Verkamaðurinn - 23.09.1939, Qupperneq 3

VERKAMAÐURINN
3
VERKAMAÐURINN
Útgefandi: Sósíalistafélag Akureyrar.
Ritnefnd: Steingr. Aðalsteinsson,
Jakob Árnason og Geir Jónasson.
Ábyrgðarm.: Steingr. Aðalsteinsson.
Blaðið kemur út hvern laugardag.
Askriftargjald kr. 6.00 árgangur-
inn. I lausasölu 15 aura eintakið.
Afgreiðsla í Verklýðshúsinu. Sími 293.
Prentverk Odds Björnssonar.
Auövaldið ærist.
Það sér daga sína
bráðum talda.
Innrás rauða hersins i þá hluta
Hvíta-Rösslands og Ukrainu, sem
í síðustu heimsstyrjöld, — og að
henni lokinni með innrás fjöl-
margra auðvaldsherja í hið ný
stofnaða riki verkalýðsins — voru
með vopnavaldi teknir af rúss-
neska ríkinu, hefir getið mál-
gögnum auðvaldsins víða um heim
tilefni til hinna mestu hrópyrða
og brigsla i garð Sovétrikjanna.—
Bergmál þessa hefir mátt lesa i
blöðum þeirra stjórnmálaflokka
hér á Akureyri, sem »ábyrg-
ir« eru fyrir rangsleitni og
arðráni auðvalds þjóðskipulags-
ins — og, eins og áður, gengur
»Alþro.« (liklega jafnt af fáfræði
sem illvilja) lengst í fölsunum
og blekkingum, hoað þetta snertir,
eins og t. d. þegar hann fræðir
lesendur sina á þvi, að ibúar
umræddra héraða hafi náðarsam-
legast fengið »friðland undir
pólskri vernd«I!I — að það hafi
verið vegna »neitunar þessara
þjóðflokka« (ekki hinnar aftur-
haldssömu pólsku stjórnar og
áhrifa Chamberlains) að rauði
herinn átti ekki að fá leyfi til að
íara yfir Pólland, sem banda-
maður þess gegn Pýskalandi —
að nú muni Rússar »fá að
undiroka áðurnefnda þjóð-
blöðin — og ber fölskvalausa um-
hyggju fyrir alþýðunni, mun telja að-
gerðir Sovétlýðveldanna í Póllandi
óhaefu, þvert á móti. hisvegar er það
ekkert nýnæmi þó andstæðingar sósí-
alismans telji það neðan við allar
hellur að gefa almenningi kost á þvi
að búa undir þjóðskipulagi sósíalism-
ans.
Og svo síðast en ekki síst:
Sú staðreynd að Sovétiýðveidin hafa
færst nær kúgaðri alþýðu Mið- 0g
Vestur-Evrópu kann að eiga drýgri
þátt, en margan grunar nú, í því að
efla og flýta fyrir upplausninni og
byltingunni, sem þegar er hafin í
þýska ríkinu, og byggja ríki verka-
lýðsins á rústum nazismans.
Og augljóst er nú öllum að meira
blóð hefði runnið í Rúmeníu og senni-
lega fleiri ríkjum, ef Sovétstjórnin
hefði ekki verið svo framsýn að Ioka
landamærum Póllands og Rúmenfu í
tæka tíð og hindra þar með innrás
nazismans í Rúmeníu til Svartahafs.
Mun reynslan þó brátt enn betur
sanna að Sovétstjórnin hafi séð lengra
fram í tímann en t. d. hin raungóða
»þjóðstjórn« okkar íslendinga, og að
aðgerðir verklýðsríkisins eiga eftir að
reynast alþýðu Evrópu, alment, affara-
sælli en aðgerðir auðvaldsstjórnanna
og hálfvelgjubarátta þeirra gegn fas-
ismanura,
flokka fyrir hjálpina við Pýska-
land«, o. s, frv.
Hvað er það sem nú hefir gerst?
í stuttu máli þetta:
Eftir að fasistaríkin, með ó-
svifnu ofbeldi og óbeinni aðstoð
stæðstu »lýðræðisrikjanna«, hötðu
brotið undir sig hvert þjóðrikið
af öðru, heimtaði almennings-
álitið að hin andfasistisku stór-
veldi Evrópu mynduðu hernað-
arbandalag gegn frekara ofbeldi
fasistaríkjanna. — Stjórnir Bret-
lands og Frakklands finna sig
knúðar til að leita slíkra samn-
inga við Sovétstjórnina. En af
því þær, sem fulltrúar breska og
franska há-auðvaldsins, óltast að
í slikri sameiginlegri baráttu gegn
fasismanum verði áhrit hins
sósialisliska rikis svo sterk, að
þeirra eigin völdum verði hætta
búin — hindra þeir að samning-
ur með gaQnkvæiMim réttindum og
skyldum náist.
Og hin afturhaldssama pólska
sfjórn, sem að þessu leyti var
sama sinnis og bretska og franska
auðvaldið — vildi heldur farga
landi sínu í hendur Hitler, en
eiga á hættu að missa völdin i
hendur verkalýðs síns eigin lands
— strandar samningunum endan-
lega með þvf að hjálparsveitum
rauða hersins er neitað um far-
arleyfi yfir landið þó þörf krefji.
Þegar pólska stjórnin (í sam-
ráði við Chamberlain og co.)
þannig hefir afþakkað aðstoð
rauða hersins — og þar með
hindrað að ofbeldi Hitlers yrði
stöðvað við landamæri Pýska-
lands og Póllands — urðu Sovét-
ríkin fyrst og fremst að hugsa um
eigið öryggi, og þau gera ekki-
árásarsamninginn við Þýskaland
I vitundinni um það, að Pól-
Iand hefir hafnað þeim banda-
manninum, sem einn gat veitt
nægilega skjóta hjálp, lætur Hitl-
er til skarar skríða gegn Póllandi.
Prátt fyrir skuldbindingar Eng-
lands og Frakklands fær Pólland
enga beina hjálp þaðan, og getur
ekki fengið hana fyrr en eftir
nokkur ár, — ef England og
Frakkland sigra þá i styrjöldinni.
— Á hálfum mánuði hefir þýski
herinn næstum því lokið við að
leggja undir sig landið. Pólska
stjórnin, sem ekki vildi hernað-
arlega aðstoð Sovétríkjanna, er
flúin úr landi, en heimtar þaðan
af leyfum hers síns, að þann láti
slátra sér mann fyrir mann. Pað
sem eftir er af Mið-Evrópu ligg-
ur varnarlaust og opið fyrir Hitler.
Pá er það, að Sovétríkjunum
þykir ekki lengur sætt, heldur
láta hersveitir sinar taka pólska
hlutann af Hvíta-Rússlandi og
Ukraníu. Með því hefir rauði
herinn ekki aðeins stöðvað frek-
ari framrás þýska hersins yfir
Pólland, heldur einnig lokað á-
formaðri leið Hitlers til hinnar
olíuauðugu Rúmeníu — og það-
an til Svartahafs. Með hliðsjón
af fasistauppreisninni í Rúmeníu
morði á forsætisráðherranum þar,
hafa meira að segja andstæðingar
Sovétríkjanna orðið að kannast
við opinberlega hvílika þýðingu
það hafði, að rauði herinn en
ekki þýskur fasistaher stóð við
landamæri Rúmeníu, þegar þessir
atburðir urðu þar. Og á meðan
flónin hér heima svfvirða Sovét-
ríkin fyrir að »reka rítinginn i
bak Póllands« og berjast með
Hítler«, viðurkenna borgaraleg
heimsblöð, að innrás rauða hers-
ins hafi mjög tilfinnanlega slegið
Hitler til baka í áformum hans.
En það er einnig annað, sem
fylgendur sósíalismans mega ekki
láta sér sjást yfir i sambandi við
innrás rauða hersins: HÚil er alt
annars efllis en t. d. innrás þýska
hersins. Landvinningar Hitlers
eru gerðir í þeim tilgangi að arð-
ræna viðkomandi alþýðu og hag-
nýta auðsuppsprettur viðkomandi
lands til framdráttar hernaðar-
æfintýri hans. — Með innrás
rauða hersins er auðvaldinu kollvarpafl
í viðkomandi landshlutum —
stórjarðeignum skift upp á milli
hinna blásnauðu, þrautpindu
bænda, — verksmiðjurnar og
önnur stór framleiðslutæki feng-
in verkalýðnum i hendur — hin
fjárbagslegu og pólitisku völd
fengin alþýðunni sjálfri.
Pessvegna snúast hersveitirnar,
sem hið hrynjandi, pólska aftur-
hald sendir gegn rauða hernum,
smám saman í lið með honum,
eins og þegar hefir átt sér stað,
þó islenska útvarpið hafi ekki
sagt frá sliku.
Og vegna þess er það, fyrst og
fremst, sem auðvaldið ærist.
Heimsauðvaldið sér nýtt skarð
höggvið í sérréttindamúr þess, og
það óttast að molni út frá því
óðfluga. Því dylst ekki orsaka-
sambandið milli innrása rauða
hersins í Pólland og uppreisnar
alþýðunnar í Ðæheimi og Mæri.
Og það veit, að ef tékknesku al-
þýðunni tekst nú (ef til vill með
aðstoð rauða hersins), að velta af
sér því oki Hitlers, sem aftur-
hald Tjekkoslóvakíu Ieiddi yfir
hana, þá muni alþýðan heima
fyrir í Þýskalandi bráðlega láta
fil skarar skríða — og taka rétt
sinn og frelsi.
Það er af ótta við þessa og
þvílika hluti sem auðvaldið æpir.
Og meðal þeirra »óvæntu« at-
burða, sem yfir heiminn dynja,
eigum við kanske eftir að sjá
stórveldin skifta alveg um vig-
línu — sjá Chamberlain, Dala-
dierog co. berjast við hlið Hit-
lers, gegn alþýðu eigin landa í
bandalagi við hinn rauða her
Sovétrikjanna.
32
það Ííofst rétt fyrir páska. Þá var Jerúsalem troð-
full af frómum ofstækisjúðum frá öllum endum
heims, og vegna þess að nýr Messías — nefnilega
Jesús — kom fram á sjónarsviðið þessa páska, að
því er guðpjöllin herma. Þegar svona stóð á hlaut
alt að lenda í óeirðum.
„Barrabas“ — sonur föðursins, hefir sjálfsagt
verið auknefni, samanber Markús er talar um
„svonefndan Barrabas“. — En hvað hét hann í
raun og veru? Grimm getur gefið rétta svarið, sá
heiðursmaður. Hann skýrir svo frá, að í þeim
handritum, sem Origenes talar um, á fyrri hluta
þriðju aldar — og samkvæmt „ýmsum öðrum
vottorðum“ hafi staðið þar: „Jesús Barrabas“.
Hvað var það þá, sem Júðarnir æptu, er þeir
báðu Pílatus um að sleppa Barrabas? „Gef oss
Jesus, son föðursins, lausan“.
Kristensen yngri var öldungis agndofa.
„Þetta er meir en lítið einkennilegt“, sagði
hann, „hvernig á að skýra málið?“
„Það megið þér ekki spyrja mig um, hr. Krist-
ensen- Eg veit ekki meira um þessi efni en það,
sem hver og einn getur lesið sér til í guðspjöllun-
um og leksikoninu gamla, sem ótölulegur fjöldi
guðfræðistúdenta hefir notað. Spyrjið prófessor-
inn í biblíuskýringum! Spyrjið prófessor Oskar
Andersen! Hann er ofan í kaupið þingmaður, svo
hann hlýtur að vera sleipur samningamaður“.
Kristensen yngri gleymdi að þjarka um verðið.
Hann dróg tíkall upp úr vasa sínum og hvarf í
snatri með gersemi sína.
29
til Salomonsens, gestgjafa, til Iversens, gjaldkera
sjúkra- og greftrunarsamlagsins „Von framtíðar-
innar“. Hann sat þarna með skjaldböku sína. Svo
heilsuðum við Alexandersen, veitingaþjóni, sem
kom með whisky handa okkur. Kaspar hafði frá
mörgu að segja. í gærkvöldi var hann í Tivoli, á-
samt tveimur stúlkum — ungfrú Irmu Jensen (á
þvottastofunni „Vasko de Gama“) og vinkonu
hennar ungfrú Ódu Hansen (í eggjaversluninni
Columbus). Eg er orðvar maður, sem læt ekki
fara lengra það sem Kaspar sagði mér.
Kaspar hefir kvænst nokkrum sinnum, en er
sem stendur konulaus.
Annars töluðum við um sitthvað, meðal annars
trúarbrögð. Kaspar var, upp á síðkastið, mjög
„andlega“ fyrirkallaður. í raun og veru hélt eg að
slíkt kæmi aldrei fyrir Kaspar, en um þessar
mundir var allmikill trúaráhugi meðal fólks.
Kaspar fylgdist ætíð vel með tímanum. Hann gat
ekki hugsað sér að verða gamaldags.
(Það er best að taka fram, að eg, fyrir mitt
leyti, er ekki guðhræddari en fjöldinn allur. í
fyrri tilveru minni var eg rétttrúaður Júði, innan
skynsamlegra takmarka, eins og Efraím. í seinni
tilveru minni er eg kristinn maður, skírður og
fermdur í konunglegri trú hins sænska ríkis. Það
framkvæmdi séra Leopold sálugi í Jakobssöfnuði.
Hann drakk dús með mér kvöld eitt á drykkju-
kránni „Þrjár víntunnur“. Þar drakk hann vín út
í reikning, á síðustu kvöldum æfi sinnar. En eg
hefi ætíð verið mjög veraldarvanur).