 til 6
kr. lægri verkunarkostnaði. íhald-
ið hefir lagt sjávarútveginn í eyði
§ama.
í líkingu við afdalakot, sem í eyði
legst, en er heyjað að nokkru um
stund, meðan strá kemur upp úr
túninu.
Meðalatvinnutekjurnar, 9—11
hundruð krónur á mann, eru að
vísu all álitlegar ef þær skiftust
jafnt milli þeirra, sem fyrir þeim
vinna, og þeirra sem gera það
ekki. En þar tala framtalsskýrsl-
Afstaða V. Þór til hagsmuna-
mála og réttinda verkalýðsins er
stöðugt að koma skýrar og skýrar
í Ijós. Verkamenn Akureyrar
muna hinar mörgu, einstöku til-
raunir hans, sem forstjóra K. E.
A., til þess að komast í kringum
setta kauptaxta verkalýðsins. Þar
má t. d. nefna þegar verið var að
grafa út grunninn fyrir höllinni,
sem hann lét byggja handa fá-
tæku bændunum í umhverfi Ak-
ureyrar — sláturhúsdeiluna haust-
ið 1932, fiskvinnukaupið s. 1. sum-
ar, deiluna við iðnverkafólk nú í
vetur, og loks hugulsemi hans í
garð sjómannanna á skipum K. E.
A. Alt þetta eru dæmi, sem sýna
urnar sínu máli. Meginhlutinn af
verkamanna- og sjómannaheimil-
unum hafa aðeins á annað þúsund
x árstekjur og eiga þar af leiðandi
varla vinnuföt eða sjóklæði. En
fáeinir máttarstólpar íhaldsins
eiga á þriðju milj. króna skuld-
lausa eign. Þar er árangurinn af
starfi verkafólksins kominn, þang-
að hefir hann síast gegnum at-
vinnurekstur, en þó sérstaklega
gegnum verslunina. Má þar nefna
nokkra bjargvætti: Ragnarsbúið
(kolaverslun o. fl.), Thorarensen
(lyfjasali), Axel (kol og olía),
Indriði Helgason (raftækjasali),
Guðmundur Pétursson (útg. og
síldarbrask), Jakob Karlsson (ol-
íusala, skipaafgreiðsla) o. fl. Starf
(Framh. á 2. síðu).
glöggt hina sterku tilhneigingu
hans til að pína niður vinnulaun
þeirra, sem áhættusömustu og erf-
iðustu verkin vinna, við verstu
vinnuskilyrði og lægst laun.
En aldrei hefir hann skýrar lýst
yfir heildarafstöðu sinni og skoð-
unum á rétti verkalýðsins og sam-
taka hans, en á aðalfundi Akur-
eyrardeildar K. E. A. 17. þ. m.
Þar kom fram tillaga um að K.
E. A., sem frjálshuga hagsmuna-
samtök alþý&unnar á félagssvæði
sínu — viðurkendi til fulls rétt
verkalýðsins til félagslegra sam-
taka á grundvelli hagsmuna stétt-
arinnar — og að K. E. A. gengi
(Framh. á 2. síðu).
Víiisenicl V. Þór
i garð verkalýðsin§.