Verkamaðurinn - 22.08.1947, Side 1

XXX. árg. Föstudaginn 22. ágúst 1947 32. tbl.
Lýðræðisást „íslendings“
og sjálfsákvörðunarréttur
Ágreiningur miili ríkissfjórnar og Fjarhagsraðs
verkamanna
Þankabrotin í síðaista „ísl.“ aettu
'verkamenn að lesa gaumgæfilega.
Þaiu eru til fyrirmyndar um lýðræð-
iishyggju j>ess blaðs. Tilgangurinn
er sá, eftir því sem bezt verður séð,
að ltrdkja ummadli ,,Vm.“ varðandi
skrif „ísl.“ ttm verkfallsákvarðanir.
Ekki verður séð, að nein ummæli
Vm .séu hrakin með rökunt, en
hinis vegar birtir blaðið meiri hluta
greinar Vm. um þetta efni, og er
hér með þakkað fyrir jiá hugulsemi.
En röíkin eru sitóryrði og glamur um
einræðisbrölt kommúnista, — gott
að grípa til jiess þegar í rökþrot er
komið. —
Verkant. sér enga ástæðu ti'l þess
að elta ólar við einstök atriði, en
vill benda á eitt dæmi, sem sýnir vel
h'vers Ikonair lýðræði „ísl.“ boðar.
Við skulum segja að í verkalýðS-
félagi séu 600 félagismenn. Nú eru,
þegar atkvæðagreiðslan fer fram,
100 ljarverandi, og mun það ekki
hátt áætlað, því að mjög er algengt,
að verkamenn leiti út fyrir sitt fé-
lagssvæði til vinnu. Af þeim 500,
sem efti reru, taka 80% jtátt í at-
kvæðagreiðslunni eða 400 tnanns.
Já segja 250 en 150 nei. Meiri hluti
ALLRA félagsmanna er eklki með
veikfalli og er það því fellt.
Með öðrum orðum: 150 skulu
ráða meira en 250. Skyldi nokkur
'vetikamaður taka skrif blaðs, sem
teluir jretta lýðræði, alvarlega? Hinls
vegar er ekki undarlegt, þó að „Isl.“
forðist að rökræða um þessi mál og
kjósi höldur að skjóta sér bak við
stóru orðin. Honurn er það elkki lá-
andi.
Framfarir í Austur-Evrópu
Framleiðislan er að ná fyrirstríðsmarki og á sumum
sviðum meir en það
Það er eftirtektarvert, hvensu vél endurreisnin gengur í nýju lýðveld-
unum í Austur-Evrópu, miklu betur en í þeim ríkjum, þar sem hagkerfi
kapítalismans ræður. - Eftirfarandi töiur frá Pó.llandi og Aalbaníu
eru gott dæmi.
í Póllandi er nú framlleitt 43%
meira rafmagn en fyrir stríð, 14%
mei raf stáli, 30% meira af sementi.
Gert hefur verið við næstium allar
hafnir, set)i eyðilögðust, enþaðvoru
uim 75%, og verzlunair- og fiskiflot-
inn er orðinn stærri en fyrir stríð.
Árið 1939 áttu pólsku járnbraut-
irnar 5170 eimvagna, þair af 1541 af
nýjustu gerð, 10.037 farþegavagna
og 159.940 flutningavagna. Sam-
svarandi töllur í september 1944: 30
eimvagnarr 100 farþegavagnar og
2000 flutningavagnar. Einu ári síð-
ar: 2222 eimvagnar, 2810 farþega-
vagnar og 88.500 fkitningavagnar. í
ársbyrjun 1947: 3064 eimvagnar,
5738 farþegavegnar og 132.000
flutningavagnar.
íbúar Varsjár voru 1939 600.000.
Þegar hún varð aftur frjáls vorn að-
eins 89.000 eftir. í ársbyrjun 1939
voru íbúarnir orðnir 262.000. Fyrir
stríðáttu 9327 bændafjölskyldur ca.
3 millj. ha. lands (þaðlsem Póllland
féklk af Austur-Þýzkalandi ekki tal-
ið með). Nú veitiir jietta sama la'nd
841.000 bændafjölskyldum Qand og
'lífsnauðsynjar.
*
í Albaníu hefur olíu- og benzín-
framleiðslan aukizt um 161,1%
miðað við 1938, en 217,3% miðað
við 1946. Asfálitframleiðslan aukizt
um 155,6% miðað við 1938 og ileð-
urframleiðslan ium 900%, sement-
framleiðslan um 155,5%. Brýr, sem
endiurreistar hafa verið eru samtals
5547 metrar og nýbyggðar 240
metrar. Endurlagðir vegir 2000 km.
og nýbyggðir 202 k.m. Reistar hafa
verið 7952 byggingar og 53 nýir
skólar reistir.
1938—39 voru í landinu 665 al-
þýðuskólar með 59.369 nemendum.
Skölaárið 1946—47 var nemenda-
fjöldinn 132.821 og skólarnir sam-
tal hl601. 60.000 fullorðið fólk hef-
uir lært að lesa og skrifa.
Þetta eru talandi tölur og er e'kki
að undra þó að þessi llönd vilji ekk-
ert hafa með Marsha 11 -áaetlu n ina að
gera.
Erfiðast hefur verið með útvegun
matvæla, en það er almennt álitið,
að uppskeran í sumar muni einnig
leyisa jrann vanda.
* SOPHOULIS,
leiðtogi frjálslyndra afla í Grikk-
landi, hefur látið svo um mælt við
fréttaritara News Chronicles, að
það sé aðeins tímaispursmál, hvenær
uppreisnarmenn sigra 1 Grikklandi.
Hann isagði að pólitík Tsaldaris
væri sama og sjálfsmorð, en sagðist
hafa óbillandi trú á samvinnu alþýð-
unnar á Balkanskaga.
Það er aðalorsökin til þess mikla glundroða og óstjórnar,
sem skapazt hefur í verzlunarmálunum
Er stjórnin vísvitandi að skapa kreppu til þess að réttlæta
dollaralán?
Undanfarna daga hefur hrunstjórnin átt annríka daga. Hver skömmt-
unartilkynningin hefur rekið aðila og hafa flestar komið þegar mest var
búið að hamstra. I viðtali við „Tímann" sll .þ?riðjudag upplýsir Her-
mann Jónasson að meiri hluti ríkisstjórnarinnar hafi eyðilagt tillögur
meiri hluta Fjáihagsráðs um víðtæka skömmtun,
Ráðherrar Sjálfstæðisflokksins og Emil Jónsson hafa því gerzt málsvar-
ar heiklsalanna og braskaranna gegn hagsmunum almennings.
Er ekki leitun á slíkri stjórn sem þessari.
Hvað hugsar ríkisstjórnin sér?
spyrja menn undrandi yfir stjórn-
leysinu á verzlunarmálunum und-
anfarna daga. Hvers vegna voru
elkki alllar skammtanirnar gerðar í
einu?
Veigamikil orsök þessa er sú, að
núverandi ríkisstjórn telur sér
skyldara að vera málsvara brasikara-
lýðsins í Reykjavík heldur en al-
ménnings í landinu. Þess vegna er
fyrst látið hamstra, síðan gefnar út
skömmtunartilkynningar.
Plestar skömmtunartilkynining-
* SÍLDVEIÐIN
sl. laugardag var orðin 1.212.759
hl. í bræðslu og 42.048 tunnur salt-
aðar. Menn óttast nú, að síldveiðin
sé búin að vera að þessu sinni.
+ BIFREIÐAÁREKSTUR
varð aðfaranótt sunnudags sl.
milli Akureyrar og Reistarár. Allir
farþegar bifreiðanna isllösuðust og
sórstaklega 5 stúlkur, sem fluttar
voru á sjúkrahús.
* RAFIG ZAKARÍA
hefur látið svo um mælt í viðtali
við „Landog Folk“ að frelsisbarátta
Indverja sé nú rétt að byrja með
hinu nýfengna pólitíska frelsi.
Næsta skrefið sé fjárhagsllegt og at-
vinnulegt frelsi, en enn hafa Eng-
lendingar tögl og hagldir á þeim
sviðum.
NORSKIR VERKAMENN
mótmæltu harðlega að norska
stjórnin bauð fuíkrúa Franco-Spán-
ar til miðdegisverðar, sem hún hélt
Hákoni komungi til heiðurs. Fyrrv.
form. norska Kommúnistafl., Egede
Nissen, tilkynnti 'Stjórnirini aðhann
sæti elkki til borðs með fulltrúa frá
Franco.
+ HÆGRI KRATARNIR
biðu ósigur á þingi franska sósí-
aldemokiratafldkksins í Lyon. Lögð
var áherzla á þjóðnýtingu stóriðj-
unnar og breytta s'tefnu í nýlendu-
málunum.
Búizt er við að þessi afstaða
flokksþingsins muni valldía stjórnar-
'skiptum í Frakklandi.
arnar eru næsta flausturslegar og
bera þess glögg merki, að þær eru
gerðar í flaustri og að lítt athuguðu
máli.
Það var löngu augljóst mál, að
brýna nauðsyn bar til þess, að ýmlsiar
vötur væru skammtaðar, en að
skömmtun þurfti að vera á annan
veg en sú sem nú hefur verið ákveð-
in, silíkair ráðstafanir eru verri en
engar, því að ætla má að mjög alvar-
legur skortur verði á ýmsum vörum
og lítill gjaldeyrir til að kaupa fyrir,
og bætir þá eikki úr skák, hvílíkan
eindæma ódugnað og heimsku-
stjórnin hefur isýnt við sölu afurða
llandsins og er mjög alvarleg hætta
á ferðurn ef ekki verður mjög bráð-
lega snúið frá þeirri braut sem
hrumtjónn Stefáns Jóhanns og
Bjarna Ben. hefur farið inn á.
Verður nánar að þeim málum vikið
síðar hér í blaðinu.
Öll verk þessarar stjórnar og þá
ek'ki hvað sízt þesisi síðuistu, eru á
þann veg, að það er bráð nauðsyn
fyirir hagsmuni landsins að hún fari
fiá og það þegar í stað. Hún hefur
sýnt sig vilja- og getulausa til nokk-
urrar þeirrar úrlausnar á fjárhags-
og viðskiptanrálum landsinls, sem til
frambúðar horfir, en þess í stað
skapað æ meiri glundroða og
hringavitleysu, svo að slíks eru fá
eða engin dæmi. "
+ í LAUGARVATNSSKÓLAN-
UM kom upp eldur sl. sunnudag.
Tvær efstu hæðir hússins eyðilögð-
ust gersamlega en kennslustofunum
varð bjargað. íbúðir Bjarna Bjarna-
sonar slkólastjóra og kennaranna
Þórðar Kristleifssonar og Guð-
mundar Ólafssonar eyðilögðust og
16 starfsstúlkur misstu allt sitt.
Talið er að kviknað hafi út frá
raflögn.
+ ELDUR
kom upp í verziluninni London
sl. þriðjudagsmorgun. Skjótt tókst
að ráða niðurlögum hans, og
' ikemmdist húsið lítt, en vörurnar
mjög mikið af vatni og reyk.