Verkamaðurinn - 01.12.1945, Page 1

XXVIII. árg. Laugardaginn 1. desember 1945 44. tbl.
Brýn þörf á heimavistarhúsi fyrir nem-
endur Mentaskólans á Akureyri
Kennarafundur Mentaskólans sendir Alþingi
erindi þar að lútandi
19. nóv. sl. kvaddi skólameistari
Mentaskólans á Akureyri, Sigurður
Guðmundsson, tíðindamenn blaða
og útvarps á fund sinn á Hótel
KEA og las þar upp fyrir þeirn
bréf, er hann hafði sent mentamála-
ráðherra 9. nóv. sl.
í upphafi bréfsins skýrir skóla-
meistari frá því, að fundur kennara
í Mentaskólanum hafi samþykt svo-
hljóðandi ályktun:
„Kennarafundur í Mentaskólan-
um á Akureyri, haldinn 29. októ-
ber 1945, skorar á hið háa Alþingi,
að það samþykki fjárveitingu til
þess, að reist verði nýtt hús við
Mentaskólann á Akureyri. Verði í
því rúm fyrir heimavist fyrir að m.
k. 150 nemendur, söfn skólans,
lestrarstofu, kenslustofur fyrir nátt-
úrufræði, eðlis- og efnafræði, eld-
hús og borðstofu. Telur fundurinn
mjög aðkallandi, að hafist verði
handa um framkvæmdir í málinu
sem allra fyrst, m. a. af því, að nú
er eldhættan, er stafar af heimavist-
unum, í skólahúsinu ægileg og
meiri en svo, að verjandi geti talist,
að þar búi um hundrað manns, eins
og nú er.“
Rökstyður skólameistari síðan í
bréfinu, mjög rækilega, áskorun
kennarafundarins, og skulu hér
birt nokkur atriði úr rökstuðningi
hans og greinargerð:
„Lang-veigamesta ástæða þessar-
ar tillögu er sú, að oss kennurum
skólans verður æ ljósari sú hætta,
sem vofir yfir skólahúsinu af völd-
um elds og bruna. Svara má því, að
eldhættan sé ekki meiri nú en und-
anfarin ár. En mér hefir ávalt verið
þessi hætta ljós, og hún hefir jafnan
fengið mér áhyggju, vanlíðan og
óróa. Og eg finn æ meir og meir
til þessarar hættu, af því að undan-
farin ár hefi eg átakanlega og
ógleymanlega verið mintur á hana.
í fyrra brunnu hér á Akureyri tvö
stórhýsi úr timbri, annað til kaldra
kola (Hótel Gullfoss), hitt að
mestu. í Hótel Gullfoss kviknaði
seint um kvöld, og varð á ör-
skamri stund ófært um húsið. Þar
bjuggu nokkrir skólanemendur og
sluppu sumir með naumindum úr
eldinum, en margir mistu muni
sfna og bækur. Annars vildi það
happ til, að meginhluti þeirra nem-
enda, er þar bjuggu, voru ekki
heima, heldur voru þeir staddir á
skólaskemtun. Má bæta því við, að
hér uppi á brekkunni, sem hús
Mentaskólans stendur á, er stórum
örðugra að slökkva eldana, af því
að vatnsmagn er hér minna en
niðri í bænum, þar sem dæla má
sjó, ef þörf gerist.
I hitt-eð-fyrra kviknaði í timbur-
húsi niðri á Oddeyri, sem brann á
örSkömmum tíma, og lá þá við, að
einn nemandi skólans, er þar bjó,
brynni irníi. Komst hann út á nær-
fötum einum, en misti aleigu sína,
sem raunar var ekki mikil fyrirferð-
ar, aðeins bækur og föt. Stóð hann
(Framhald á 3. síðu).
Almennur íundur um'
áfengismál
Eins og auglýst hefir verið í öðr-
um blöðum bæjarins, verður al-
mennur fundur um áfengismál
haldinn í Samkomuhúsinu á Akur-
eyri næstk. mánudagskvöld kl. 8
Verða þar lagðar fram tillögur til
umræðu og ályktunar í fjórum lið-
um. Fjalla þær allar um það, að
koma í veg fyrir og sporna við
hinni óhóflegu áfengisnotkun, sem
nú er í landinu, og ekki hvað síst
Akureyri, þar sem útsalan hér, mið-
að við fólksfjölda, selur mun meira
áfengi en nokkrir aðrir útsölustaðir
á landinu. — Að hér sé því full þörf
úrbóta mun víst fáum dyljast, og
er það vel, að hafist er handa um
tilraun til að bæta úr þessu ástandi.
Er þess að vænta að almenning-
ur í bænum sýni þann skilning á
hinni virðingarverðu viðleitni
fundarboðendanna, að sækja fund-
inn, og taki þannig virkan þátt í af-
greiðslu þeirra tillagna, sem þar
verða lagðar fram.
Lýðveldi stofnað í
Júgóslavíu
Pétri konungi ýtt úr hásæti
við lítinn orðstír.
Hið nýkjörna þing Júgoslavíu
kom saman í fyrradag. Tók þingið
þa ákvörðun, að konungdæmið
skyldi afnumið og lýðveldi stofnað.
Svifti þingið Pétur konung réttind-
um og valdi.
Voru þær sakir bornar á hann m.
a., að hann hefði hlaupist á brott
úr landi og yfirgefið þjóð sína, er
mestar hörmungar herjuðu hana,
og hann hefði ekki aðeins vanrækt
að skipuleggja mótspyrnu gegn yf-
gangi Þjóðverja, heldur hefði hann
beinlínis veitt þeim landráðamönn-
um stuðning, sem gengið höfðu í
lið með Þjóðverjum og barist með
þeim gegn þjóðfrelsishernum.
..... ........... ■■■ 1 -■■■—..........................- ?
Alþýðusambandið heitir á íslenzka
álþýðu að standa vörð um frelsi og
sjálfstæði þjóðarinnar
Landsfundur sambandsstjórnar Alþýðusambands íslawds var
haldinn í Reykjavík dagana 31. okt. til 2. nóvember síðastliðinn.
Fundurinn samþykti m. a. eftirfarandi ályktun einróma:
Fundur fullskipaðrar sambandsstjórnar Alþýðusambands íslands,
lialdinn í Reykjavík dagana 31. okt.—2. nóv., samþykkir eftirfar-
andi ályktun í sjálfstæðismálum íslensku þjóðarinnar:
„Fundurinn ályktar að lýsa því yfir í nafni íslenskrar alþýðu, að
hann telur fullkomið sjálfstæði íslands höfuðskilyrði fyrir efna-
hagslegu og menningarlegu sjálfstæði vinnandi fólks í landinu, og
nauðsynlegra nú en nokkurntíma fyr að alþýðan skilji hve atvinnu-
legt öryggi og hagsæld í framtíðinni éru órjúfanlega tengd sjálf-
stæði landsins.
Vegna þessa lýsum við öruggum stuðningi samtaka vorra við
hvert það spor, sem stigið er til þess að tryggja sjálfstæði landsins
og teljum það best gert með eftirfarandi aðgerðum:
1. Að sameina öll þjóðleg öfl til að vinna að þeirri nýsköpun at-
vinnuveganna, sem núverandi ríkisstjórn hefir á stefnuskrá
sinni, svo ísland megi verða efnahagslega sjálfstætt gagnvart
öðrum þjóðum.
2. Að einskis sé látið ófreistað til þess að ísland geti sem fyrst gerst
frjáls aðili að bandalagi hinna sameinuðu þjóða.
3. Að staðið sé trúlega á verði gegn hverskonar tilburðúm er-
lendra ríkja og innlendra erindreka þeirra til íhlutunar, áhrifa
eða sérstöðu hér á landi.
Vér munum líta á hverja slíka málaleitun, hvaðan sem hún kann
að koma og í hvaða mynd sem hún birtist, sem ógnun við sjálf-
stæði vort og tröðkun á yfirlýstum vilja hinna sameinuðu þjóða um
að virða sjálfstæði og ákvörðunarrétt smáríkjanna, og telja það
ótvíræða skyldu valdhafa landsins, þings og stjórnar að svara hverri
slíkri móðgandi áleitni með hiklausri neitun.
Vér teljum það fyrstu skyldu alþýðusamtakanna að styðja að
framgangi ofangreindra ráða til tryggja sjálfstæði landsins, og beita
öllu því afli og valdi, sem þau búa yfir til vgrnar hverri hættu, sem
steðja kann að %jálfstæði íslands og frelsi þjóðarinnar.
Meirihluti bæjarstjórnar snýst gegn fyrri
samþykt sinni í útgerðarmálum og sam-
þykkir að sækja aðeins um einn togara
Á fundi bæjarstjórnar 18. sept. s.
1. var í einu hljóði samþykkt svo-
hljóðandi tillaga frá útvegsmála-
nefnd og fjárhagsnefnd:
„Bæjarstjórn samþykkir að óska eftir
að ríkisstjórnin ætli Akureyrarbæ 2
af þeim togurum, sem ríkisstjórnin
hefir nýverið fest kaup á í Englandi.
Pöntun þessi er miðuð við að frum-
varp það, er Nýbyggingarráð hefir
lagt fram til breytinga á lögum um
fiskveiðasjóð, þar sem gert er ráð fyr-
ir fyrsta veðréttarláni, sem nemi alt
áð 3/4 hlutum stofnkostnaðar með
2Ys% vöxtum, nái fram að ganga,
eða ríkisstjórnin sjái fyrir öðru jafn-
hagstæðu láni til kaupanna.
Bærinn áskilur sér rétt til að láta
einstaklinga eða félög, sem hann ávís-
ar, ganga inn í kaupin."
Eins og allir sjá, sem kunna að
lesa og skilja fslensku, þá var þessi
samþykt bæjarstjórnar og beiðni
eingöngu bundin þeim skilyrðum*
að umrædd breyting á fiskveiða-
sjóðslögunum næði fram að ganga
eða ríkisstjórnin sæi fyrir öðru jafn-
hagstæðu láni, og að bærinn áskildi
sér rétt til að láta aðra ganga inn í
kaupin. Frásögn „Dags“ í fyrradag
um skilyrði bæjarstjórnar fyrir
beiðninni um 2 togara er því al-
röng og vísvitandi sagt rangt frá í
því skyni að reyna að þvo óþverr-
ann af Framsóknarfulltrúunum,
sem ásamt Sjálfstæðisfulltrúunum
hafa í útgerðarmálunum skaðað
bæjarfélagið um margar miljónir
króna á stríðsárunum með „fjár-
málaviti" sínu í útgerðarmálunúm.
Á fundi bæjarstjórnar s. 1. þriðju-
dag lá fyrir svofelld tillaga frá
meirihluta fjárhagsnefndar:
(Framhald á 4. síðu).