Verkamaðurinn - 02.04.1938, Síða 2

2
VERKAMAÐURINN
NÝJA-BÍÓ
Sunnudagskvöid ki. 9.
UngmæriB Irene
Þýsk Ut'a tal- og hljómmynd
í 10 þáttum. Aðslhlutverkin
leika :
Sabine Peiers, Lil
Dagover, Gerline
Kat, Karl Schönboch
Börnum er bannaður
aðgangur
Laugardagskvöld kl. 9:
Flotinn dan§ar.
Sunnudaginn kl. 5.
ÚTLAGINN.
Alþýðusýning.
Aðalfundur K. E. A.
(Framh. af 1. síðu).
sykri, brauðum og lyfjum, 1 kr.
af kola- og salttonni, 20 og 30
aura af ullarkg. og 1.84 eyrir af
mjólkurlítra.
Breytingar á sampyktum K.E.fl. og S í.S.:
í stað ótakmarkaðrar ábyrgðar
félagsmanna á skuldbindingum
félagsins, kom, að ábyrgðin verði
takmörkuð við kr. 300 á hvern
félagsmann auk stofnsjóðsinn-
eignar hans. Var breytingin samþ.
Þá iagði stjórnin fyrir fundinn
tillögur sínar um breytingar á
samþyktum S.í S., snertandi kosn-
ingu fulltrúa á Sambandsfund,
þannig, að í stað þess að fuil-
trúafjöldi félaganna hefir bygst á
félagatölu þeirra, komi, að full-
trúafjöldinn byggist á viðskifta-
magni fél. við S.I.S., að ekki komi
nema einn fulltrúi fyrir hverjar
300 þús. kr. viðskiftaveltu. Er
með slíkum breytingum verið að
leggja á hilluna það lýðræði, sem
einkent hefir lög samvinnufélag-
anna frá öndverðu. Kemur hér
krónufjöldinn til með að ráða í
stað fólksins. Mundu þannig fé-
Iög, sem hafa auk innflutnings-
varanna, mikið af framleiðslu-
vörum, eins og t. d. K.E.A., hafa
tvöfaldan eða þrefaidau rétt á
móti félögum, sem eru eíngöngu
neytendafélög, eins og t. d. KRON.
Eru nú á ferðinni þessar og ýms-
ar aðrar skyldar tillögur frá fylgi-
fiskum Jónasar frá Hriflu, tii
varnar gegn áhrifum þess mikia
fjölda verkamanna, sem skipað
hafasér um samvinnufélagsskap-
inn siðustu ár, og þá sérstaklega
í Reykjavík. Verður ekki sagt að
»samvinnuhetjurnar«, yfirráða-
menn S.Í.S., taki á móti nýliðun-
um í Reykjavík með mikilli trú-
mensku við stefnu frumherjanna.
Alstaða K.E.fl. til veiklýðslélagaitna.
Nokkrir verkamenn úr Akureyr-
ardeild gerðu tillögu um að að-
alfundurinn teldi nauðsynlegt að
vinsamleg samvinna gæti orðið
milli K.E.A. og verklýðsfélaganna
á félagssvæðinu, sem bygð væri
á gagnkvæmum skilningi beggja
þessara félagsstofnana, og að með
því yrði best trygt, að ekki þyrfti
að koma til stórra árekstra milli
þessara aðila i framtíðinni.
Voru nokkur rök að því leidd,
að undanfarið hefði mikið á það
skort, að launabaráttu verkalýðs-
félaganna hafi af stjórnendum
félagsins verið madt með vinsam-
legum skilningi heldur með óeðli-
legri andúð. Sumir af stjórnend-
um hefðu jafnvel látið sig rniklu
skifta og tekið þátt í að brjóta á bak
aftur launabaráttu verklýðsfél. i
deilumálum, sem *voru K.E.A.
óviðkomandi, og gæti það ekki
skoðast öðruvísi en fjandskapur
í garð verklýðsfélaganna. Þá verð-
ur ekki sagt að mikiliar sanngirni
hafi gætt, þegar félagsstjórnin
beitti sér gegn þvi, að greiddur
yrði launataxti verkakvenna í
fiskverkuninni og ishúsvinnunni
s.I. sumar, þar sem verkakonurn-
ar þó voru áður verst launuðu
starfsmenn félagsins og unnu
verstu og vossömustu vinnuna.
Mun eftirgjöf þessi á kaupi verka-
kvennanna nema á s.l. ári um 4
til 5 þús. kr. Ekki er þó sannað
með irsskýrslunum, að þessi at-
vinnurekstur samanlagt (ishús-
vinnan og fiskvinnan) hafi verið
rekinn með halla, þrátt fyrir hið
óvenjulega óhagstæða tíðarfar, og
að nokkuð af þessari starfsemi,
ufsaverkunin, sú sem verst gafst,
var tilraunastarfsemi á borð við
kornræktartilraunirnar, enda ekki
venjulegt að stórfyrirtæki krefjist
eftirgjafar á verkakaupi þótt slík
reynslustarfsemi ekki gefl arð í
fyrsta sinn. Nú gekk stjórnin að
tilsvarandi launahækkun, verka-
manna, iðnaðarmanna, bílstjóra
og verslunarfólksins. Hér var því
hvorki um nauðsyn eða réttsýni
að ræða að brjóta taxta verka-
kvenna. Pað, að verkakonum
var ekki greitt nema halft kaup
móts við verkamenn s.l. sumar,
er ekki verjanlegt eða samboðið
Kaupfélagi Eyfirðinga og ætti að
heyra til löngu liðnum tíma eh
ekki nútíðinni.
Pá talar afstaða félagsstjórnar-
innar til »Iðju«, félags verksmiðju-
fólks, sama máli, þar sem hún
þverskailast á annað ár við að
taka upp samningá við félagið
um launakjör verksmiðjufólksins,
sem þó voru 30 til 100 prc. lægrí
en við samskonar vinnu sunnan-
lands. Með þessu sóru forráða-
menn félagsins sig í ætt við
hugsunarhátt ýmsra hinna af-
skektustu atvinnurekenda, sem
lengi hafa ríkt einráðir yfir kjör-
um tólksins. Og fór hér, eins og
títt er með útkjálka-atvinnurek-
endur, að þeir neita að viður-
kenna rélt launþegans, þverskall-
ast og átta sig ekki fyr en verk-
lýðssamtökin hafa neyðst til að
beita þá valdi. Ársskýrslan sýnir
glögl, að baráttan gegn bættum
launakjörum verksmiðjufólksins
var ekki á rökum eða nauðsyn
bygð. Iðnfyrirtækin voru öll rekin
með álitlegum bagnaði, svo að
eina verksmiðjan, sem glöggar
tölur liggja fyrir um - smjör-
likisgerðin — hefir greitt sig upp
á 7 árum og á s.l. ári sem næst
V* af verði sínu (sama er að segja
um e.s. »SnæfelI«).
Pá sýnir rekstursyfirlitið hvern-
ig litið eitt batnandi launakjör og
aukin atvinna verkamanna og
sjómanna, kemur strax á sama
ári út í vaxandi sölu félagsins, og