Verkamaðurinn - 11.11.1939, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
SamÉptilrininr við
Sjónarmið og tillögur
sovétstjórnarinnar.
(Kafli úr ræðu Molotoffs 1. þ. m.)
Molotoff, forsætis- og utanríkis-
málaþjóðfulltrúi Sovétríkjanna
flutti ræðu á fundi Æðstaráðs
Sovétríkjanna 1. þ. m., sem hefir
vakið mikla athygli um víða ver-
öld. Fjallar ræðan um alþjóðamál
og afstöðu Sovétríkjanna. Fer hér
á eftir sá kafli ræðunnar sem
fjallar um samningatilraunir sov-
étstjórnarinnar við finsku stjórn-
ina. Áður en Molotoff víkur að
Finnlandsmálunum hefir hann m.
a. rætt um samningana við Eist-
land, Lettland og Lithauen:
„Um afstöðu vora til Finnlands
gegnir talsvert öðru máli. Því
veldur einkum að utanaðkomandi
stórveldaáhrifa gætir meira í
Finnlandi en hinum Eystrasalts-
ríkjunum. Hlutlausir vdómarar
hljóta þó að játa að gagnvart
Finnlandi gilda sömu sjónarmiðin
um öryggi Sovétríkjanna og þó
einkum Leningrads, og viðurkend
voru í samningunum við Eistland.
Hægt er að segja, að einmitt
í samningunum við Finnland séu
öryggismál Sovétríkjanna meira
atriði en í samningunum við hin
ríkin, þar sem Leningrad, önnur
þýðingarmesta borg Sovétríkjanna
stendur aðeins 32 km. frá finsku
landamærunum. Það þýðir, að frá
landamærum erlends ríkis til Len-
ingrad er ekki rheiri fjarlægð en
svo, að skjóta má af langdrægum
fallbyssum á borgina.
Ennfremur er öll umferð sjó-
leiðis til og frá Leningrad mjög
háð því, hvort afstaða Finnlands
til Sovétríkjanna er vinsamleg eða
óvinveitt, þar sem öll norður-
strönd Finska flóans og eyjarnar
í miðhluta hans er finskt land.
Með hliðsjón af þessari aðstöðu og
núverandi Evrópuástandi ætti að
mega treysta því, að Finnland
sýni nauðsynlegan skilning á þess-
um málum.
Hvernig hefir þá sambúð Sovét-
ríkjanna og Finnlands verið und-
anfarið?
Undirstaðan var lögð með frið-
arsamningunum frá 1920, sem er
samskonar og samningarnir við
hin önnur nágrannaríki vor við
Eystrasalt. Sovétstjórnin trygði þá
af frjálsum vilja sjálfstæði og full-
veldi Finnlands. Á því leikur eng-
inn vafi, að einungis sovétstjórn,
er viðurkennir grundvallarregluna
um frjálsa þróun þjóðerna, hefði
farið þannig að. Óhætt er að full-
yrða, að engin rússnesk stjórn,
nema sovétstjórn, hefði sætt sig
við sjálfstætt Finnland svo ör-
skamt frá Leningrad. Það sannar
reynslan af „lýðræðisstjórn“ Ke-
renskis og Tseretellis, stjórn Lvoff
fursta og Miljúkoffs, að maður tali
ekki um keisarastjórnina. Enginn
efi er á því, að þessi þýðingar-
mikla staðreynd gat orðið undir-
staða að ágætri sambúð Sovétríkj-
anna og Finnlands, og er slík sam-
búð síst minna hagsmunaatriði
fyrir Finnland en Sovétríkin.
Samningar þeir, er nú standa
yfir, hófust fyrir nokkru sam-
kvæmt tilmælum sovétstjórnar-
innar. Um hvað fjalla þessir samn-
ingar?
Það ætti ekki að vera örðugt að
skilja, að í núverandi alþjóðaá-
standi, þegar miðbik álfunnar log-
ar í stórveldastyrjöld, er getur fal-
ið í sér óvæntar hættur fyrir
hvaða Evrópuríki sem er, — hljóta
Sovétríkin áð gera alvarlegar ráð-
stafanir til tryggingar öryggi sínu.
Og ekki er það undarlegt, að sov-
étstjórnin láti sig þá nokkru skifta
Finska flóann, sjóleiðina til Len-
ingrad og þau landamæri, er að-
eins liggja í 30 km. fjarlægð frá
Leningrad.
Eg minni á í þessu sambandi að
Leningrad telur 3 Vi miljón íbúa
—- álíka mannfjölda og allt Finn-
land, en þar eru taldir 3 milj. og
650 þús. íbúa. •
Það er varla ástæða til að rekja
þær þjóðsögur, er blöð erlendis
hafa flutt, að Sovétríkin „krefð-
ust“ borgarinnar Vipuri (Viborg-
ar) og norðurhluta Ladogavatns-
ins. Þetta er uppspuni frá rótum.
Önnur sögðu þá sögu, að sovét-
stjórnin „krefðist“ afhendingu Á-
landseyja. Einnig það er uppspuni
frá rótum.
Sannleikurinn er sá, að tillögur
vorar í samningunum við Finn-
land eru mjög vægar, og miða við
þær minstu ráðstafanir, sem nauð-
synlegar eru til þess að öryggi
Sovétríkjanna sé borgið og vin-
áttusamband við Finnland geti
haldist.
Finska stjórnin sendi herrana
Paasikivi og Tanner til samninga-
umleitana í Moskva. Vér lögðurn
til við þá, að Finnland og Sovét-
ríkin gerðu með sér gagnkvæman
hjálparsáttmála, í líkingu við sátt-
málana, er vér höfum gert við
stjórnir annara Eystrasaltsríkja.
En þegar finska stjórnin lýsti
yfir því, að hún teldi slíkan sátt-
mála brjóta í bág við hlutleysis-
afstöðu landsins, létum vér þá til-
lögu niður falla, en lögðum til að
tekin væru fyrir mál þau, er
varða öryggi Sovétríkjanna og
einkum öryggi Leningrads gegn
árásum af sjó, — frá Finska fló-.
anum, — og af landi, frá hinum
nálægu landamærum.
Við lögðum til að landamæri
Sovétríkjanna og Finnlands á kar-
elsku landræmunni yrðu færð
nokkra tugi kílómetra í norður frá
Leningrad. í staðinn buðum vér
Finnum að láta af hendi land-
svæði í Sovét-Karelíu, er væri
tvöfalt að stærð við það, sem
Finnland missti.
Einnig fórum vér fram á að
Finnland leigði Sovétríkjunum til
ákveðins tíma lítinn skika af
finsku landi við mynni Finska fló-
ans, undir flotastöð. Þar sem vér
höfum nú flotastöð yst á suður-
strönd Finska flóans, í Baltisch-
port, samkvæmt samningnum við
Eistland, gæti sovétflotinn alger-
lega varið erlendum herskipum
innsiglinguna í flóann. Vér efumst
ekki um, að flotastöð þessi mundi
engu síður vera í samræmi við
hagsmuni Finnlands en Sovétríkj-
anna.
Við aðrar tillögur vorar en
þessar, svo sem skifti á nokkrum
eyjum í Finska flóanum ásamt
landskikum á Ribatsji og Sredni-
töngunum og tvöfalt stærra land-
svæði í Sovét-Karelíu, virtist
finska stjórnin ekkert hafa að at-
huga.
Ágreiningur um nokkrar af til-
lögum vorum er enn ójafnaður.
Og það er augljóst að gagntillög-
ur Finna, t. d. viðvíkjandi nokkr-
um ívilnunum um karelsku land-
ræmuna eru ekki fullnægjandi.
Vér komum lengra til móts við
Finna. Vér buðumst til þess, að
svo framarlega sem aðaltillögur
vorar yrðu samþyktar, skyldi sov-
étstjórnin láta andstöðu gegn end-
urvígbúnaði Álandseyja niður
falla, með því skilyrði að Finn-
land eitt sæi um vígbúnað eyj-
anna. Vér buðumst einnig til að
láta afvopna varnarvirkin með-
fram allri landamæralínunni á
Karelsku landræmunni, og hlýtur
það að vera í samræmi við hags-
muni Finnlands.
Ennfremur lögðum vér til að
griðarsáttmáli Sovétríkjanna og
Finnlands yrði styrktur með við-
bótarákvæðum og skuldbinding-
um. Og loks mætti ganga að því
vísu að bætt sambúð ríkjanna á
stjórnmálasviðinu leiddi af sér
öra þróun í verslunarviðskiftum
ríkjanna. Vér mundum koma til
móts við finsku stjórnina í þeim
málum, sem hún leggur sérstaka
áherslu á.
Að þessu undangengnu trúum
vér því ekki, að finska stjórnin
leiti að yfirskinsástæðu til að
hætta samningunum. Það mundi
ekki vera í þágu vingjarnlegrar
sambúðar Sovétríkjanna og Finn-
lands og baka Finnlandi tjón. Vér
erum þess fullvissir, að stjórnar-
völd Finnlands skilja, hve mikils
virði það er að tryggja góða sam-
búð Finnlands og Sovétríkjanna
og láti ekki utanaðkomandi æsing-
ar og sovétníð hafa áhrif á sig, —
hvaðan sem slíkt kann að koma.
Eg tel mig verða að skýra frá
því, að meira að segja forseti
Bandaríkjanna í Norður-Ameríku
hefir talið það tilhlýðilegt að hlut-
ast til um þessi mál, og er erfitt
að samræma það hlutleysisstefnu
Bandaríkjastjórnar. í orðsendingu
til félaga Kalinins, forseta forsæt-
is Æðstaráðsins, 12. okt. lét herra
Roosevelt þá von í ljós, að vin-
gjarnleg og friðsamleg sambúð
Sovétríkjanna og Finnlands mætti
NÝJA-BÍÓ
Laugardags- og sunnudagskvöld kl. 9:
Com on and hear,
Com on and hear,
l'S
Sunnudaginn kl. 5:
Söngur móðurinnar
haldast. Maður skyldi ætla að af-
staða Bandaríkjanna til t. d. Fil-
ippseyja eða Kúbu væri ólíkt göf-
ugri en afstaða Sovétríkjanna til
•Finnlands. En því er nú svo varið
að bæði Filippseyjar og Kúba
hafa lengi barist fyrir frelsi og
sjálfstæði, og ekki fengið, en aftur
á móti hafa Sovétríkin fyrir löngu
veitt Finnlandi frelsi og sjálf-
stæði. Félagi Kalinin svaraði herra
Roosevelt á þessa leið:
„Mér finst tilhlýðilegt, herra
forseti, að minna yður á að sjálf-
stæði lýðveldisins Finnland, var
viðurkent af sovétstjóminni
þvingunarlaust, 31. des. 1917, og
trygt með friðarsamningi milli
Sovét-Rússlands (R. S. F. S. R.)
og Finnlands 14. okt. 1920. Með
báðum þessum samningum var
lagður grunvöllur að sambúð So-
vétríkjanna og Finnlands.
Á þessum grundvelli byggjast
einnig samningar þeir, sem nú
fara fram milli sovétstjórnarinn-
ar. Þvert ofan í áróðurskendar
frásagnir, er komið hefir verið á
loft, af öflum, sem ekki er ant um
frið í Evrópu, er tilgangur samn-
inganna einungis sá, að tryggja
vingjarnlega sambúð Sovétríkj-
anna og Finnlands og efling á
samvinnu þeirra til að vernda ör-
yggi beggja ríkjanna“.
Að fengnu þessu ótvíræða svari
forsetans ætti öllum að vera ljóst,
að sé gengið til samninganna af
heilum hug mun finska stjórnin
samþykkja lágmarkstillögur vor-
ar, sem tvímælalaust láta ekki
einungis þjóðar- og ríkishagsmuni
Finnlands óskerta, heldur auka
öryggi þess út á við og leggja
traustan grundvöll að heilbrigðri
sambúð ríkjanna og stöðugt vax-
andi verslunarviðskiftum“.
verður leikinn í kvöld — laugar-
dag — með LÆKKUÐU VERÐI
þá og framvegis. Einnig verður
leikið á Sunnudaginn, og verða
þá tvær sýningar, sú fyrri kl. 4 e.
h. og hin síðari kl. 8%, og þá er
það, sem hinn vinsæli gestur Leik-
félagsins, Haraldur Á. Sigurðsson
leikur Þorlák í 50. sinn. Er svo
gert ráð fyrir að þetta verði í síð-
asta sinn, sem leikurinn verður
sýndur hér. Leikflokkurinn fór,
eins og áður er á minnst, til Húsa-
víkur á þriðjudaginn og hafði þar
tvær sýningar við hina ágætustu
aðsókn.