Verkamaðurinn - 27.11.1959, Side 1

VERKfllTlflÐUfiitin
XLII. árg.
Akureyri, föstudaginn 27. nóvember 1959
41. tbl.
Alþýðubandalagið er í andstöðu við þa ríkissljórn,
sem tekið hefur viS völdum
Árásir á lífskjör og réttindi vinnandi stétta
eru nú yfirvofandi
Hinn 20. þ. m. settist ný ríkisstjórn að völdum, samstjórn
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins, undir forsæti Olafs
Thors. Ólafur kynnti hina nýju stjóm á Alþingi að lokinni
þingsetningu, sem fram fór sama dag og stjórnin tók við. —
Ráðherrar eru, auk Ólafs, sem heita má valdalaus í stjórninni,
Bjami Benediktsson dómsmála- og iðnaðarmálaráðherra,
Gunnar Thoroddsen fjármálaráðherra, Ingólfur jónsson
landbúnaðar- og samgöngumálaráðherra, Emil Jónsson sjáv-
arútvegs- og félagsmálaráðherra, Gylfi Þ. Gíslason mennta-
mála- og viðskiptamálaráðherra og Guðmundur 1. Guð-
mundsson utanríkisráðherra.
lýsti því yfir, að Alþýðubanda-
lagið væri í andstöðu við þessa
ríkisstjórn.
Það er ljóst, að stjórnarand-
staðan er nú sterk, og ef þeir
flokkar, sem í andstöðu eru við
stjórnina, Alþýðubandalagið og
Framsóknai-flokkurinn, bera
gæfu til að standa sameiginlega
vörð um lífskjör hins vinnandi
fólks til sjávar og sveita, eru
nokkrar vonir til, að ríkisstjórnin
þori ekki að ganga jafn langt í
árásum á lífskjörin og ella mundi.
En þess verður áreiðanlega þörf,
að vel verði staðið á verði.
Ræða Einars Olgeirssonar
Ólafur Thors flutti Alþingi
stetfnuyfirlýsingu hinnar nýju
stjórnar, en sú stefnuyfirlýsing
er að því leyti sérstæð, að þar
kemur ekkert fram um það,
hvaða stefnu stjórnin hyggist
taka í hinum þýðingarmestu
málum. Er aðeins sagt, að sér-
fræðingar vinni að rannsókn
efnahagsmálanna, og ríkisstjórn-
in muni leggja fram sínar tillög-
ur að þeirri rannsókn lokinni. En
síðan eru taldin upp fjögur atr-
iði, sem stjórnin hafi ákveðið að
beita sér fyrir „til að tryggja, að
þær heildarráðstafanir, sem gera
þarf, verði sem réttlátastar gagn-
vart öllum almenningi.11 Þessi
fjögur atriði eru: Að hækka
verulega bætur almannatrygg-
inganna, að afla lánsfjár til
íbúðabygginga, að koma lána-
sjóðum atvinnuveganna á traust-
an grundvöll og að endurskoða
skattakerfið.
Um þessar ráðstafanir, þessi
fjögur atriði, er ekki nema gott
eitt að segja. En vert að veita því
athygli, að ríkisstjórnin * ætlar
ekki að gera þetta til að bæta
kjör alþýðunnar, heldur til þess,
Húsavíkurbátar
róa með net
Ilúsavík í gær. — Hér hefur
verið óstillt tíð að undanförnu,
en þó er róið þegar gefur og hafa
smábátarnir aflað sæmilega.
Stærri bátamir hafa einnig ró-
ið upp á síðkastið með net og
fengið dágóðan afla,
Mikið hefur rignt undanfarna
daga og snjórinn minnkað.
Fjölsótt G-listahátíð
á Húsavík
Húsavík í gær. — Sl. laugar-
dagskvöld héldu Alþýðubanda-
lagsmenn á Húsavík G-listahátíð
og var hún fjölsótt. Þar flutti Páll
Kristjánsson ræðu, kvartett söng,
þá var upplestur, gamanþáttur
og að lokum dans. Var samkoin-
an í alla staði hin ánægjulegasta.
að gera heildarráðstafanirnar
,sem réttlátastar gagnvart öllum
almenningi.“ Má af því ráða, að
heildarráðstafanirnar eiga að
beinast gegn lífskjörum almenn-
ings, en atriðin fjögur eiga að
vera til þess að milda ráðstafan-
irnar í augum almennings.
Sterk stjómarandstaða.
Eftir að Ólafur hafði flutt Al-
þingi „stefnuyfirlýsinguna“ stóð
Eysteinn Jónsson á fætur og lýsti
afstöðu Framsóknarflokksins,
sem hann kvað hvorki myndi
styðja þessa ríkisstjórn né veita
henni hlutleysi. Hann kvað
Framsóknarflokkinn hafa viljað
mynda nýja vinstri stjórn, en
sem kunnugt er var Alþýðuflokk
urinn ekki til viðtals um slíkt.
Hann gat ekki hugsað sér sam-
vinnu við aðra flokka en íhaldið.
Næstur á eftir Eysteini talaði
Einar Olgeirsson, formaður þing-
flokks Alþýðubandalagsins, og
Hér fer á eftir meginmál þeirr-
ar ræðu, sem að framan er getið,
að Einar flutti á Alþingi eftir að
Ólafur Thors hafði kynnt nýju
stjórnina:
„Alþýðubandalagið er í and-
stöðu við þessa ríkisstjórn. Góð-
um málum mun það vissulega
fylgja, hvaðan sem þau koma, en
oss uggir að alþýða manna megi
vænta illra tíðinda og árása á hag
sinn, þegar ein ríkisstjórn byrjar
að berja barlóminn um að þjóðin
hafi lifað yfir efni fram. Slíkur
barlómur er venjulega yfirskyn
afturhalds og yfirstétta til þess að
skapa það pólitíska andrúmsloft,
er geri hægara fyrir um árásir á
lífskjör alþýðu.
Það er ekki aðalmeinsemd ís-
lenzks efnahagslífs, að þjóðin hafi
lifað yfir efni fram, — heldur
hitt að í heilan áratug var van-
rækt að auka svo efni hennar, —
þ. e. framleiðslutækin, — að þau
stæðu undir eðlilegum og vax-
andi kröfum fólks til lífsins, og
að enn hefpr ekki verið komið
heildarstjórn á þjóðarbúskap ís-
lendinga, er sameini krafta þjóð-
arinnar til voldugra, samstilltra
átaka í uppbyggingu atvinnulífs-
ins á grundvelli réttlátrar skipt-
ingar þjóðarteknanna.
Þeir tveir flokkar, sem nú hafa
myndað sameiginlega ríkisstjórn,
hófu í vetur harkalega árás á
lífskjör alþýðu og réttindi verka-
lýðssamtakanna. Stefnuyfirlýsing
hæstvirtrar ríkisstjórnar og um-
mæli stjórnarblaðanna gefa
ástæðu til að óttast að reynt
verði að halda áfram á þeirri
óheillabraut lífskjararýrnunar og
réttindaskerðingar.
Það er venjulega vá fyrir dyr
um hjá almenningi, þegar ríkis-
stjórn fer að boða rannsókn sér-
fræðinga, til að skapa „traustan
efnahagsgrundvöll". Frá því ís-
lenzk yfirvöld hættu að treysta
eigin dómgrein í slíkum mál-
um og tóku að sækja til út-
lenzkra efnahagsráðunauta til
þess háttar ráðlegginga hafa slík
ir „sérfræðingar“ aldrei fundið
annan traustan grundvöll fyrir
gjaldeyri landsmanna en kaup-
getuleysi almennings, þ. e. fá-
tækt og atvinnuleysi hjá alþýðu
manna. Gengislækkunin 1950 og
atvinnuleysið, sem á eftir kom
er ólýgnust raunin.
Eg óttast af illri reynslu, að ráð
Framhald á 4. siðu
Akureyrardeild MlR sýnir kl
4 á sunnudaginn kvikmynd frá
Heimsmóti æskunnar í Moskva.
Úr gamanleiknum Á elleftu stundu. Svanhildur Leósdóttir, Haukur Ilaraldsson, Jón Kristinsson og
Björg Baldvinsdóttir á sviðinu í öðrum þætti. — (Sjá grein á 4. síðu í blaðinu í dag.)
VERÐUR ÞINGH)
SENT HEIM?
Heyrzt hefur, að nýja ríkis-
stjórnin sé ekkert hrifin af því að
hafa Alþingi sitjandi á rökstól-
um, þar sem hún hafi engar til-
lögur í efnahagsmálunum til að
leggja fyrir það að svo stöddu.
Talið er syðra, að stjómin hafi
jafnvel í hyggju að gefa þing-
mönnum frí næstu daga og kalla
þá ekki til funda aftur fyrr en
einhvern tíma eftir áramótin,
jafnvel ekki fyrr en i febrúar.
Tímann á meðan þingið cr í
fríi ætlar stjórnin eflaust að notá
til að sjóða saman einhverjar
efnahagsmálatillögur, ef að „sér-
fræðingar“ hennar ljúka þá eiri-
hvern tíma störhun.
En í sambandi við þetta váknar
sri spurning, hvernig stjórnin
ætli að komast hjá því að gera
eitthvað í efnahagsmálununi
strax um áramótin. Margir óttast,
að útgerðin muni þá stöðvast, ef
ekki verði búið að ganga frá
starfsgrundvelli hennar og kjara
samningum. En kannski hugsar
ríkisstjómin ekkert uni það, hún
ætlar e. t. v. að taka strax upp
háttu fyrri íhaldsstjórna og láta
veiðiflotann vera bundinn í höfn
einn til tvo mánuði eftir ára-
mótin.
Ekki mun þó af veita, að gjald-
eyris sé aflað, því að svo er nú
komið, að alger skortur má heita
á frjálsum gjaldeyri og hafa
bankamir tekið fyrir allar stærri
yfirfærzlur og viðskipti eru nú
aðeins með eðlilegum hætti við
jafnvirðiskaupalöndin.
Eins og áður hefur verið bent á
stafar þessi mikli gjaldefyris-
skortur m. a. af því, að mikið af
framleiðsluvörum ársins liggur
enn óselt í landinu, og virðist
kratastjórnin hafa verið ódugleg
að selja og ennþá óduglegri að
koma því á markað, sem selt
hefur verið. Hvort þetta gengur
eitthvað betur hjá íhaldinu, skal
ósagt látið, en margt bendir þó
til þess, að verzlunarmenn þess
séu duglegri innflytjendur en út-
flytjendur. Það skortir ekki
braskara og alls konar spákaup-
menn til að taka við gjaldeyrin-
uiti og eyða honum, en færri
munu leggja mikið á sig til að
afla markaða crlendis fyrir okk-
ar vörur.
Mjög er hætt við, að á meðan
íhaldsstjómin sitxer. og skortur
verður á gjaldeyri, og það þarf
víst varla að gera ráð fyrir öðru
en skorti, þá muni braskaralýð-
urinn sitja að lionum öðrum
fremur, en erfitt verða uin leyf-
isútveganir fyrir venjulega menn
eða samvinnufélög. En vafalausl
er, að gcgn samvinnufélögununi
hyggst íhaldið nú snúa geiri sín-
um af fullum krafti.
Hin nýja stjórn er ráðvillt nú í
upphafi og veit ekki hvað gera
skal. Hún hefir nú í hyggju að
senda þingið heim og ætlar að
leggjast undir feld og hugsa mál-
in. En skyldu ekki ráð hennar,
þegar hún aftur skríður undan
feldinum verða léttvægari en hjá
Þorgeiri forðum? Er þess nokkur
von, að hún verði ráðabetri í fe-
brúar en hún er nú?