Verkamaðurinn - 15.05.1959, Síða 4

4
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 15. maí 1959
Stofnað hefur veriS nýff skipafélag,
Hafskip h.f.
Félagið hyggst kaupa og gera út f lutningaskip til
millilandasiglinga - í dag verður lagður kjölur
að fyrsta skipi félagsins
Tómas Björnsson kaupmaður kvaddi blaðamenn á fund
sinn í gær og skýrði þeim frá fyrirhugaðri starfsemi hins nýja
skipafélags og tildrögum að stofnun þess.
Félagið Hafskip h.f. var stofnað 17. nóv. sl. og er hlutafé
þess 2 millj. kr. Stofnendur eru allir félagar í Verzlanasam-
bandinu h.f., en það er umboðs- og innflutningssamband um
50 fyrirtækja víðs vegar um land, flestra utan Reykjavíkur, og
var stofnað á árinu 1954.
ekki gróðafyrirtæki, heldur þjón-
ustufyrirtæki þátttakendanna, en
til þess að kaupa farmskip þarf
fjármagn og það mikið.
Á síðastliðnu sumri var leitað
til ríkisstjómarinnar um leyfi til
skipakaupa og var það veitt með
því skilyrði, að lán fengist er-
lendis til 10 ára. Útborgun yrði
sem minnst og vaxtakjör sann-
gjörn.
Áður en leyfið var veitt, hafði
Helgi Bergsson, forstjóri, ásamt
Gísla Gíslasyni, stórkaupmanni í
Vestmannaeyjum, farið til Þýzka
lands og kannað möguleika þar,
með þeim árangri, að lán fékkst,
sem fullnægði skilyrðum ríkis-
stjórnarinnar.
í nóvember var svo hafizt
handa og boðaður félagsfundur í
Verzlanasambandinu og var þar
samþykkt að stofna annað félag
sömu aðila og að því standa, um
kaup á farmskipi. Þann 17. nóv.
var svo hið nýja félag stofnað og
hlaut nafnið „Hafskip“ h.f., með
kr. 1.565.000.00 hlutafé, sem síðar
var aukið í 2 milljónir.
í stjórn félagsins voru kosnir:
Helgi Bergsson, Reykjavík, for-
maður, Ólafur Jónsson, Sand-
gerði, varaformaður, Axel Krist-
jánsson, Hafnarfirði, Gísli Gísla-
son, Vestmannaeyjum, og Ingólf-
ur Jónsson, Hellu. Og í vara-
stjórn: Ársæll Sveinsson, Vest-
mannaeyjum og Einar Guðfinns-
son, Bolungavík.
í febrúarmánuði fóru þeir Helgi
Bergsson og Gísli Gíslason utan
að nýju og gengu frá kaupsamn-
ingi og lánssamningi fyrir kaup-
fari, sem verður 750 smálestir
D.W. með 750 h.a. Denty Diesel
aflvél.
Kjölur að þessu skipi verður
væntanlega lagður í dag, sjósetn-
ing á að fara fram í ágúst eða
sept. og ætlunin að skipið verði
afhent félaginu í nóvember n.k.
Guðm. Jörundsson
kaupir togara
Guðmundur Jörimdsson út-
gerðarmaður undirritaði í þess-
arri viku samning við skipa-
smíðastöð í Vestur-Þýzkalandi
um smíði á nýjum, stórum togara,
af svipaðri gerð og Bæjarútgerð
Hafnarfjarðar hefur nýlega sam-
ið um smíði á.
Ekki er blaðinu kunnugt, hve-
nær smíði togarans á að vera
lokið, né heldur hvaðan Guð-
mundur hyggst gera hann út,
þegar þar að kemur, en heyrzt
hefur, að hann hafi í hyggju að
flytja útgerð sína til Reykja
víkur.
Tryggður innflufningur 100 bif-
reiða fil afvinnubílstjóra og
gjöld á þær hækka ekki
Alþýðubandalags- og Framsóknarmenn hrundu
árás stjórnarliðsins á bílstjórastéttina
Dómsmálaráðherrann og
Sjálfsbjargarfélögin
Er ritstjóri „Alþm.“ ekki læs?
Verzlanasambandið h.f.
Verzlunarhættir hafa tekið mjög
miklum breytingum á síðustu
áratugum í róti tveggja styrjalda
og vegna síaukinnar íhlutunar
ríkisvaldsins, einkum á sviði ut-
anríkisverzlunarinnar. Af þeim
ástæðum hefur einstökum verzl-
unum sífellt orðið erfiðara um að
flytja inn vörur sínar á eigin
spýtur og gera innkaupin sjálfar
hver um sig. Hefur þetta sérstak-
lega orðið erfitt fyrir verzlanir
utan Reykjavikur vegna hinnar
miklu skriffinnsku, sem hlaðizt
hefur upp í kringum utanríkis-
viðskiptin, alls konar leyfisút-
veganir o. s. frv., og miðstöð alls
slíks hefur verið og er í Reykja-
vík. Með tilkomu vöruskipta-
verzlunar í stórum stíl varð einn-
ig erfiðara um vik fyrir einstakar
verzlanir að tryggja sinn hlut og
ekki sízt að tryggja flutning vör-
unnar beint og án aukakostnaðar
á ákvörðunarstaði. Til þess að
verzlanir víðs vegar um landið
yrðu ekki afskiptar í þessum efn-
um varð að stofna til samtaka
milli þeirra, sem hér áttu sam-
eiginlegra hagsmuna að gæta. —
Varð því að ráði að stofna e. k.
samvinnufélag þessarra verzlana.
Verzlanasambandið h.f. var stofn
að, og starfsemi þess hefur farið
sívaxandi og félagsmönnum sí-
fjölgandi. Telja þeir, að mikið
gagn hafi orðið af tilveru sam-
bandsins. Helgi Bergsson hefur
frá öndverðu gegnt forstjórastarfi
fyrir Verzlanasambandið h.f., en
stjórnarformaður er Tómas
Björnsson, kaupmaður á Akur-
eyri.
Það kom fljótlega í ljós, að
þörfin fyrir eigið flutningaskip
var mikil, því að þrátt fyrir veru-
lega flutninga með skipum Eim-
skipafélags íslands, Jökla h.f. og
Eimskipafél. Reykjavíkur, hefur
félagið alveg frá byrjun haft
fjölda erlendra skipa í förum.
Árið 1957 hafði félagið t. d.
hvorki meira né minna en 19 er-
lend leiguskip í förum, og sé
reiknað með að hvert þeirra kosti
að meðaltali 3000 ptmd sterling.
nemur upphæðin 57 þús. stpd. á
ári, eða um 2,6 milljónir króna í
erlendum gjaldeyri.
Hafskip h.f.
Verzlanasambandið setti sér
því það mark snemma, að reyna
að komast yfir eigið skip, en auð-
vitað voru hér ýmis vandkvæði
á. Verzlanasambandið sjálft er
Ríkisstjórn Alþýðuflokksins og
íhaldsins flutti fyrir nokkru síðan
frumvarp um breytingar á lögun-
um um Útflutningssjóð, þar sem
m. a. var gert ráð fyrir því að
hækka leyfisgjöld af innflutn-
ingsleyfum fyrir bifreiðum úr
160% af fob-verði bifreiðanna í
250% af fob-verði þeirra bifreiða,
sem gjaldeyrisleyfi eru einnig
látin fyrir og 300% af fob-verði
bifreiða,, sem fluttar eru inn án
g j aldeyrisleyf a.
Þegar frumvarp þetta kom til
meðferðar í efri deild Alþingis
fluttu þeir Björn Jónsson og
Björgvin Jónsson breytingartil-
lögur þess efnis, að gjöld á bif-
reiðar til atvinnubílstjóra yrðu
ekki hækkuð og jafnframt tryggt,
að þeim yrði úthlutað 100 bifreið-
um á þessu ári. Var þetta sam-
þykkt með atkvæðum Alþýðu-
bandalagsmanna og Framsóknar,
en stjórnarliðið greiddi atkvæði í
móti.
Einnig voru samþykktar tillög-
ur þeirra Björns og Björgvins um
að starfandi báta- og togarasjó-
mönnum verði veitt 100 gjaldeyr-
is- og innflutningsleyfi fyrir bif-
reiðum og farmönnum og flug-
mönnum 100 innflutningsleyfi án
gjaldeyris, og loks var sam-
þykkt tillaga Alfreðs Gíslasonar
um að leyfisgjöld vegna lækna-
bifreiða yrðu þau sömu og af
bifreiðum atvinnubifreiðastjóra.
Gegn öllum þessum tillögum
þeitti stjórnarliðið sér, en varð þó
að lokum að gera sér að góðu að
fallast á þær í neðri deild til að
geta komið frumvarpinu í gegn-
um þingið.
Hátíðarmessa í Akureyrarkirkju
á hvítasunnudag kl. 2 e. h. Sálm-
ar nr.: 248 — 233 — 243 — 249.
K. R.
Messað í Akureyrarkirkju ann-
an hvítasunnudag kl. 5 e. h. —
Sálmar nr.: 243 — 236 — 241 —
506. — P. S.
Svo er að sjá af síðasta blaði
Alþýðumannsins, að ritstjóranum
muni eitthvað vera farin að förl-
ast lestrarkunnáttan. Hann segir
í síðasta blaði sínu, að Verka-
maðurinn hafi látið svo ummælt,
„að Friðjón Skarphéðinsson hafi
lagzt gegn því á Alþingi, að fé-
lagið Sjálfsbjörg hér á Akureyri
fengi 100 þús. kr. framlag úr rík-
issjóði til byggingar félagsheim-
ilis“.
Þetta hefur aldrei staðið í
Verkamanninum, og blaðinu
hefur því miður ekki verið kunn-
ugt um, að tillaga um sérstakt
framlag til Sjálfsbjargar á Ak-
ureyri hafi komið fram á Alþingi.
Ritstjóri Alþm. hefur þess vegna
ekki getað lesið þá frétt í Verka-
manninum og hlýtur þess vegna
að hafa hana annars staðar að,
bæði að tillagan hafi komið fram
og inn afstöðu' ráðherrans til
hennar. Enda kemur það fram, að
Alþm. veit meira um málið en
það, sem hann segist hafa lesið í
Verkamanninum, því að hann
heldur áfram í framhaldi af til-
vitnuninni hér að framan: „þykir
Alþýðumanninum rétt að upplýsa
að ráðherrann tók skýrt fram við
afgreiðslu þessa máls, að hann
mundi útvega félaginu eigi minni
fjárhæð en þessa, þó að eigi yrði
úr ríkissjóði“.
Ummæli Verkamannsins.
Það eina, sem Verkamaðurinn
hefur skrifað um Friðjón Skarp-
héðinsson og málefni Sjálfsbjarg-
arfélaganna, er eftirfarandi smá-
grein, sem birtist í blaðinu 1. maí
undir fyrirsögninni „Stórmann-
legt!“:
„Við aðra umræðu um fjárlaga-
frumvarpið fluttu alþingismenn-
irnir Björn Jónsson og Gunnar
Jóhannsson þá tillögu, að veittar
yrðu til Sjálfsbjargarfélaganna —
félaga fatlaðra — 250 þús. kr. til
að koma á fót félagsheimilum og
vinnustofum fyrir öryrkja, og til
vara lögðu sömu menn til, að
veittar yrðu 100 þús. kr. í þessu
skyni.
Áður en frumvarpið kom til
þirðju umræðu og endanlegrar
afgreiðslu fékk fjárveitinganefnd
þessa tillögu þeirra Björns og
Gunnars til meðferðar. Þar varð
samkomulag milli allra nefndar-
manna um að leggja til, að Sjálfs-
bjargarfélögunum yrðu veittar
100 þús. kr., og 250 þús. kr. yrðu
veittar til Styrktarfélags lamaðra
og fatlaðra. Töldu nú allir víst,
að þessi tillaga fjárveitinganefnd-
ar næði fram að ganga, flutt af
fulltrúum allra flokka.
En þegar að því kom, að tillag-
an skyldi borin undir atkvæði,
kvaddi sér hljóðs hæstvirtur ráð-
herra og þingmaður Akureyr-
inga, Friðjón Skarphéðinsson, og
bar fram þá ósk sína og sinna
samráðherra, að þingmenn yrðu
svo vænir að fella báðar þessar
tillögur. Og auðvitað hlýddi
stjórnarliðið og greiddi atkvæði
gegn þessum tillögum. Þar með
voru þær fallnar. Þeir segjast
vera að spara, ráðherrarnir, og
vei hverjum þeim, sem segir, að
þeir ráðist á garðinn, þar sem
hann er lægstur."
Hvert og eitt atriði í þessum
greinarstúf stendur óhaggað og
hefur enda hvergi verið mót-
mæklt, að rétt sé með farið. Ef
ritstjóra Alþýðum. sýnist að hér
sé rætt um eitthvert sérstakt
framlag til Sjálfsbjargar á Akur-
eyri, þá er hann ekki læs.
Ástæða til að fagna, en. .. .
Það er hins vegar ástæða til
þess fyrir Akureyringa, og þá
sérstaklega félaga Sjálfsbjargar,
að fagna því, að Friðjón Skarp-
héðinsson ráðherra skuli hafa
heitið því að útvega félaginu eigi
minna framlag en 100 þús. kr. til
þeirra byggingaframkvmmda,
sem félagið hyggst ráðast í nú í
sumar. Sá fögnuður verður þó
nokkrum sársauka blandinn, ef
það er ætlun ráðherrans að ganga
alveg fram hjá öllum öðrum
Framhald á 2. siðu.
Eiturlyf
Aðfaranótt síðastl. sunnu-
dags hirti lögreglan í Reykja-
vík tvær stúlkur upp af göt-
um höfuðstaðarins, þar sem
þær lágu ósjálfbjarga.
Báðar þessar stúlkur höfðu
verið í samkvæmi með her-
mönnum og báru fram að þær
hefðu neytt þar eiturlyfja.
Höfðu þær af þeirri ástæðu
orðið ósjálfbjarga.
Það hefur lengi verið opin-
bert leyndarmál, að talsverð
brögð væru orðin að eitur-
lyfjaneyzlu í Reykjavík og á
almanna vitorði, að það eru
hermenn frá spillingarbælinu
í Keflavík, sem dreifa þeim út
og leggja sérstaklega áherzlu á
að fá ungar stúlkur til að
neyta þeirra, svo að þær verði
þeim Ieiðitamari.
Allir vita, að ekkert er
mönnum hættulegra en að
gerast eiturlyfjaneytendur. —
Þeir, sem falla í þá gröf, hafa
í flestum tilfellum eyðilagt
alla framtíð sína, lifa um
skamman tíma sem rótlaus
reköld í þjóðfélaginu og verða
síðan bráð dauðans löngu fyr-
ir aldur fram.
Hver sá, sem gerir sig sekan
um að gefa öðrum eiturlyf eða
vinna á einhvem hátt að út-
breiðslu þeirra, er djöfull í
mannsmynd.
Höfum við íslendingar, „fá-
ir, fátækir, smáir“, efni á að
láta slíka djöfla haldast við í
landi okkar og eitra fyrir
æskulýð landsins?
Er ekki kominn tími til að
loka herstöðinni í Keflavík og
senda liðið heim til sinna föð-
urhúsa?