Voröld - 07.05.1918, Síða 1

LIÖMANDIFALLEGAR SILKIPJOTLUR
til aC búa til úr rúmábreiöur —
“Crazy Patchwork.”—Stórt úr-
val af stórum silki-afklippum,
bentugar í ábreiður, kodda, sess-
ur og fl.—Stór “pakki” á 25c,
fimm fyrir $1.
PEOPLE’S SPECIALTIES CO.
Dept. 23. P.O. Box 1836
WINNIPEG
j Branston j
) Violet-Ray j
j Generators j
í Skrifið eftir bæklingi “B” og J
ÍverSlista. f
Lush-Burke Elecíric Ltd. j
| 315 Donald St. Phone Main 5009 !
| Winnipeg I
1. ARGANGUR
ifumimnmwwm'.wigiiriwnwMiirriiwi’iiiiii iiiti
V/INNIPEG, MANITOBA, 7. MAÍ, .1918
NÚMER 13

Bn
Friðbjöra Steinsson.
I
3
I
9
!
i
i
I
i
i
1
I
I
<5
I
I
i
l
I
í
pess var getið í Voröld fyrir skömmu að Friðbjörn
bóksaK Steinsson hefði látist á Akureyri 10. apríl.
Friðbjörn Steinsson er nafn sem allir Islendingar
kannast A'ið og allir að góðu. pað er eins og í hugum
manna sé einhver geisladýrð, hlýleika og vináttu utan
um það nafn.
Friðbjörn bóksali var hann oftast nefndur; Friðbjörn
goodtemplara kölluðu margir hann. Framan af árum
var hið síðara nafnið haft til niðrunar á meðan good-
templara reglan átti “vini fáa’’ en Friðbjörn var ekki
einn þeirra sem spurði fyrst hvort eitthvert málefni ætti
hylli fjöldans áður en hann vildi leggja því lið og fylgi.
Friðbjörn mun hafa verið einn af stofnendum fyrstu
stúkunnar á ættjörðu vorri og því elzti goodtemplari á
landinu.
Og hann var þar hvorki hálfur né að þriðja parti,
heldur heill og óskiftur. pegar reglan átti erfitt upp-
dráttar var hann henni sem líknandi móðir með mjúkum
höndum og hughreystandi orðum. þegar lienni gekk
vel var hann henni trúr og framkvæmdarsamur sonur.
Friðbjörn Steinsson mun hafa verið við bókasölu á
Akureyri um eða yfir hálfa öld, og er starf manns í þeirri
stöðu um svo langan tíma mikils virði í andlegum skiln-
ingi
í bæjarstjórn Akureyrarbæjar var hann um 30 ár, og
átti þar marga góða tillögu til framkvæmda.
Friðbjörn Steinsson var fæddur 5. apríl 1838, hélt
hann áttræðisafmæli sitt fimm dögum áður eh hann
kvaddi þennan heim, og bárust honum þá heillaóskir úr
öllum áttum í bréfum og skeytum í bundnu og óbundnu
máli. Hann var sæmdur Dannebrogsorðunni árið 1903.
Friðbjörn var faðir Guðnýjar konu Páls Magnússonar
hónda á Leslie í Saskatehewan og afi Tryggva Athelstans,
umboðsmanns New York Life félagsins hér í bænum.
Ekkja Friðbjörns sáluga lifir liann; hún heitir
Guðný Jónsdóttir og er um 85 ára. Er hún merkiskona
hin mesta og var ljósmóðir um þrjátíu ára skeið.
Með Friðbirni Steinssyni er liðinn einn hinna mæt-
xistu sona ættjarðar vorrar.
w u ■ m (J m (J (J (J m

VERKFALL.
ALMENNAR FRETTIR
STRIDID
------——~....
JÓN JÓNATANSSON.
Hann innritaðist í 197 herdeildina 1. apríl 1916. En
í janúar 1917 var hann færður yfir í 251. herdeildina, og
það sama ár, um sumarið seint í maí var hann færður
yfir í ‘ ‘ Forestry ’ ’ og fór yfir til Englands 30. ágúst það
sumar, og var austanhafs i kringum 7 mánuði; en er nú
kominn heim að Gimli þar sem hann hefir átt heima um
nokkur undanfarin ár.
Iíann kom heim nákvæmlega sama mánaðardag sem
hann innritaðist — 1. apríl 1918, eftir tveggja ára her-
þjónuscu.
AHsherjar verkfall vofði yfir
'Wirmipegborg um helgina sem
Mft meðal flestra þeirra sem fyr-
ar hæinn vinna. Bar bæjarráðinu
©g vinnufólkinu það á milli að
verkair.enn kröfðust hærri launa,
®n hæjarráðið neitaði því; vildi
aftur á. rnóti gefa þeim nokkurs-
Aonar uppbót. Yerkamenn sögð-
'Jist engra gjafa þurfar vera; kváð-
■*st vinna fyrir því kaupi sem þeir
tiæru fram á og því einkis óska
innars en fá réttlát laun; ölm-
íasu kváðust þeir ekki þiggja. En
fcæjarráðið lét sig ekki.
Verkfallið hófst því á fimtudag-
3nn. Rafmagnsdeildar liðið gerði
þá verkfall og krafðist 12 prósent
f&una hækkunar. þeir eru alls 90
aft tölu og hættu allir í senn.
Glasseo heitir sá er þessari deild
stjómar fyrir bæinn og kvaðst
hann geta komist af með aðstoð
annara manna þótt þessir færu.
þá voru þeir er við vatnsverkið
vinna og eru þeir 70-80. þeir
héldu fund á fimtudagsmorguninn
og gáfu bæjarráðinu 24 klukku-
stunda fyrirvara.
Sömuleiðis eldmerlcisliðið; og
eru í því einungis sex. Eldliðið
sjálft kvaðst ekki mundu gera
verkfall hvað sem á gengi og sama
sögðu flestir skrifstofuþjónar bæj-
arins. Kváðust þeir mundu leggja
til að gerðardómur fjallaði um
mál þeirra.
Nú eru bæði þeir er við vatns-
verkið vinna og allir ökumenn
bæjarins hættir störfum og lítur
það alvarlega út.
Nýlega fór kosning fram í einu
kjördæmi á Englandi. Öðrumeg-
inn var stjórnarsinni en hinu
megin maður sem sótti undir
merkjum þeirra er fá vilja tafar-
laust frið með samningi. Stjórn-
arsinninn var kosinn, en hinn fékk
um 1-3 allra atkvæða.
Umhelgina sem leið bárust þær
fréttir um heim allan að páfinn
ætlaði enn á ný að reyna sættir
milli þjóðverja og Bandamanna.
Á fimtudaginn gátn blöðin þess
til að þjóðverjar mundu gjöra sitt
ítrasta til þess. að fá friði komið
á þegar þeir sæju að þeim yrði
ekki unt að brjótast í gegn á vest-
ur herstöðvunum. Var þess getið
til að þeir yrðu viljugir að gefa
upp Belgíu, bæta Serbíu og láta
af hendi Elsass og Lothringen.
Er álitið að þeir hafi ekki mist
færri en 930,000 manns í síðasta
áhlaupinu; og*þótt þeir ynnu tals-
vert á þá, er það álit herfróðra
manna Bandamannamegin að ver
hafi Arerið farið en heima setið.
Kemelhæðin er allmikils virði frá
hernaðarlegu sjónarmiði en ‘,‘alt
má of dýru verði kaupa’’ sagði
Bonar Law.
Stjórnarskýrslur Breta sýna það
að 340 hjúkrunarkonur hafa fall-
ið frá þeim síðan stríðið hófst.
Bretar liafa tekið 1,061 þýzka
fanga á Frakklandi í marzmánuði
og 5,241 í apríl.
Svissneskur maður, Nivergel að
nafni, var kærður um það nýlega
á Frakklandi að vera þýzkur
njósnari. Yar hann fundinn
sannur að sök og dæmdur til
dauða. Stjórnin á Svisslandi bað
honum vægðar, en Frakkar fundu
honum ekkert til málsbóta og var
hann líflátinn 2. maí.
Kaþolskir prestar á Englandi
hafa sent skjal til skrifara páfans
þar sem þeir ásamt öðrum kaþólsk
um mönnum þar harma þá stefnu
sem kaþólslcu prestarnir á írlandi
tóku gagnvart herskyldunni.
Segja þeir að með stefnu sinni
hafi þeir sett sig í félagsskap upp
á móti lögum landsins, en slíkt
komi í bága við kaþólskar kenn-
ingar.
Sagt er að stjórnin á Englandi
muni hafa í hyggju að láta Ira
afskiftalausa fyrst um sinn að
minsta kosti. Verði því hvorki
sett á herskylda né heimastjórn.
FJÁRMÁL BRETLANDS OG
CANADA.
pjóðsknld Breta er $40,000,000,-
000 (fjöimtíu þúsund miljónir) en
af því eiga þeir $8,000,000,000
(átta þúsund miljónir hjá öðrum
bandamönnum. þegar stríðið
hófst var þjóðskuld Breta ekki
nema $4,000,000,000 (fjögur þús-
und miljónir)., Fjárþörf ríkisins
næsta ár er áætluð $15,000,000,000
og er það 3,000, 000, 000 meira en
í fyrra og fimtán sinnum meira en
árið 1914. Af þessu á að borga
$4,200,000,000 með sköttum og eru
þeir lagðir á með svipuðum regl-
um og skattar þeir sem verið er að
leggja á hér í Canada.
Sanngjarnir skattar eru óefað
réttlátasta og bezta aðferðin til
þess að borga stríðskostnaðinn—
miklu betra en skuldabaslið sem
tíðkast hefir liingað til hér í Can-
ada. En þess ber að gæta að
skattarnir séu sanngjarnir og
komi rétt niður; byrðin verði hlut
fallslega jafnþung á allra herðum.
Gufuskipið “City of Athens”
fórst á miðvikudaginn á leigð frá
New York til Savannah. Rakst
það á frakkneskt skip hjá Dela-
wareströndinni kl. 2 um morgun-
inn. Fórust flestir sem á skipinu
voru. það sökk á 4 mínútum.
Sextán mánaða gömul stúlka
sem Caroline Moler hét féll ofan í
sjóðandi vatnspott á þriðjudaginn
og beið af því bana eftir nokkurn
tíma og miklar þrautir.
Lögreglulið vesturlandsins lief-
ir verið lagt niður og er nú að bú-
ast til Frakldands sem riddaralið
í stríðinu.
HERSKYLDULÖGIN HAFA
KOSTAD þRJÁR MILJÓNIR
DALA VID ARSLOK.
Fyrir ári var því lýst yfir í þing-
inu, í Ottawa að herskilda ætti
100,000 manns tafatlaust. í fyrra
sumar voru herskyldulögin sam-
þykt, og seint í nóvember eða
snemma í desember byrjaði Bord-
enstjórnin að framfylgja lögun-
um og safna mönnum
1 fjóra mánuði sem síðan eru
liðnir hefir verið eytt nálega $1,-
500,000 (einni miljón og fimm
hundruð þúsund dölum) til þess
að framfylgja herskyldulögunum,
eða til þess að ná mönnum í her-
inn. Áður en árið er úti verður
kostnaðurinn að minsta kosti $3,-
000,000 (þrjár miljónir dala) eftir
sama áframhaldi.
Upplýsingar sem fram hafa kom
ið í þinginu sýna að í miðdómin-
um í Ottawa eru 96 manns, er við
þann eina rétt starfa, og kostnað-
urinn við það að neyta herskyldu-
laganna til 1. marz var $1,424,-785
þeir sem aðstoða miðdómarann
eru sem hér sýnir.
Skrifari miðdómarans með $250
á mánuði. Slcrifari dómara sem
koma frá yfirrétti með engum sér-
stökum launum. Fimm lögmenn
fyrir $70 á viku; þeir hafa auk
þess allan kostnað. Átta lögmenn
fyrir $84 á viku og allan kostnað.
Einn húfræðingur fyrir $105 á
viku og allan kostnað. Einn lög-
maður fyrir fulltrúa meðdómsins
með $84 á viku og allan kostnað.
Eh' .! ráðamaður fyrir $180 á mán.
Einn hraðritari fyrir $150 á mán.
Fimm liraðritarar fyrir $110 liver
á mánuði. Ellefu hraðritarar fyr-
ir $100 hver á mánuði. Einn hrað-
ritari fyrir $95 á mán. Einn hrað-
ritari fyrir $90 á mán. Sex hrað-
ritarar fyrir $85 hver á mán. Átta
hraðritarar fyrir $80 á mán. þrír
hraðritarar fyrir $75 hver á mán.
Einn hraðritari fyrir $65 á mán.
Tveir skrifarar fyrir $125 hver á
mán. Einn skrifari fyrir $70 á
mán. þrír skrifarar fyrir $65 hvor
á mán. Tíu skrifarar fyrir $60
hver á mán. Einn skrifari fyrir
$50 á mán. Eimi skrifari fyrir
$90 á mánuði. Tveir skrifarar
fyrir $60 liver á mán. Einn skrif-
ari fyrir $90 á mán. Einn skrifari
fyrir $85 á mán. Einn skrifari
fyrir $50 á mán. þrír afritarar
fyrir $65 hver á mán. þrír afrit-
arar fyrir $60 hver um mán. Sex
afritarar fyrir $60 hver á mán.
Einn sendisveinn fyrir $70 á mán.
Tveir sendisveinar fyrir $60 á
mán. þrír sendisveinar fyrir $40
hver á mán.
(Regina Leader, 27. apríl, 1918.
bls. 14, 3 og 4 dálk.)
þúsund kennaraembætti vorn
nýlega laus í Alberta. Fór þaðan
kona sem Maude Whitemore heit-
ir austur til Ontario til' þess að út-
vega þar kennara og hefir hún
þegar fengið þaðan 250. Sé ein-
hverstaðar íslenzkur kennari sem
vantar stöðu, þá er þar tækiíæri.
Vilhjálmur Stefánsson sem all-
lengi var veikur, er nú sagður
kominn á fætur og á leið til
mannabygða.
Fjölmennasti bændafundur í
manna minni, sem haldinn hefir
verið í Lambtonhéraði í Ontario,
var haldinn 28. apríl. Var þar
samþylct yfirlýsing til stjórnar-
innar, þar sem þess var krafist
að hún veitti bændum og þeim er
bændavinnu þnrfa að stunda nnd-
anþágu frá herskyldu. Bænaskrá
i sama anda var einnig undirrituð
þar af fjöldamörgum.
þingið í Svíþjóð greiddi at-
kvæði um kvenréttindi 28. apríl
og var það felt með 60 atkvæðum
gegn 36.
Maður sá sem myrti ríkiserf-
ingjann í Austurríki og konu hans
árið 1914, sem stríðið reis út af,
hét Gavrio Prinzipi. Hann lézt í
fangelsi 30. apríl og varð honum
tæring að bana.
1200 manns voru að halda fund
í Detroit í Miehigan á fimtudag-
inn. Lögreglulið Bandaríkjanna
ruddist þar inn og tók alt fólkið
fast.
Var það grunað um að vera á
móti herskyldulögum og sú ástæð-
an fyrir tiltækinu.
John W. Tonkin, sem skipaður
var meðal annara til þess að rann-
saka skipasmiður í British Colum-
bia nýlega gaf minni hluta nefnd-
arskýrstlu þar sem hann leggur
það til að allir menn milli 18 og 60
ára séu herskyldaðir og stjórnin
láti þá vinna hvar sem henni sýn-
ist, við þau störf er hún ákveði og
borgi ekki nema $1.10. þessi mað-
ur var fulltrúi vinnuveitenda og
lagði hann til að sú 10 prósent
kauphækkun sem menn fóru fram
á þar vestra væri ekki veitt.
700 manns hafa verið teknir
fastir í Winnipeg fyrir iðjuleysi
síðan letingjalögin komust á.
Svo mildir þurkar og stormar
hafa verið í Brandon héraðinn að
undanförnu að liveiti hefir gjör-
samlega eyðilagst. það hefir fok-
ið burt á stórum svæðum.
Nýju tollarnir sem stjórnin hef-
ir lögleitt eru svo háir að Winni-
pegbúar verða að borga $200,000
á ári einungis í tetoll.
Maður esm Sydney G. Gunn hét
fyrirfór sér nýlega í hemum í
Winnipeg. Hann var einn þeirra
er samvizku sinnar vegna ekki gat
tekið þátt í stríði, en var tekinn
samt. Hann liafði oft sagt frá
því að hann yrði ekki lengi í hern-
um.
Fréttir í blöðunum segja að páf-
inn hafi í hyggju að senda út frið-
ar skilmála til allra þjóða á hvíta-
sunnudag. Er sagt að hann hafi
mikla von um góðan árangur í
þetta skifti.
=S\
VID ANDLÁTS FREGN
Séra Fríðríks J. Bergmanns.
Hér er fallin hetja að velli
hreinn og djarfur í sannleiks starfi,
þetta sanna á meðal manna,
mörg hans ritin þrungin viti.
Hafðu þökk frá huga klökkum.
Hetja sling og íslendingur;
fækkar óðum Greppum Góðum,
gekstu spor sem að fáir þora.
Veit eg andi á ljóssins landi
leitir nýjar enn mun drýja,
menta þrá sem meiru spáir;
mun þess njóta og sannleik hljóta
Bundinn anda eigin hendi
aftur leysir guð og reisir,
færir styrk að forðast myrlrur
frelsis þor mát nýju vori.
Sigurður Jóhannsson