Verkamaðurinn - 26.05.1945, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Hitler kvað vera dauður. . . .
(Framhald af 1. síðu).
vígbúnaði Hitlers — þar með að
beina yfirráðastefnu hans til aust-
urs — að ríki sósíalismans, Sovét-
ríkjunum.
En Sovétríkin. Horfðu þau að-
gerðalaus á allt þetta? — Nei, þau
höfðu fyrir löngu séð, að hverju
stefndi. Og þau höfðu gert allt,
sem þeim var unt til þess að koma
á skipulögðu samstarfi lýðræðis-
ríkjanna til verndar heimsfriðinum
og til varnar „yfirráða- og kúgunar-
stefnu“ fasismans. Þau heimtuðu
refsiaðgerðir gegn Italíu, til vernd-
ar Abessiníu. Þau gerðu, það sem
þeim var unt, til verndar lýð-
ræðinu á Spáni. — Þau buðust
til að berjast fyrir sjálfstæði og
frelsi Tékkóslóvakíu, ef ekki hefði
staðið á Bretlandi og Frakklandi.
Og^þegar komið var á elleftu
stundu, og allir vissu, að styrjöld-
in var í þann veginn að brjótast út,
gerðu þau úrslitatilraun til að
koma á bandalagi Sovétríkjanna og
Vesturveldanna, gegn Hitler-
Þýskalandi. En sú tilraun var enn
eyðilögð af Chainberlain, sem hafði
í Múnchen samið -við Hitler um
„frið fyrir vora daga“, þ. e. a. s. lát-
ið Hitler telja sér trú um, að
bretska auðvaldinu væri óhætt, því
árásinni yrði aðeins beint að ríki
sósíalismans.
Þegar stjórnmálamenn Sovétríkj-
anna þannig höfðu séð deyja síð-
ustu vonina um bandalag stóru
lýðræðisríkjanna gegn fasismanum
og til verndar heimsfriðinum, og
vissu, að styrjöld var alveg á næstu
grösum, urðu þeir að gera ráðstaf-
anir til að bjarga þjóð sinni á eigin
spýtur, svo sem verða mátti.
Þá gerðu þeir liinn marg umtal-
aða „ekkiárásarsamning“ við Þýska-
land.
Á þeim tíma voru ýmsir, sem
ekki skildu þetta viðbragð Sovét-
ríkjanna — og auðvitað ýmsir aðrir,
sem skildu það, en rangfærðu vís-
vitandi afstöðu þeirra. En sá, sem
nú í dag, eftir það sem síðan hefir
skeð.
kallaf þennan samning „vin-
áttusamning , er annað hvort póli-
tískt fífl eða blygðunarlaus lygari.
Nú vita allir, sem eitthvað hafa
fylgst með alþjóðamálum, að þessi
samningur var herbragð sov.ét-
stjórnarinnar gegn hinum þrálátu
tilraunum Chainberlain-stefnunnar
til að beina árásarbroddi fasismans
að Sovétríkjunum — tilraun til að
fá frest*ð árás, sem sovétstjórnin
vissi að orðin var ótjmflýjanleg —
frestað til þess að Sovétríkin yrðu
færari um að'mæta henni, þegar
hún eftir sem áður kæmi.
Hernám Hvíta-Rússlands og
Vestur-Ukrainu — eftir að Þjóð-
verjar hófu að leggja undir sig Pól-
land — var liður í varnarráðstöfun-
um Sovétríkjanna gegn þeirri árás
fasismans ,sem þau vissu að mundi
koma. Sömuleiðis stríð þeirra við
Finna, sem þeir hófu ekki fyrr pn
leiðtogar Chamberlain-stefnunnar
höfðu stappað stálinu í Finna um
að neita beiðni Sovétríkjanna um
friðsamleg landaskifti milli ríkj-
anna.
Það er athyglisvert að heyra nú í
dag þá, sem þykjast vera glaðir yfir
falli fasismans og látast meta mik-
ils þátt Sovétríkjanna í því, kalla
þessar varnaraðgerðir þeirra „níð-
ingsverk“ og „rýtingsstungu í bak-
ið“. Slík orð geta ekki táknað ann-
að, en að þeim herrum liafi þótt
Leningrað of lítið aðþrengd — sem
þýðir, að hún hefði mátt falla fas-
istunum í skaut — að vörn Moskva
og Stalingrað hefði mátt bila, og
fasistarnir flæða aust^ur um Volgu
og suður um Kákasus — sem gat
þýtt sigur þeirra í styrjöldinni.
Getur maður varist þeim grun,
að liatur þessara manna til sósíal-
ismans sé sterkara ,,andúð“ þeirra
á fasismanum?
En svo aftur sé vikið að „ekki-
árásarsamningi“ Sovétríkjanna og
Þýskalands 1939, þá munu greina-
gleggri menn um alþjóðamál en
ritstjóri ,,Dags“ viðurkenna, að
hann hafi nokkru öðru einu við-
bragði fremur beint þróuninni inn
á þá braut, sem leiddi til samstarfs
þjóðanna — þó seint væri — í bar-
áttunnni gegn Hitlerismanum, og
sigurs þeirra yfir honum. — Samn-
ingurinn leiddi til þes$ m. a. að
Bretland lenti í eldlínunni á undan
Sovétríkjunum — ekki til að vernda
smáþjóðirnár, heldur til að reyna
að bjarga sínu eigin heimsveldi. —
Chámberlain-pólitíkin beið gjald-
þrot, og sú bitra reynsla af mætti
þýska fasismans, sem styrjöldin
þegar færði Bretum og ógnun hans
um að kollvarpa heimsveldi þeirra,
knúði þá loks til að mynda það
bandalag við Sovétríkin — á víg-
völlunum — sem ómögulegt hafði
reynst að mynda fyrir styrjöldina,
til verndar friðinum — og litlar lík-
ur eru til að myndað hefði orðið, ef
árásinni hefði verið beint að Sovét-
ríkjunum fyrr en Vesturveldun-
um.
Þetta styrjaldarbandalag hinna
sósíalistisku Sovétríkja'og auðvalds-
ríkja Vesturveldanna hefir nú
bjargað lýðræðinú og menning-
unni. Áframhaldandi samstarf
þessara ríkja og sameiginleg skipu-
lagning þeirra á friðsamlegum við-
skiftum þjóðanna er, eins og stend-
ur, eina tryggingin sem fáanleg er
fyrir því, að friður haldist í heim-
inum — að „yfirxáða- og kúgunar-
stefna“, eins og Hitler-Þýskalands,
fái ekki aftur tóm til að eflást — ai?
fasisminn fái aldrei aftur að vaxa
úr grasi.
Vonandi tekst slíkt samstarf
þjóðanna.
En þeir, sem — eins og „Dagur“
— gera að sínu mesta áhugamáli
kjörorð hins fallna fasistaforingja:
„Baráttuna gegn bolchevismanum“
brennimerkja sjálfa sig sem and-
stæðinga hinnar friðsamlegu þróun-
ar, en formælendur nýrrar styrjald-
ar gegn ríkjum sósíalismans.
Orðabók
Sigfúsar Blöndals
mjög vönduðú skinnbandi
Bókabúð Akureyrar
Prentverk Odds Björnssonar.
Javðarför sonar míns, NJÁLS JOHANNES-
SONÁR, Urautarholti, Glerárþorpi, fer fram
miðvikudaginn 30. maí næstk. og hefst með hús-
kveðju frá heimili hans kl. 1 e. h.
Sigríður Erlendsdóttir.
Kappreiðar
Hestamannafélagið Léttir á Akureyri efnir til kapp-
reiða á skeiðvelli félagsins við Eyjafjarðará (á morgun),
sunnudaginn 27. þ. m., kl. 4 síðdegis. — Fjöldi nýrra
gæðinga. — Veðbanki verður starfræktur í fyrsta sinn.
, STJÓRNIN.
líanska sýningin „Barátta Dana44
er opin daglega frá kl. 15—22 e. h. í Gagnfræða-
skóla Akureyrar. —
Allir, sem hafa áhuga fyrir að kynnast baráttu |
smáþjóðar í þeim hildarleik, sem nú vonandi er I
til lykta leiddur, ættu að nota þetta sérstaka tæki7"|
færi. Öllum ágóða af sýningunni verður varið til
fatakaupa fyrir klæðlítil börn í Danmörku.
$>3>^^<$>3>3x$>^<$>^X$X$X§>^$x$X$X§X£<$>3xg>^X§><$>3X$X$X$X$x$X§X$><3X$X$X§*§X§X$>^X$X$><$X$X$X$X$K§X§X$><$
Stofnfunclur
fyrir Utgerðarfélag í Akureyrarbæ
\ / »
verður haldinn í Samkomuhúsi bæjarins laugar- I
daginn 26. þ. m. kl. 8.30 e. h. Skofað er á alla, |
sem skrifað hafa sig fyrir hlutafé og aðra, sem
gerast vilja hluthafar, að mæta á fundinum.
Dagskrá:
1. Lagður fram stofnsamningur til samþykktar. I
2. Lagt fram frumvarp að lögum fyrir félagið I
til samþykktar.
3. Kosin bráðabirgðastjórn.
F. h. framkvæmdaráðsins,
Helgi Pálsson.

Smjörskömmfun
Mjólkursamlags K.E.A.
verður aukin um helming frá 1. júní n. k.
og þar til öðruvísi verður ákveðið. Smjör-
skömmtuninni verður hagað á sama hátt
og verið hefir, að öðru leyti en því, að út
á hvern 250 gramma skömmtunarseðil fást
500 gr.
Akureyri, 16. maí 1945.
Mjólkursanragið.
i iJ
: /
Þ<§>4><$*$>$>$><&$><^<$>4>&&$><$><$><$><&&$><$>&$><$^
55$55$55$$$$5$$$$$$$$$5$$$$$$$5$$$$$5$$$$5fy