Verkamaðurinn - 17.06.1960, Blaðsíða 3

Föstudaginn 17. júní 1960
VERKAMAÐURINN
3

aSIHUUBIl
- vlkublað -

Keaux ut á Akureyri á föstu-
d'ósnm. títárefandi ex
stofa blaðsins er í fíafnar-
at^óri^Þorsteina Jónataasaon
Blaðið er prentað í Prení-
fí» f *
17. júní 1960
í DAG er 17. júní, þjóðhátíðardagur ís-
lendinga. Sextán ár eru liðin frá lýðveldis-
stofnuninni. Þessi sextán ár hafa um flest
verið mikill framfaratími og þjóðinni á
mörgum sviðum miðað vel áfram á framtíð-
arvegi. En ýmsa dökka skugga hefur einnig
borið yfir, margvísleg spillingaráhrif hafa
færzt í aukana og ógna sjálfstæði og andlegu
heilbrigði þjóðarinnar.
Langstærsti og hættulegasti skugginn er
dvöl erlends herliðs í landi okkar. Litlu
skuggarnir eru flestir fylgifiskar þessa stóra
skugga.
Það eru nú liðin full 20 ár frá því að erlent
herlið settist fyrst upp hér í landi. Fáir fögn-
uðu komu þess þá, en undu þó sæmilega við
vegna þess, að herinn kom frá þeim þjóðum,
sem í heimsstyrjöldinni áttu samúð Islend-
inga. Flestir hugsuðu eitthvað á þessa leið:
Mikið vorum við heppin, að nazistamir
skyldu ekki verða á undan. Og víst vorum
við heppin og mikill munur á framkomu
hinna erlendu hemaðarþjóða gagnvart okk-
ur og framkomu Þjóðverjanna í Noregi t. d.
Samt hafði herinn ekki lengi verið hér, þegar
mönnum fór að verða það ljóst, að dvöl hans
fylgdu miklar hættur. Ekki aðeins aukin
árásarhætta, vegna dvalar herliðs í landinu,
heldur einnig margvíslegar spillingarhættur
í sambandi við dvöl svo margra útlendinga í
landinu í nánu sambýli við landsmenn. Og
vissulega höfum við ekki farið varhluta af
þeim áhrifum, þó að margir vilji yfir þau
breiða vegna þess, að þeir hafa grætt peninga
á dvöl hersins hér.
Því var upphaflega lofað, að herinn skyldi
hverfa héðan að styrjöldinni lokinni. Og
flestir vom sammála um, að við yrðum að
bera þennan kross þann tíma. En nú er styrj
öldinni lokið fyrir 15 ámm, og enn situr her
hér í landi. Tuttugu ára herseta hefur lamað
siðferðisþrek þjóðarinnar á ótal sviðum, og
margt illt hefur af henni leitt. Afleiðingamar
verða ekki séðar fyrir.
En allt frá styrjaldarlokum hefur hinn er-
lendi her setið hér í algerðu tilgangsleysi frá
okkar bæjardymm séð a. m. k. Og þannig er
nú komið vopnabúnaði í heiminum, að með
öllu er útilokað, að slík herstöð, sem hér er,
veiti nokkra vemd, heldur býður hún árás
heim, éf til styrjaldar kemur.
Allir vona, að framundan séu friðartímar,
en styrjaldir engar. Við vitum þó aldrei, hve-
nær ófriðarbál getur blossað upp, og fari svo,
er ólán vort mikið, að hér skuli til staðar seg-
ull, sem dregur að sér eyðileggingarvopn, er
hafa myndu í för með sér tortímingu þessarr
ar þjóðar. Þess vegna hljótum við öll, að
krefjast þess á þessum þjóðhátíðardegi okkar
og alla aðra daga, að herinn hverfi héðan á
brott og það án tafar. Með því emm við ekki
aðeins að berjast fyrir sjálfstæði okkar, held-
ur einnig lífi. Og í þeirri baráttu eigum við
að hafa að leiðarljósi orð þjóðlietjunnar, sem
fæddist að Rafnseyri við Arnarfjörð 17. júní
1811: Aldrei að víkja.
1944
1960
- 17. JUNI -
Hatíðahöld Akureyrarbæjar
Kl. 8 f. h. Fánar dregnir að hún.
Kl. 9 f. h. Blómabíll ekur um bæinn.
Kl. 1.20 e. h. Á Ráðhústorgi.
Kl. 3.00 e. h. Á íþróttavellinum.
Þar flytur forseti íslands ávarji, Hólmfríður Jónsdóttir
magister flytur lýðveldisræðu og Jón Sigurðsson,
nýstúdent: Nokkur orð.
Kl. 8.30 Á Ráðhústorgi.
Sjáið nánar í götuauglýsingum.
Dýrasýning við Fögrubrekku kl. 3—6 e. h.
Kaupið merki dagsins.
DANSLEIKIR að Hótel KEA og í Alþýðuhúsinu.
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 6 síðd. hátíðardaginn.
DANSINN Á TORGINU hefst kl. 11 síðdegis.
ÞJÓÐHÁTÍÐARNEFND.
TILKYNNING
FRÁ RAFVEITU AKUREYRAR
Þeir rafmagnsnotendur, sem skulda fyrir rafmagn í lok
maúnánaðar, og liafa ekki greitt fyrir 25. júni n. k.,
mega búast við að lokað verði fyrir rafmagnið eftir
þann dag án frekari fyrirvara.
Akureyri, 13. júní 1960.
RAFVEITA AKUREYRAR.
Verkamenn. Akureyri
Verkamannafélag Akureyrarkaupstaðar
heldur félagsfund í Alþýðuhúsinu sunnudaginn
19. þ. m. kl. 1.30 e. h.
D a g s k r á : KJARAMÁLIN.
Meðlimir eru sérstaklega áminntir um að mæta
á þessum fundi.
STJÓRNIN.
TILKYNNING
Nr. 20/1960
Verðlagsnefnd hefur í dag ákveðið eftirfarandi hámarks-
verð í heildsölu og smásölu á innlendum niðursuðu-
vörum:
Heildsölu- Smásölu-
Fiskbollur 1/1 dós........... 11.80
Fiskbollur /2 dós ...........
Fiskbúðingur 1/1 dós........ 14.25
Fiskbúðingur \/2 dós......
Grænar baunir 1 /1 dós.......
Grænar baunir 1/2 d(ís.......
Söluskattur er innifalinn í verðinu.
Að öðru leyti heldur gildi sínu tilkynning nr. 14
1959, en heimilt er þó að bæta söluskaitti við smásölu-
verð það er þar greinir.
Reykjavík, 14. júní 1960.
VERÐL AGSSTJ ÓRIN N.
verð verð
Kr. Kr.
11.80 15.20
8.20 10.55
14.25 18.35
8.60 11.05
9.65 12.40
6.30 8.10
KEA-brennivín
Dagur hefur frásögn sína af brennivinsumræðum á
aðalfundi KEA á þennan hátt: „Frá Akureyrardeild
félagsins komu fram mótmaeli gegn þeirri ákvörðun
félagsstjórnarinnar að sækja um vínveitingaleyfi fyr-
ir Hótel KEA, sem Jón Kristinsson hafði framsögu
um.“ Svo virðist, sem Dagur sé hér að gefa það i
skyn, að Jón Kristinsson hafi á aðalfundinum talað
máli félagsstjórnarinnar og barist fyrir því, að vín-
veitingaleyfi fengist fyrir hótelið, en það er alger
misskilningur. Jón Kristinsson barðist eins og hetja
gegn þvi, að vínveitingaleyfi yrði fengið. Þó voru
sumir honum ennþá ákafari í þeirri baráttu, því að
arátt fyrir það, að hann var kallaður framsögumaður
um þá tillögu stjórnar Akureyrardeildar, að aftur-
kölluð yrði umsókn sú, sem send hefur verið um vín-
veitingaleyfi, þá fékk hann ekki orðið fyrr en tveir
samherjar hans höfðu talað i málinu eða „vitnað um
hreinleika sinn“, eins og Bernharð Stefánsson orðaði
)að.
Annars settu þessar brennivínsumræður á kaup-
félagsfundinum mjög svip sinn á fundinn, og er ekki
með öllu ósennilegt, að sagnaritarar seinni tíma muni
nefna fund þennan brennivínsfundinn. Ekki vegna
jess, að vín hafi þar mikið verið um hönd haft, held-
ur vegna umræðnanna. Vert er þó að geta þess, að
ýmsir skruppu út á meðan á brennivínsumræðum
stóð og fengu sér „einn lítinn“ og á milli 10 og 20
tómar flöskur fundust undir sætum, þegar hreingern-
ing hófst að fundi loknum.
Og enda þó að sumir tækju þessar umræður mjög
alvarlega, og það ekki að ófyrirsynju, þá voru margir
fundarmanna, sem hentu gaman að og spjölluðu ým-
islegt sín á milli meðan ræðumenn þuldu rök sín
með og móti. Þannig þóttust ýmsir þess fullvissir, að
umræður hefðu tekið skemmri tíma,'ef félagsstjórnin
hefði verið svo „snjöll“ að gefa fulltrúum vel í staup-
inu með matnum, sem snæddur var á hótelinu áður
en umræðurnar hófust.
Aðrir fleygðu því á milli sín í gamni, hvort ekki
væri rétt að láta bifreið þá, sem ekur brauði og
fleiru lostætu út um sveitir Eyjafjarðar á sumrum,
einnig hafa nokkrar flöskur með í hverri ferð. Komu
)ær umræður einkum til af því, að fyrri fundardag-
inn hafði Aðalsteinn í Flögu ákaft mótmælt því, að
þessi bifreið, „brauðbillinn", hefði tóbaksvörur á boð-
stólum, og þegar farið var að ræða um óhollustu
brennivínsins, kallaði sami maður fram í, að tóbakið
væri miklum mun hættulegra eða verra. Þóttust
menn af þessu geta ráðið, að sumir myndu heldur
kjósa að fá vín með bílnum en tóbak. En dýrt færi
vínið að verða, ef það yrði tekið á hótelinu með út-
söluverði þar og síðan lögð á það 15% áður en það
væri boðið bændum til kaups, en sú sagði Aðalsteinn
að væri reglan með tóbakið, og var því ekki mótmælt
á fundinum.
Eiður á Þúfnavöllum flutti bráðskemmtilega ræðu
við brennivínsumræðurnar og mjög vel uppbyggða og
sterka áróðurslega fyrir málstað þeirra, sem vínið
vildu fá á hótelið. Sérstaka eftirtekt vakti það, að
hann vildi ekki, að templarar töluðu um brennivín,
„menn eiga nefnilega ekki að tala um það, sem þeir
þekkja ekki,“ sagði Eiður bóndi, „það væri fremur
að spyrja mig og aðra þá, sem reynzluna höfum."
Hann kvað alls ekki við því að búast, að menn, sem
aldrei hefðu brennivín bragðað, gætu um það dæmt
Einnig varð mörgum að brosa, þegar Eiður fór að
lýsa samkvæmislífi templara. Sú lýsing var eitthvað
á þá leið, að menn sætu í kringum borð yfir engu eða
þá í hæsta lagi kaffibollum, og fýlan læki af þeim
niður í bollann. Oðru hverju reyndi einhver að segja
eitthvað, en það tækist bara aldrei. Mátti skilja, að
annað væri uppi á teningnum, þar sem brennivíns-
menn kæmu saman.
Annars voru umræður þessar yfirleitt lítt upp-
byggilegar eða lærdómsríkar og feiknaþunn rök
sumra þeirra, sem töluðu fyrir því, að vínveitinga-
leyfil yrði fengið. Þannig voru það einu rökin hjá
framkvæmdastjóranum og fleirum, að það væri alveg
víst, að ef kaupfélagið ekki fengi leyfið, þá myndi
einhver annar aðili fá það, þess vegna yrði kaupfélag-
ið að verða á undan. Slík röksemdafærzla er auðvitað
verri en engin, enda ekki beitt af öðrum en þeim, sem
aðeins sjá eina hlið á hverju máli, nefnilega hvort
hægt er að græða á því peninga eða ekki. Og þeir
menn myndu hiklaust bjóða fjandann sjálfan vel-
kominn til bæjarins, ef hann aðeins borgaði vel fyrir
sig. Þá er ólíkt eðlilegri og heilbrigðari röksemda-
færzla Eiðs á Þúfnavöllum og annarra þeirra, sem
vilja fá brennivínið brennivínsins vegna og annars
ekki.
En þetta er orðinn langur lopi um lítið,, því að í
upphafi var aðeins ætlunin að upplýsa það, að Jón
Kristinsson var á móti brennivíninu, en ells ekki með
því, eins og skilja má á Degi.
Kristinsson var á móti brennivíninu, en alls ekki með
En það er svo, þegar farið er að ræða um brennivín
og brennivínssölu, þá má lengi halda áfram og enda
þó á sama stað og byrjað var. — En m. a. hvenær
skyldu leigubílstjórar sækja um vínveitingaleyfi til
að koma í veg fyrir, að aðrir taki af þeim viðskiptin?