Verkamaðurinn - 15.04.1944, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
SANNLEIKANUM VERDUR HVER
SÁRREIDASTUR
En er „Dagur“ með eða móti skipakaupum frá Svíþjóð?
Ekki burtfarinn frá heimili
sínu, ritar skólastjóri Iðnskólans
leiðara í blað sitt, 5. þ. m., sem á
að vera svar við grein minni í
„Verkam.“ 1. apríl, um skipakaup
frá Svíþjóð.
Megin efni þessa svars Iðn-
skólastjórans er að viðurkenna, að
hann sé algerlega sammála mér
UM ÖLL MEGINATRIÐI
MÁLSINS.
1. Hann viðurkennir, að lýsing
mín á ástandi íslenska fiskveiði-
flotans sé rétt
2. Hann er sammála mér um hið
„geysilega þýðingarmikla hlutverk,
er honum (fiskveiðiflotanum)
verði að ætla 'í framtíðinni, í
þjóðarbúskap okkar íslendinga".
3. Hann viðurkennir, „að það
sé, því miður, algerlega vonlaust,* *
að skipasmíðastöðvar þær, sem nú
eru til í landinu, geti orkað því að
endurbyggja fiskiskipaflota okkar
og auka hann svo fljótt, sem brýn
nauðsyn krefur*1*
Samkvæmt þessu ætti hinn vísi
Iðnskólastjóri að vera sammála
mér um það, að sú ráðstöfun. ríkis-
valdsins að festa kaup á nokkrum
fiskiskipum frá Svíþjóð, VÆRI
RÉTT — en það er það, sem eg í
nefndri grein minni leitaðist við að
færa sönnur á.
En svo undarlega bregður við,
að þrátt fyrir þetta virðist Iðn-
skólastjórinn alls ekki vera mér
sammála, í þessu efni. Virðist sann-
ast á honum málshátturinn, að
„sannleikanum verður hver sár-
reiðastur" — því hann hefir allt á
hornum sér, gegn grein minni, og
telur, að með henni hafi eg „veizt
að Iðnaðarmannafélagi Akureyr-
eyrar“ og talið það „ganga að
óþörfu fram fyrir skjöldu vegna
íslenskra skipasmiða“, og að mér
„finnist fátt“ um þá iðnarmenn,
sem með fyrgreindri ályktun Iðn-
aðarmannafélagsins hafi snúist „til
varnar sér, æfistarfi sínu og lífsaf-
komu“ — og er hann hefir þetta
mælt, bregður fyrir augu honum
„ofurljómanum á hinni rússnesku
festingu!“ — enda miklu auðveld-
ara, og betur við hæfi skólastjór-
ans, að slá út í þá sálma en
hnekkja rökunum í grein minni.
Eg hefi því undan engu að
kvarta í þessu máli. En fyrir for-
vitnis sakir væri gaman að fá úr
því skorið, hvort heldur „Dagur“
er með eða móti skipakaupunum
frá Svxþjóð.
Hann bað mig að lesa aftur
ályktun Iðnaðarmannafélagsins og
ummæli sín um málið.
Eg gerði nú þetta. Og hvað
stendur þar?
í ályktun Iðnaðarmannafélags-
ins er því mótmælt, „að varið
verði stórfé úr ríkissjóði til styrkt-
ar slíkum skipakaupum“, vegna
þess, að ráðstöfunin sé „einhliða“
* Leturbreyting „Verkam.“.
og muni „leiða af sér mjög alvar-
lega hnekki fyrir skipasmíðaiðnað
landsmanna“.
Ber að skilja þessi ummæli svo,
að Iðnaðarmannafélagið sé sam-
þykt skipakaupunum?
Mér varð á að skilja þau á ann-
an veg — og taldi þessvegna sjón-
armið Iðnaðarmannafélagsins of
þröngt.
En hvað segir „Dagur“ frá eigin
brjósti?
Yfirskrift leiðara hans er: ,,/S-
LENSK EÐA SÆNSK SKIP?“
— ekki íslensk og sænsk, heldur
annaðhvort eða. Nú vill hann, eins
og vonlegt er, íslensk skip, en ætti
þá, samkv. yfirskrift sinni, alls
ekki að vilja sænsku skipin. Eg
vil hinsvegar hvorutveggja.
Þá kvartar „Dagur“ um, að
þessi ráðstöfun stjómarvaldanna,
að kaupa fiskiskip frá Svíþjóð,
valdi því „nær eingöngu" að eftir-
spurn eftir byggingu skipa innan-
lands „muni verða lítil eða engin
á næsta ári“ — enda hafi aðstöðu-
munur innlendu stöðvanna verið
ærinn áður „þótt íslensk stjórnar-
völd geri ekki sitt til að auka hann
enn — og sem mest — með EIN-
HLIÐA og VANHUGSUÐUM
ráðstöfunum“ (leturbr. Verkam.),
Og enn segir blaðið:
„HÉR VIRÐIST skjóta skökku
við: Með þessum ráðstöfunum er
raunar verið að styrkja með rífleg-
um fjárfúlgum erlendar skipa-
smíðastöðvar til óeðlilegrar sam-
keppni við íslenska skipasmiði. . “
Já, það skýtur áreiðanlega ein-
hverju skökku við, ef öll þessi um-
mæli „Dags“ á að skilja sem sam-
þykki blaðsins við því, að bætt sé
með skjótum hætti úr brýnni
nauðsyn á endumýjun íslenska
fiskiskipaflotans með því að kaupa
fiskiskip frá Svíþjóð — þar sem
við getum fengið þau. Hvað oft,
sem eg les ummælin, fæ eg ekki
skilið þau öðruvísi en sem mót-
mæli gegn skipakaupum erlendis.
En kannske hafa þau verið
„vanhugsuð'* og „Daguri* sé nú
kominn á aðra skoðun.
En hvað meinar hann þá 5.
apríl, þegar hann talar um, að iðn-
aðarmenn hafi, með ályktun sinni,
snúist „til varnar sér, æfistarfi sínu
og lífsafkomu“?
Álytkuninni er beint gegn ráð-
stöfun ríkisvaldsins til skipakaupa
erlendis.
Er „Dagur“ áreiðanlega sam-
þykkur þeirri ráðstöfun, um leið
og hann telur hana kollvarpa æfi-
starfi og lífsafkomu íslensku iðn-
aðarmannanna?
Enn skýtur einhverju skökku
við. — Og nú er það sennilega það,
að ákvörðunin um skipakaup er-
lendis er ekki slík árás á innlendu
skipasmiðina, sem „Dagur“, í
öðru orðinu, reynir að gera hana
— heldur er hún óhjákvæmileg
nauðsyn, byggð á brýnni þörf ís-
‘lensks atvinnulífs.
Það er þessvegna einnig rangt
hjá „Degi“, að með grein minni
hafi eg verið að veitast að iðnaðar-
mönnum, þó eg vekti athygli á
því, að sjónarmið þeirra, í þessu
máli, væri of þröngt, þar sem þeir
virtust stilla þörfinni á atvinnu
fyrir skipasmiðina upp á móti at-
vinnuþörf alls þess fólks, sem at-
vinnu verður að hafa af sjávarút-
vegi — enda þótt hvorutveggja
geti farið saman.
Þá virðist „Dagur“ telja lítils
virði samþykt Alþingis um það, að
athugað sé hverjar orsakir eru til,
hversu skipasmíðar innanlands eru
dýrar og hverjar ráðstafanir þurfi
að gera til þess, að þær geti haldið
áfram. Einkum virðist „Dagur“
óttast, að þeir, sem um þetta eiga
að fjalla, muni ekki hafa vit á að
snúa sér þangað, sem haldkvæmr-
asta upplýsinga sé von.
Mál þetta allt heyrir undir ráðu-
neyti Vilhjálms Þór — og ekki
var „Dagur“ vanur að fríja honum
vits eða framkvæmdaþreks — svo
það sýnist óþarfur aumingjaskap-
ur af honum að örvænta strax um
árangurinn — enda á hann
sennilega eftir að skifta um skoð-
un varðandi það atriði, eins og
hann þegar hefir gert um ýms önn-
ur atriði málsins.
En ef „Dagur“ ætlar ekki að
verða öllum að viðundri í þessu
máli, verður hann að reyna að
komast að einhverri sjálfri sér
samkvæmri niðurstöðu — og
segja frá henni með þeim hætti að
skiljanlegt sé alþýðu manna, jafn-
vel við fyrsta yfirlestur.
Akureyri 12. apríl 1944.
Steingr. Aðalsteinsson.
Nokkrar stólkur
vantar að Kristneshæli frá
14. maí næstkomandi. —
Hátt kaup! Stuttur vinnu-
tími. — Upplýsingar hjá
y f irh j úkrunarkonunni.
Speglarnir
KOMNIR AFTUR f
Pöntunarfélagið.
KÁPUEFNI,
ENSK FATAEFNI,
DÖMUVESKI og PEYSUR,
FINGRAVETTLINGAR
Pöntunarfélagið.
Kaupakonur
Kaupamenn *
Starfsstúlkur
Línustúlkur
vantar í sumar.
VINNUMIÐLUNARSKRIF-
STOFAN.
Hætt við 15 milj. fyrirtækið
(Framhald af í. síðu).
Vegna þessa misskilnings á
hugsanagangi „starfsbandalagsms"
flutti Steingr. Aðalsteinsson tillögu
þá, sem birt var í síðasta blaði, um
að bæjarstjórn leitaði samninga
við Verkamannafélagið um flokk-
un bæjarvinnunnar. Sú tillaga
fékk ekki einu sinni að koma til
atkvæða.
Enn reyndi Steingr. á aukafundi
bæjarstjómar í fyrradag — að fá
málið tekið fyrir á raunhæfum
grundvelli. Hafði hann skrifað
bæjarstjórninni eftirfarandi bréf’
Akureyri 13. apríl 1944.
Leyfi mér hér með að fara þess
á leit, að eftirfarandi tillaga verði
tekin á dagskrá bæjarstjómar-
fundar í dag:
„Með því að stöðvuð hefir ver-
ið vinna við fyrirhugaðan hafn-
argarð bæjarins, á Oddeyri, vegna
mismunandi skilnings meirihluta
bæjarstjórnar annarsvegar og
Verkamannafélags Akureyrar-
kaupstaðar hinsvegar, á því, hvaða
kaup beri að greiða fyrir þessa
vinnu, felur bæjarstjórn bæjar-
stjóra að taka upp samningaum-
leitun við Verkamannafélag Akur-
eyrarkaupstaðar, um kaup og
vinnukjör í allri bæjarvinnu, svo
framkvæmdir tefjist ekki vegna
mismunandi skilnings á kaup-
taxta“.
Þar sem fundur þessi hefir ver-
ið boðaður með svo skömmum fyr-
irvara, að ekki var kostur á að
koma málum á framfæri áður en
dagskrá var gefin út, en málið
hinsvegar aðkallandi, vænti eg, að
ósk mín verði tekin til greina.
Virðingarfyllst.
Steingr. Aðalsteinsson.
Til Bæjarstjórnar Akureyrarkaup-
staðar.
En bæjarstjórn vildi ekki ræða
svona hégóma, heldur neitaði að
taka málið á dagskrá. Greiddu þeir
atkvæði gegn því: Erlingur, Jón
Sveinsson, Indriði og Jón Sólnes.
Bæjarstjóri vildi, að málið yrði
tekið fyrir — en Framsóknar-hetj-
urnar drupu höfði og héldu að sér
höndum.
Virðist af þessu sýnt, að meiri-
hluti bæjarstjórnarinnar vilji alls
ekki neina samninga reyna við
Verkamannafélagið — en ætli sér
hinsvegar að nota þennan ágrein-
ing sem átyllu til að hætta við
byggingu hafnarmannvirkjanna,
sem þessir broddborgarar aldrei
hafa haft nokkurn áhuga fyrir að
hrinda í framkvæmd—af því þeir
sjálfir hafa nóg að bíta og brenna,
hvort sem atvinna er á eyrinni,
eða ekki.
En einhverntíma þrýtur þolin-
mæði Verkamannafélagsins. Og
vera má, ef bæjarstjórnin heldur
uppteknum hætti, að henni tak-
ist að fá stöðvaða alla
vinnu á vegum bæjarins — ef
hún vill heldur tala við Verka-
mannafélagið á því tungumáli.
Bazar heldur kvenfélagið Hlíf á Sum-
ardaginn fyrsta kl. 2 e. h. í Skjaldborg.
Félagskonur eru ámintar um að koma
I munum sínum til bazarnefndar í síðasta
. lagi um hádegi á miðvikudag.