Verkamaðurinn - 30.06.1950, Blaðsíða 3

VERKAMAÐURINN Föstudaginn 30. júní 1950
3
Hvað bíSur alþýðuheimilanna, el launaránið á stöðugtað aukast?
Verkalýðurinn verður að losa sig við
þá leppstjórn atvinnurekenda, sem
nú ræður Alþýðusambandinu
Ársþriðjungur er nú liðinn, síðan ríkisstjórn Olafs Thors
bar fram á Alþingi gengislækkunarfrumvarp sitt, „bjarg-
ráðin“, „pennastrikið“, „viðreisnina", eða hvað það var nú
kallað, sem Alþingi samþykkti síðan að mestu óbreytt þann
19. marz sl. Það þarf ekki að rifja það upp, að stjórnarflokk-
arnir lofuðu því liátíðlega og marglýstu yfir, að gengislækk-
uiiin myndi ekki skerða svo neinu næmi kjör launþega og
annarrar alþýðu landsins. Að vísu væri sennilegt, að dýrtíð
myndi vaxa nokkuð fyrst í stað, en síðar myndi allt falla í
ljúfa löð, launþegar fá fulla uppbót á laun sín, ástandið í
verzlunarmálum stórbatna, rekstur atvinnuveganna yrði ör-
uggur, og afkoma almennings verða öll önnur og betri en
verið hefur. — Aftur á móti héldu sósíalistar því ákveðið fram,
og sú skoðun var studd eindregið af verkalýðshreyfingunni,
að gengislækkunin leysti engin þau vandamál íslenzku þjóð-
arinnar, sem mest væru aðkallandi, en það er öflun nægra
markaða fyrir framleiðslu þjóðarinnar, áhrif hennar yrðu
fyrst og fremst stórkostleg skerðing kjara almennings með
gífurlegri aukningu dýrtíðar, þ. e. mjög veruleg tilfærsla
þjóðarteknanna, á þann veg að gera þá ríku enn ríkari og þá
fátæku enn fátækari. Vöxtur dýrtíðarinnar yrði fyrst og
fremst vegna stórkostlegrar hækkunar erlendra vara, og þegar
frá liði einnig innlendra. Hins vegar myndi lítil sem engin
launauppbót fást til þess að vega upp á móti gífurlegum
vexti verðbólgunnar.
Verkalýðssamtökin
mótmæltu.
Samtök verkalýðsins í landinu
mótmæltu gengislækkuninni mjög
ákveðið. Auk þess, sem flest
stærstu verkalýðsfélögin í landinu
mótmæltu samþykkt gengislækk-
unarinnar, kallaði Alþýðusamband
ið saman, eftir áskorun ýmissa
verkalýðsfélaga, ráðstefnu allra
sambandsfélaga í marzmánuði sl.
til umræðu um launamálin. Alger
eining varð um ályktun ráðstefn-
unnar, en í henni segir svo, m. a.:
„. . . . Lýsir verkalýðsráð-
stefna Alþýðusambands Islands,
haldin í Reykjavík dagana 12.
—14. marz 1950, yfir því, um
leið og hún ítrekar mótmæli sið-
asta sambandsþings gegn geng-
islækkun, að hún telur frumvarp
það til laga um gengisskráningu,
launabreytingar, stóreignaskatt,
framleiðslugjöld o. fl., ef að lög-
um yrði, fela í sér svo freklega
skerðingu á launum og lífskjör-
um alþýðu manna í landinu, að
ekki verði við unað, og skorar
ráðstefnan því á Alþingi að fella
frumvarpið í þeirri eða líkri
mynd, sem það nú er, en verði
frumvarpið þannig samþykkt,
eða hliðstæðar ráðstafanir gerð-
ar, telur ráðstefnan, að ekki
verði hjá því komizt, að verka-
lýðsfélögin geri allverulegar
gagnráðstafanir.
Hins vegar lýsir ráðstefnan
yfir því, að hún telur vandamál
atvinnuveganna, eins og nú er
komið málum, aðeins leyst með
öflun nýrra markaða, sem fjöl-
breyttastri vöruframleiðslu,
lækkun vaxta, aukinni tækni,
bættum vinnukðferðum og með
algerum niðurskurði á skrif-
finnsku og óþarfa nafndabákni
ríkisins."
Skýrar var varla hægt að kveða
að orði, og óhætt er að fullyrða, að
þessi ályktun túlkaði skoðanir
meginþorra verkalýðssamtakanna.
Hitt þarf að sjálfu sér ekki að taka
fram, að tillögur þessarar ráðstefnu
voru að engu hafðar. Fulltrúar
Sósíalista á Alþingi fluttu breyt-
ingartillögur, sem fólu í sér ýms
veigamestu atriðin úr ályktun ráð-
stefnunnar, en þær voru allar
feþdar, sumar meira að segja með
aðstoð Alþýðuflokksins!
Sósíalistar reyndust
sannspáir.
Reynslan lét ekki bíða lengi
eftir því að spádómar sósíalista
um gengislækkunina rættust. Eins
og áður segir, er nú liðinn rúmur
ársfjórðungur síðan lögin voru
samþykkt, en á þessum tíma hefur
verðlag í landinu hækkað svo gíf
urlega, að slíks eru engin dæmi,
Hér skulu tilgreind nokkur dæmi
verðhækkana, sem orðið hafa síð
ustu mánuðina:
Kr.
Kaffipakkinn .............. 3,15
Kókakólaflaska ............ 0,15
Stmentstunnan ............ 24,60
Hrísgrjón ........... kg. 0,60
Hrismjöl ............ — 1,85
Strásykur........ — 1,45
Molasykur ............. — 0,65
Kol tonnið ................ 70,00
Benzínlíter ............... 0,23
Hráolíutonn ............. 213,00
Fargjöld með skipum . . 75%
Símtala-, skeyta- og póst-
burðargj. til útlanda . . 75%
Fargjöld með flugvélum 75%
Farmjöld.................... 40%
Símtalagjöld innanlands . . 30%
Skeytagjöld innanlands . . 11%
Sígrettupakkinn...... kr. 0,65
Tóbak almennt .............. 10%
Blauasápa........ kg. kr. 0,80
Vískíflaska ........... — 35,00
Þroskalýsisflaskan . . . — 1,25
Upsalýsisflaskan .... — 0,75
Lyf almennt................. 25%
Daggjöld á sjúkrahúsum 17,5%
Haframjöl ....... kg. kr. 0,80
Rúgmjöl — — 1,05
Baunir í pökkum, .... pk. 1,30
Rúgbrauð ........... stk. 1,15
Normalbrauð ........ — 1,15
Smjör............ kg. 19,00
Franskbrauð ........ stk. 0,65
Heilhveitibrauð .... — 0,65
Vínarbrauð........ — 0,15
Kringlur......... kg. 2,00
Tvíbökur —........ — 2,50
Hveiti ............... — 1,65
Brennivínsflaska .... kr. 15,00
Þessi hækkun er miðuð við
Reykjavík, vera má, að úti um
land sé það eitthvað smávegis frá-
brugðið, en ekki er það neitt veru-
legt, og a. m. k. ekki lægra. Auk
ress er skráin ekki tæmandi og
verið getur að sumar þessara vara
hafi .hækkað enn meira í verði nú
en þarna er greint.
Arif þessara gífurlegu verðhækk
ana eru nákvæmlega þau sömu fyr-
ir verkalýðinn og kauplækkanir,
enda er þetta sú aðferð, sem
afturhaldið notar til þess að knýja
fram kauplækkanir, vegna þess, að
það finnur vanmátt sinn gagnvart
verkalýðnum x beinni kaupbar-
áttu.
Eina uppbótin fyrir þessar stór-
kostlegu aukningar dýrtíðarinnar
er 5% hækkun kaups, — örlítið
brot af allri aukningunni. — Þann-
ig eru loforðin um lækningu allra
vandamála og fulla uppbót launa
framkvæmd.
Stórkostlegur samdráttur fjár
festingar — atvinnuleysi.
Hér er þó engan veginn allt tal-
ið, sem hin margumtöluðu „bjarg-
ráð“ og „viðreisn" hafa valdið,
íslenzkum verkalýð til óþurftar.
Sökum hins gífurlega aukna verðs
á öllum erlendum afurðum, auk
þeirra beinu og óbeinu hafta, sem
ríkisvaldið leggur á alla fjárfesf-
ingu í landinu, hefur hún
stórkostlega dregist saman.
Hér við bætist svo geysilegur sam-
dráttur í flestum eða öllum iðn-
greinum landsins, sökum skorts á
hráefni. Afleiðing alls þessa er sú,
að hinn forni vágestur alþýðunnar,
AT VINNULE Y SIÐ, hefur aftur
látið til sín taka og hefur verið
mjög tilfinnanlegt í flestum kaup-
stöðum og þorpum sl. vetur, og þó
að nú sé komið alllangt fram á
sumar, hefur ekki rætzt úr þannig,
að fullnægjandi sé, og enda langt
því frá, séfstaklega er nú tilfinnan-
legt atvinnuleysi æskufólks, sem
er að koma úr skólunum um þessar
mundir.
Þannig mætti lengi halda áfram,
en þetta skal látið nægja að þessu
sinni. En það gefur greinilega auga
leið, hvert stefnir, og hverjar eru
framtíðarhorfur alþýðuheimila í
þessu landi.
Verkalýðurinn krefst
gagnráðstafana.
Eins og fyrr segir, var það álit
verkalýðsráðstefnunnar, að nauð-
ugur væri einn kostur, að grípa til
gagnráðstafana, ef gengislækkunin
yrði samþykkt. En vikur liðu og
mánuðir liðu, verðlag hækkaði,
kaup stóð í stað, en ekkert heyrð-
ist frá stjóm Alþýðusambandskis.
Verkalýðurinn tók nú að ókyrrast.
Málið var rætt í verkalýðsfélögun-
um og yfirleitt voru allir á einu
máli um, að við svo búið væri ekki
hægt að una. Verkalýðurinn gæti
ekki horft upp á það aðgerðalaus,
að kjör hans væru skert stórkost-
legar en dæmi voru til áður, án
þess að gerðar væru gagnráðstaf-
anir, til þesg að rétta hlut alþýð-
unnar. Stærstu og fjölmennustu
verkalýðsfélögin samþykktu ein-
róma áskoranir á stjórn Alþýðu-
sambandsins að gera þegar í stað
grein fyrir því, hvað hún hyggðist
fyrir og á hvern hátt hún ætlaði
sér að framkvæma einróma sam
þykkt verkalýðsráðstefnunnar.
En hvers var að vænta af núver-
andi stjórn A. S. I.? Hvers var að
vænta af þeirri stjórn, sem á völd
sín að þakka atbeina atvinnurek-
enda og milljónunga þessa lands?
Hvers var að vænta af þessari
stjórn, sem hafði FELLT að mót-
mæla gengislækkuninni með eins
dags allsherjarverkfalli?
Vissulega einskis annars en
þess, sem nú er komið á daginn.
Stjórn A. S. I. situr á svik-
ráðum við verkalýðinn.
Stjórn Alþýðusambandsins hef
ur loks rofið þögn sína, og skýrt frá
því hver séu áform hennar. Látum
hana sjélfa segja frá. I löngu bréfi
til sambandsfélaganna, dags. 15
júní, og sem að mestu fjallar um
það hvað stjórn A. S. 1. hafi verið
dugleg að semja við ríkisstjórnina
um „vinsamlega framkvæmd"
gengislaganna, segir svo m. a.:
„Sambandsstjórn hefur ekki
talið tímabært að hefjast handa
um róttækar aðgerðir. . . . Sam-
bandsstjóm telur telur, að enn
beri að bíða átekta og sjá hverju
fram vindur um framkvæmd og
áhrif gengislaganna, svo og láta
betur koma í ljós, aðgerðir rik-
isvaldsins, er áhrif hafa á af-
komumöguleika almennings. . .
kaupgjaldshækkunina höfum við
ávallt talið nauðvörn og svo er
enn.... Það verður því enn um
skeið ekki hægt að segja með
vissu hvort né hvenær telja
xað eru, sem á sínum tíma hrifs-
uðu völd í Alþýðusambandinu með
ofbeldi og lögleysum, ætti það vart
að geta dulizt lengur. Svo langt er
nú gengið, að þessi leppstjórn at-
vinnurekenda telur það jafnvel
orka tvímælis, hvort yfir 40%
gengislækkun, þ. e. 73% hækkun
á öllum erlendum vörum, gefi til-
efni til launahækkunar!
Það er nú skiljanlegt, hvers
vegna stjórn A. S. I. barðist gegn
með hnúum og hnefum á
verkalýðsráðstefnunni, að skipuð
yrði nefnd fulltrúa fjórðungssam-
bandanna og fulltrúaráða verka-
lýðsfélaganna í Reykjavík ög
Hafnarfirði til þess að sjá um
framkvæmd ráðstefnunnar ásamt
sambandsstjórn. Hún hefur gert
ráð fyrir, að í þá nefnd veldust
fulltrúar verkalýðsins, en ekki auð-
mjúkir þjónar atvinnurekenda og
afturhalds.
Verkalýðssamtökin verða að
losa sig við þjóna atvinnu-
rekendanna.
Hér að framan hefur verið sýnt
fram á það, að afkoma allrar al-
þýðu manna í þessu landi, bæði til
sjávar og sveita, hefur undanfarið
og heldur áfram að fara dagversn-
andi. Hefur svo gengið allt frá
þeim tíma er auðvaldinu tókst að
koma nýsköpunarstjórninni frá
1947. Jafnframt hefur verið
sýnt, að af núverandi Alþýðusam-
bandsstjórn er einskis að vænta.
Hún hefur með verkum sínum til
þessa sannað það öllum landslýð,
að hún lætur sér í léttu rúmi
liggja hversu hag verkalýðsins er
komið, stöðugt kauprán virðist
engu skipta þá auvirðilegu þjóna
atvinnurekenda og afturhalds, er
þar fara nú með völd.
Meginþorri alls verkalýðs í
landinu er gersamlega á öndverð-
um meiði við stjóm A. S. í. Alþýð-
an er reiðubúin til þess að heyja
harða baráttu til þess að viðhalda
sómasamlegum lífskjörum. Hún
verður nú að láta sér skiljast, að
eina leiðin til þess, er sú, að losa
sig við verkfallsbrjótana og at-
vinnurekendaþjónana, sem nú
verður heppilegt að hafnar verði stjór.na Alþýðusambandinu og nota
fyrsta tækifæri til þess að fela
fulltrúum verkalýðsins sjálfs for-
ystuna.
ANDRI.
aðgerðir í kaupgjaldsmálun-
um. . . .“
Hafi verkalýðnum ekki verið
það ljóst fyrr, hvers konar menn

Síldarstúlkur
Vantar stúlkur til sildarvinnu d Söltunarstöð mina
i Siglufirði. Þœr, sern hafa i hyggju að ráða sig i
síld, eettu að tala við rnig.
Sigfús Baldvinsson
Fjólugötu 10,
Akureyri.
sn>n>iF>i*>t2>i<>f<>^An>r*>tF>r< VfJAiZAtFVnVfFVfÞVnVfCVfFVisxnAfÍJTCVnAnAnAfFVfÞknXnnnVnVnnnVnnnknVnVnVnAnVnVnViÍAnV
Tilkynning
Kartöflugarðaeigendur! Nú er arfinn að koma í garð-
ana. Hreinsið garðana strax, svo að ekki þurfi að láta
gera það á ykkar kostnað.
RÁÐUNA UTUR.
HKhKKKHKHKhKHKhKHKhKHKhKhKhKHKHKhKhKhKHKhKKKhKhK