Verkamaðurinn - 05.11.1938, Qupperneq 3

VERKAMAÐURÍNN

sósialistaflokkur, teljum að brýn-
ustu nauðsynjamálin, sera þetta
bandaiag yrði að beita sér fyrir,
séu þessi:
I. Viðreisn og efling atvinnu-
lifsins og umbætur á kjörum al-
þýðu.
II. Verndun og efling lýðrétt-
inda og menningar.
III. Varðveisla sjálfstæðis þjóð-
arinnar.
Til þess að betur verði ljós af-
staða flokks okkar, vill bann gera
nokkru fyllri grein fyrir þessum
málum :
I. Um viðreisn og eflingu at-
vinnuiífsins ieggur flokkurinn
fram þær kröfur:
a. að vinnufæru fólki verfli trygð at-
Vinna bæði með stórvirkum opin-
berum tramkvæmdum og með
því að einbeita fjárhagslegu valdi
rikis og banka að þvi að fjölgað
verði atvinnutækjum og hin eðli-
lega framleiðsla þjóðarinnar
þannig aukin.
Og til þess að það megi takast
b. að þær byrðar, sem á atvinnu-
vegunum hvíla, verði léttar,
svo sem frekast má verða,
tollar lækkaðir á framleiðslu-
vörum, skrifstofukostnaður hins
opinbera minkaður, létt á skulda-
byrðum, útgerðarvörur lækkaðar
í verði, svo og vörur til land-
búnaðar og iðnaðar.
c. að rikjandi fjármálaspillingu
verði lokið, gjaldþrotafyrirtæki
gerð upp, reikningshag bank-
anna komið á fastari grundvöll
og skipun bankamála gerð með
þeim hætti, að fjarmálaspillingin
í lánsstotnunum geti ekki endur-
tekist.
d. að þau gæði landsins, sem
enn eru ónotuð eða litt notuð,
séu hagnýtt skipulega með hags-
muni þjóðarheildarinnar lyrir
augum, og áhersla lögð á skyn-
samlega hagnýtingu tjármagnsins,
sem lagt er i innlendan iðnað,
sjavarútveg og verslun. Gjaldeyr-
isleyfi til kaupa á erlendum
varningi séu aðeins veitt til fram-
leiðslufyrirtækja, samvinnuversl-
ana og smásala.
e. að staðið sé á verði um, að
þjóðin sé á hverjum tíma, sem
best búin undir kreppu á er-
lendum markaði og heimsstyrj-
öld.
II. Til vemdar og eflingar lýð-
réttindum telur flokkurinn nauð-
synlegt:
a. að trygging sé veitt fyrir þvi,
að hvorki ríkisvaldinu né nokk-
urri stofnun, sem nýtur stuðn-
ings ríkisvaldsins, eða er því
tengd beinlínis eða óbeinlinis,
verði beitt gegn verkalýðsfélög-
unum og sjálfsákvörðunarrétti
þeirra, heldur séu afnumin þau
ákvæði, sem skerða lýðræði
verkalýðsfélaga.
b. að alþýðunni sé tryggð vernd
gegn fasisma í hvaða mynd sem
er, svo sem stendur i valdi hins
opinbera að veita.
c. að alþýðan sé engum íengn-
um mannréttindum svipt, heldur
séu þau réttindi aukin og tryggð.
d. að öll efling löreglunnar sé
gerð i samráði við samtakaheildir
alþýðunnar, og tryggt sé að lög-
reglunni sé ekki beitt gegn lög-
legum samtökum hennar.
e. að útrýmt verði þeirri
stjórnmálaspillingu, að störf i
þágu þjóðiélagsins eða atvinna
við atvinnurekstur rfkisins sé
veitt eftir stjórnmálaskoðunum.
III. Til varðveislu sjálfstæðis
þjóðarinnar telur flokkurinn
nauðsynlegt:
a. að gerðar verði varúðarráð-
staftnir gegn fasistiskum yflrgangi
og ásælni erlendra ríkja.
b. að reynt sé að fá vinsamleg
erlend riki. sem styrkur sé í og
líkur séu til að standi við skuld-
bindingar sinar til að tryggja
sjálfstæði landsins gegn erlendri
ásælni.
c. að menningarlegt sjálfstæði
þjóðarinnar sé tryggt með alefl-
ingu þegnréttinda og lýðfrelsis.
d. að fjárhagslegt sjálfstæði
þjóðarinnar sé sem best trygt.
Til fyllri skýringar á þessum
atriðum öllum leggur flokkur-
inn fram starfskrá sina, samþykta
á stofnfundi flokksins. Allar þær
kröfur, sem hér hafa verið gerð-
ar, álitur flokkurinn að þurfi
bráðar uppfyllingar. En jafnframt
skal á það bent, að engar þessar
kröfur ganga á nokkurn hátt
gegn yfirlýstum stefnumálum
stuðningsflokka rikisstjórnarinnar
og að flokkur okkar er reiðu-
búinn að ræða við yður hverjar
þær tillögur, sem þér hafið fram
að flytja.
Flokkurinn lýsir því að lokum
yfir, að hann er reiðu búinn að
veita þeirri rikisstjórn öflugan
stuðning, sem styðst við banda-
lag þeirra samtaka fólksins, sem
hér hafa verið nefnd, og íekur
sér fyrir hendur með tilstyrk
þeirra að hrinda fram þeim
stefnumálum, sem hér hefir
verið lýst. En verði hinsvegar
haldið áfram þeirri vandræða
pólitik, sem rekin hefir verið frá
síðustu kosningum, er það fyrir-
sjáanlegt, að fjöldi kjósenda
mundi í vonleysi og örvæntingu
verða lýðskrumi afturhaldsins
að bráð. Fiokkurinn hlýtur þá
— ef ekki verður boifið af þess-
ari braut — að taka upp ein-
dregna baráttu gegn þessari pólitík
og ríkisstjórn þeirri, er fram-
kvæmir hana, en fyrir þeirri
stefnu, sem hér hefur verið lýst.
Yirðingarfyllst
Reykjavik 28. okt. 1938.
Héðinn Valdimarsson,
Brynjólfur Bjarnason.
Starfsskráin verður send ein-
hvern næstu daga.
Til miðstjórnar Framsóknar-
flokksins.
(Til stjórnar Alþýðuflokksins).
Leikfélag Akureyrar, sýnir s>Fróðá« í
kvöld og annað kvöld, kl. 8,30. Lækkað
verð bæði kvöldin.
Ný reglugerð um áfengissölu er nií4,
gengin í gildi. Mun hún verða til veru-
legra bóta. Blaðið mun skýra nánar frá
henni síðar.
Eltilaun og örorkubxtur, Á siðasta
bæjarstjórnarfundi var tekín ákvörðun
um úthlutun ellilauna og örorkubóta. Út-
borganir eru byjaðar,
Umbætur á tunnusmíðinu
eru nauðsynlegar.
Reynsla siðustu ára hefir kent
fjölda bæjarbúa að meta nauð-
syn tunnusmíðisins, og að hið
langvarandi atvinnuleysi, sem
grúfir yfir þessurn bæ vetrarlangt,
mundi herja mörg verkamanna-
heimili — og þá um leið bæjar-
sjóð — mun ver, ef þessum
atvinnurekstri bæjarins væri ekki
haldið gangandi, að bæjarfélagið
hefir þannig ómetanlegan hag af
rekstri þessa fyrirtækis og að Ak-
ureyri má, eins og nú er komið,
alls ekki án hans vera. Einnig
hefir reynslan sýnt, að tunnuiðn-
aðurinn hér getur átt mikla
framtíð og vaxtarmöguleika, ef
honum er sómi sýndur. Telja
margir beykar, bæði á Siglu-
firði og víðar, að Akureyrertunn-
urnar standi nokkurnveginn
jafnfætis norskum tunnum að
gæðum. Aftur er mikið umtalað-
ur galli, sem að vísu er mest
útlitsgalli, að gjarðirnar eru ó-
málaðar og ryðgaðar, en svo að
segja allar norskar og skotskar
tunnur eru með málaðar gjarðir.
Þessi galli á okkar tunnum er
mjög áberandi og er mjög þýðing-
armikið að úr því sé bætt, enda
mögulegt með tiltölulega litlum
tilkostnaði, að öðru leyti en því,
að bæta einum verkamanni í verk-
smiðjuna til að framkvæma þetta
verk. Þá er annar galli, sem úr
verður að bæta nú á næsta árs
framleiðslu, það, að í tunnunum
hafa flotið — og þó sérstaklega s.l.
sumar — mjög ljótar og jafnvel
stórgallaðar tunnur, vegna lang-
varandi legu í for og klaka. Eru
ýmsir kaupendur mjög óánægðir
yfir þessum galla. Ríður mikið á,
að yfirstíga þetta við næsta árs
framleiðslu og svo vel vill til, að
úr því er mikið hægt að bæta með
því að „púkka“ tunnustæðið með
grjótlagi og mulningi, og því úr-
bætt svo að segja eingöngu með
auknu grjótnámi — vinnu, sem
verkamenn bæjarins hafa mikla
þörf fyrir nú í haust. Þessar um-
bætur — að mála gjarðirnar og að
„púkka“ tunnustæðið, jafnhliða
því að vanda smíðið svo sem tök
eru á í þessari gömlu verksmiðju,
verða að koma til framkvæmda
við hina nýju framleiðslu og
myndi það stórkostlega auðvelda
sölu hennar, en að fresta því, er
að setja þennan þýðingarmikla at-
vinnuveg okkar í mikla hættu. Er
því þess að vænta, að bæjarstjórn
taki þetta til athugunar og fram-
kvæmda nú í vetur.
En hitt er víst, að okkar tunnu-
iðnaður verður aldrei samkepnis-
fær, bæði um verð og gæði, við
norskar og skotskar tunnur, fyr
en hér verður komið upp nýjum
vélum til smíðisins og nægilegum
geymsluskýlum fyrir framleiðsl-
una, a. m. k. megin hluta hennar.
Mundu vextir og afborganir af
þeim tilkostnaði vafalaust verða
smámunir hjá þeim árlega kostn-
aði, sem óhjákvæmilegur er til að
halda þessum gömlu vélum skrölt-
andi, ásamt því tjóni, sem fylgir
hinum mörgu smærri og stærri
töfum, sem stafa af sliti vélanna,
t. d. mun eitt brot á „pressunni"
s.l. vetur varla hafa valdið minna
en 800—900 kr. tjóni fyrir rekstur
verksmiðjunnar. Verður að því að
stefna, að i kjölfar hinnar nýju
rafstöðvar verði komið hér upp
fullkominni tunnuverksmiðju, þar
sem smíðaðar verði bæði heil- og
hálftunnur. Þá fyrst er þessum
iðnaði okkar borgið.
„Réttur“
5—6 hefti er nýkomið út. lnni-
hald þessa heftis er m. a.: Hvað
er frumundan ? (grein eftir
Brynjólf Bjarnason). íslenskur
aðall (ritdómur eftir Kristinn E.
Andrésson). Ferð til Odessa (saga)
»Passionaria« (saga), Stjórnar-
skipulag Frakka og stjórnmála-
baráttan (grein eftir Skúla Þórð-
arson).Sameiningarflokkur alþýðu
tekur nú við útgáfu »Réttar« og
mun gefa hann út mánaðarlega.
Esperanto.
Esperantistar kalla útvarpsstöðina t
borginni Bmo í Tékkoslóvakíu, >Grænu
stöðina«. Stafar það af því að hún hefir
útvarpað meira á esperanto en nokkur
önnur stöð í heiminum. Var fyrst út-
varpað á esperanto frá Brno 1927, nám-
skeiði fyrir byrjendur. 1932 hófst reglu-
legt útvarp frá stöðinni á esperanto, og
var fyrirlestrum útvarpað vikulega. Síð-
an í ársbyrjun 1935 hefir stöðin mánað-
arlega útvarpað á esperanto, leikritum,
sorgarleikjum, óperettum og óperum.
Um síðustu áramót byrjaði stöðin Lyon
PTT í Frakklandi og stöðvarnar i
Kaunas og Klaipeda í Lithauen, auk
stöðvanna Praha I og Ostrava í Tékko-
slóvakíu að endurvarpa esperantoútvarp-
inu frá Brno.
Karlakór Akureyrar heldur aðalfund
sinn í Verklýðshúsinu, sunnud. 6. þ. m.
kl. 10 f. h.
Happdrætti Kristneshxlis. Dregið var
1. þ. m. og komu upp þessi númer: 1.
vinningur 6453, 2. 839, 3. 842, 4. 1345,
5. 5366, 6. 7020, 7. 6885, 8. 5224, 9.
2068, 10. 4946, 11. 3825, 12. 4930.
Slys. Nýlega slasaðist Árni Magnússon
verkamaður á Hjalteyri við vinnu.
Hrundu ofan á hann síldarmjölssekkir.
Var hann fluttur hingað á sjúkrahúsið,
en ekki eru meið'sli hans talin hættuleg.
Bruni. Lárus Hinriksson, verkamaður
hér í bæ, varð fyrir því óhappi s.l.
mánudagskvöld, að um 50 hestar af
heyforða hans brunnu. Er þetta mjög
tilfinnanlegur skaði fyrir hann, þar sem
mest alt vetrarfóður búfjár hans eyði-
lagðist. Upptök eldsins eru ókunn.