Verkamaðurinn - 05.11.1938, Síða 2

2
VERKAMAÐURINN
Laugardagskvöld kl. 9:
Sunnudagskvöld kl. 9:
Sunnudaginn kl. 5:
Listamannalíf.
7. Dóvember.
(Framh. af 1. síðu).
ismans í Sovétríkjunum alþjóðlegs
eðlis.
En hin geysimikla alþjóðlega
þýðing Sovétríkjanna hefir þó
aldrei komið jafn glöggt fram eins
og einmitt nú í dag.
Það er sem sé staðreynd, að þó
við í sjötta hluta heimsins höfum
sósíalismann — skipulag sameign-
ar og samvinnu, gnmdvöll bræðra-
lags og réttlætis — þá höfum við
á hinu leitinu fasismann: ósvífn-
ara ofbeldi og kúgim, hatramari
fótumtroðslur mannréttinda og
frelsis, meiri villimennsku en
heimurinn hefir áður þekt.
Við höfum séð, hvemig fasista-
ríkin, með fólsku sinni og full-
kominni lítilsvirðingu fyrir al-
þjóðarétti og gerðum samningum,
hafa læst helklóm um hvert ríkið
af öðru. Við munum Manchuríu,
Abessiníu, Spán, Austurríki og nú
síðast Tékkóslóvakíu.
Þrátt fyrir athafnaleysi þjóða-
bandalagsins, í þessum efnum, und-
anfarin ár, hafa menn þó stöðugt
vonað, að það væri voldugt tæki,
sem hin stóru lýðræðisríki Evrópu
mundu grípa til og beita gegn yf-
irgangi og hemaðaræði fasismans,
að minnsta kosti þegar hann kæmi
svo að segja 1 návígi við þau sjálf.
En nú í ár hafa menn orðið að
horfa upp á það, að þessi „lýðræð-
isríki“ hafa ekki aðeins látið vera
að beita samtökum sínum til
verndar helgasta rétti hverrar
þjóðar: sjálfstæði hennar .og
sjálfákvörðunarrétti um eigin
málefni — heldur hafa þau bein-
línis gengið fram fyrir skjöldu og
þvingað minni máttar ríki til að
kasta sér í kjaft fasismans — og
með því virt skuldbindingar sínar
og samninga þjóða á milli jafn lít-
ils og sjálf fasistaríkin gera.
Með slíkri undanlátssemi, og
jafnvel beinum erindrekstri fyrir
fasismann, hafa lýðræðisríki Vest-
ur-Evrópu fyrirgert trausti smá-
þjóðanna um vernd gegn ofbeldi
fasismans — um verndun heims-
friðarins.
AÐEINS SOVÉTRÍKIN HAFA
STAÐIST RAUNINA.
Þegar Frakkland lét ensku
íhaldsstjórnina leiða sig til samn-
ingsrofa við Tékkoslóvakíu, og í
stað verndunar þess ríkis, gerðist
þátttakandi í níðingsverkinu á því
— VORU SOVÉTRÍKIN REIÐU-
BÚIN TIL AÐ STANDA VIÐ
ALLAR SÍNAR SKULDBIND-
„Fróðá“
á leiksviði.
Leikfélag Akureyrar sýnir um þessar
mundir, undir stjórn Á. Kvaran, hið
nýja leikrit Jóhanns Frímanns, »Fróðá«
Hefir leikurinn þegar verið sýndur 4
sinnum, við góða aðsókn.
Meðferð leikendanna á hinum etn-
stðku hlutverkum er ærið misjöfn að
þessu sinni, mun leikritið sjálft eiga
þar mikla sök á. Leikstjórinn, hinn
vinsæli og snjalli leikari, virðist nú
ekki kunna regluiega vel við sig á
leiksviðinu f hlutverki Þórodds skatt-
kaupanda, þess gætir þó lítt þar sem
hlutverkið er vandasamast. Þurfður
Barkardóttir er leikin af ungfrú Guð-
rúnu Þorsteinsdóttur, ekki er hægt að
segja að meðferð hennar á hlutverkinu
sé meira en í meðallagi. Svafa Jóns-
dóttir virðist vera í vandræðum með,
hvernig hún eigi að túlka Þórgunnu
hina suðureysku, og er henni vissu-
lega vorkunn, þar sem höf. leikritsins
hefur búið þannig f hendur hennar.
Jón Norðfjörð hefir verið svo »hepp-
inn« að fá að spreyta sig á Þóri
viðlegg, þeirri persónunni sem höf.
virðist hafa lagt mesta rækt við. Og
það verður heldur ekki annað sagt en
Jón lifi sig inn í hlutverkið, svo leik-
ur hans er jafnbestur að þessu sinni.
Frú Sigurjóna Jakobsdóttir leikur Þór-
gunnu galdrakinn prýðilega. Slfkt er
aftur á móti ekki hægt að segja um
Hermann Stefánsson i hlutverki Bjðrns
Breiðvíkingskappa. Framsögn hans og
»holdning« er öll á þann veg að
manni dettur ósjálfrátt f hug að hann
hafi aðeins verið á einni eða tveimur
INGAR, ef Tékkóslóvakía sjálf
hefði ekki bilað, vegna heitrofa
„lýðræðisr íkj anna“.
í gegnum þessa atburði annars-
vegar, og hið örugga viðnám So-
vétríkjanna hinsvegar, gegn árás-
um japanska fasismans, kemur
glögt í ljós, að þegar lýðræðisríki
Vestur-Evrópu brestur kjark og
vilja til að stöðva hin ósvífnu
landrán fasismans — þegar þau
þannig reynast vanmegnug um
verndun heimsfriðarins, á grund-
velli almenns réttlætis og al-
þjóðalaga — þá hafa Sovétríkin
vit, vilja og orku til að veita við-
nám og gera hreint fyrir sínum
dyrum, svo fasistarnir verða frá
að hverfa.
Alþjóðleg þýðing Sovétríkjanna
er því nú ekki aðeins sú, að þau
með fordæmi sínu um uppbygg-
ingu sósíalismans glæði baráttu-
þrótt verkalýðsins í auðvaldslönd-
unum fyrir afnámi auðvalds-
skipulagsins — heldur fyrst og
fremst sú, að ÞAU ERU HINN
VIRKILEGI HORNSTEINN
HEIMSFRIÐARINS — sá
klettur, sem fasisminn mun, fyr
eða síðar, brjóta skip sitt á —
jafnvel þó hann hafi enska „lóss-
inn“ um borð.
Það er nú á 21. afmælisdegi
hins sósíalistiska ríkis mesta fagn-
aðarefni þeirra, sem í alvöru
unna réttlæti, friði og bræðralagi
— þeirra, sem sjá uppfyllingu
þessa í sósíalismanum og eru
reiðubúnir til að berjast fyrir því
að koma honum é.
æfingum, eða leikstjórinn hafi aldrei
heyrt hann eða séð á senunni. Kor-
mákur leysingi er aftur á móti Ijós-
lifandi á leiksviðinu. Hefir Þórir Guð-
jónsson auðsjáanlega lagt sig í lfma
með að standa jafnfætis Norðfjörð.
Kaðlín er miður vel leikin af ung-
frú Valgerði Þorsteinsdóttur. Ráðs-
maðurinn og þrællinn er leikinn frem-
ur vel, húskarlinn (GIsli Konráðsson)
illa og Kjartan litli sötnuleiðis, en
þetta eru smá hlutverk og skipta því
minna máli.
Búningar leikenda eru hinir prýði-
legustu, sömuleiðis tjöldin, en þau hefir
Vigfús Þ. Jónsson málað, hefir hann
þó stundum gert betur.
Heildaráhrif leiksins eru þau að
hann er þreytandi og maður hefir
það aldrei á tilfinningunni, að nær
1000 fortíð blasi við manni. En sök
höfundar er þar meiri en leikendanna,
(Framh. af 1. síðu).
Kommúnistaflokknum myndað
nýjan sósialistiskan lýðræðisflokk.
Með þessu heflr stuðningsmönn-
um ríkisstjórnarinnar á Alþingi
fækkað um 1 og sá lýðræðis-
grundvöllur, sem hún hefir bygt
vald sitt á, enn veikst til stórra
muna. Verður því ekki hjá því
komist, að aðstaða ríkisstjórnar-
innar og afstaða flokkanna til
ríkisstjórnarinnar í því efni séu
endurskoðuð.
Enginn efi er á því, að kjós-
endur vinstri flokkanna bjuggust
við alt öðrum árangri af úrslit-
um kosninganna en raun hefir
orðið á. Éeir bjuggust við’sam-
vinnu vinstri flokkanna um þau
stórmál, sem voru oddamál kosn-
inganna og enn eru óleyst. Af-
staða Alþýðuflokksins i kosninga-
haráttunni var þó sérstaklega
skýr og ótvíræð til hinna veiga-
mestu mála. Hann setti fram á-
kveðnar kröfur, sem hann lofaði
að berjast fyrir til þrautar, svo
sem viðreisn og endurskipulagn-
ingu sjávarútvegsins og banka-
málanna, skuldaskil Kveldúlfs,
gagngerðar endurbætur á iðnað-
armálum og búnaðarmálum
o. s. frv. Frá öllu þessu hefir
flokkurinn horfið, enda hefir
hann nú klofnað í tvent. Þegar
á alt þetta er litið, má telja ólík-
legt, að bak við stuðningsflokka
stjórnarinnar sé meira en þriðj-
ungur kjósenda í landinu, og við
þetta bætist, að i framkvæmd
hefir stefna stjórnarinnar orðið á
alt annan veg, en mikill hluti
þessara kjósenda hafði búist við.
Timabil það, sem nú stendur
yfir, er mjög erfitt fyrir allan
þorra íslensku þjóðarinnar. At-
vinnulífið er í mesta vanda slatt
og böl atvinnuleysisins þjáir
mestan hluta verkalýðsins. Stór-
kostlegar bættur steðja að landi
og lýð. Hver smáþjóðin á fætur
annari hefir á siðustu árum glat-
að sjálfstæði sínu, og getur röð-
in komið að okkar þjóð, þegar
minst varir. Ný kreppa vofir yf-
ir og hætta á heimsstyrjöld befir
engan vegin minkað. Aftur-
haldið býr sig til sóknar með
löglegum og ólöglegum meðöl-
um gegn alþýðunni til sjávar og
sveita. Því er stórhættulegt, að
vinstri flokkarnir og samtök al-
þýðunnar berist á banaspjótum
i stað þess að taka höndum sam-
an.
Við, sem skipum hinn sam-
einaða sósialistiska tlokk, snú-
um okkur því til yðar með til-
mæli um, að þér takið upp sam-
vinnu við flokk okkar og vinn-
ið að þvi ásamt með honum að
skapa Jýðræðisbandalag allra al-
þýðusamtaka og framfarasam-
taka í bæjum og sveitum,
vinstri flokkanna, verklýðsfélag-
anna, samvinnufélaganna, sam-
taka smáútvegsmanna, æskulýðs-
félaga o. fl Við, hinn sameinaði

AUn-vifaiiií HRI u-jurlafi flSDljQíiíkÍ :iti
Framleitt á Akur- eyri, og því altaf glænýtt.
Styðjið aknreyrskan iðnað!
Pöntunarl félag verkalýðsins
't