Voröld - 27.02.1920, Blaðsíða 3

Winnipeg, 27. febrúar, 1920
VORÖLD.
Bls. 8
eða giftu ætlar þú þér
öllum meiri, svo þú náir
gersemina fram að' færa>,
garpar þá, sem nauðsyn ber
haldið fá ei hraklanst?” Auðunn svarar:
‘‘Herra, það er nú á yðar valdi.
' En því hefi’ eg játað, sagt og svarað,
sem eg fyrri hafði ætlað mér ”
Harri mælti: “Hví mun
helzt ei ráð þú farir
sem þér sjálfum líkar;
samt eg áskil það,
að þú komir aftur til mín,
er þú veginn ferði til baka.
Seg mér hversu Dana drottinn
dýrið launar. Máske að
gæfumaður sértu.” Auðunn anzar:
“Yður því eg heita vil,” og kvaddi.
Tók sér far er suður átti’ að sigla,
síðan hélt með bjarndýr si.tt af stað.
Skáldið segir:
Sérhver saga þjóða;
sérhvert brot: úr lífi
sýnir æ þann sannleik:
satt og rétt er mest.
Drenglund hreiji, sem hræðist eigi
—hispurslaust síns réttar biður-—
þótt við konung orðstað eigi
ávalt reynist drýgst og bezt-
Jafnvel þó að króka mar,ga kunni
konungur, hanu síður eigi metur *
hugardirfð og háttu frjálsa’ og pniða,
hefð og titlum nafn þótt ei sé fest.
Jtegar til Danmerkur kemur, stendur Auðunn jjppi allslaus, fer
á fund Áka visarstjói’a Sveins, og biður sér og dýrinu miaitar, og
segir honum hvernig komið er; hvaðst; hafæ ætlað að færa Ijonungi
að gjöf; biður hann nú Áka ásjár, en hann kvaðst selja: “(íef
mér helming dýrsins, svo skal eg fæða það og þig og fylgja á fund
konungs, ella mun dýrið svelta til bana. ” Varð Auðunn áð taka
þessum neyðarkost-
pað er eins og skáldið sé að minna oss á vistarstjóra nútímans;
hafi tekið Áka til fyrirmyndar, því:
—Síðar urðu samþjóð ráðsmanns völdin
sverð, er djúpt í þjóðarhjartað skar.
Einatt Islendingar V
ofvald konungsþræla
hlutu, án þess hilmir
" hefði þar á sök.
Margur hefir meira goldið ■
mannníðingi’ en fjárstofn liálfan;
frelsið selt og samvizkuna
—sálu týnt í ármanns vök.
Eigin þjóð á hræsnisbrekkur borið,
brotið niður lands síns helga dóma, —
aðeins til þess öllu sínu’ að glata
í þann sveig, er gleypir þjóðarrök.
Fara þeir nú á konungs fund og færa. honum dýrið. — Konung-
ur spyr hvernig Áki hafi fengið helming þess í sína eigu. Auðunn
segir það sanna- þá segir konungur:
—‘Ilt er þjóni illum að trúa, ’
upprann huga stjórnarans.
“þig eg setti rnikinn mann að gæta
minna búa,” tjáir sjóli styggur,
“en þú tálmar för þess, er vill færa
fögnuð mér og gersemi til-ranns.
. “Útlendingur er hann
engu mér að kunnur,
gaf til eigu alla
oss að veita sæmd-
Féndur honum friðland veittu i
—flest mun ykkur Harald skilja—
samt þú honum sýndir refjar
—saga þín mun illa ræmd.—
En þér þakka,’ eg, Islendingur, dýrið
eins og heilt þú gæfir—samt þó betur.”—
—Ekki voru’ af öllum Danasjólum
Islendinga málin þann veg dæmd.—
úerir konungur Áka útlægan. Er nú Auðunn með konungi þar
til hann býst suður til Róm, að skoða helgra manna gi'afir í páfa
garði. Skáldiði segir:
Aldi-ei íslendingur,
önd sem geymdi heila ,
suður þangað sótti
sáluhjálp né frið.—
þjóð vor sjélf, ef sök er heima
sakarbætur ein má gefa-
—Himnavist og heljarmissir
heliga’ ei brotin samþjóð við.—
Land vort sjálft í insta eðli geymir
öllum böimum sínuin fyrirgefning
brotanna’ ailra—allra, nema einu :
ef er svikið liandið—þjóðemið.
Enga gæfu sótti vVuðunn til Róm; förunautar hans veiktust og
dóu, og hann lá lengi rúmfastur; svo skreiddist hann á endanum
lieim til Danmerkur, lasburða í stafkarlagerfi; kom hann þar á
páskum og þorði ei að ganga fyrir konung, því:
“—Ei er fær í stafkarlsgerfi gömlu
gangan imr tii þjóða réttarhalds- /
Hirðmenn lconungs ógnuðu hinuta tötrum búna Auðunni. Ekki
vantreysti hann þó konungslundinni, enda þiírfti þess ekki, því þeg-
ar konungur kemur auga á hann, tekur hann Auðunn sér við' hlið og
leitfii* hann í höll sína og:
/
Hirðmannanna hlátra jöfur þaggar.
Hann til laugar færir—sjálfur þjónar.
Góðklæði’ honurn gaf og hjúkrun beztu.
—Getur breyst á skammri stundu margt,
Heimþrá Auðuns lýsir skáldið í þessu fagra erindi:
|
pá rís efst í anda
útþrá snælenzks farmanns.
Sér hann sólu vaka
sumars heila nótt
yfir dölum, fjörðum, fjöllum,
frændum, vinum, móður sinni—
Heimþrá instu eðlistauga
er til dýpstu ræktar sótt,
pað er ést, sem aldrei getur dáið
uppsprottin af frumrót lands og þjóðar.
Eindir lífs og ódauðleikinn sjálfur
einstaklings, er tengt þeim vaxtarþrótt-
Nú var það ^inn dag, að.konungur kemur að máli við Auðnnn
og segir að nú muni kominn tími til að launa honum dýrið; býður
houm að gerast sinn maðúr og njóta virðinga með sér. Auðunn
þakkar boðið, en segist viija fara út til Islands. pá mælti Sveinn:
“Undarlega velur þú Auðunn.”
Auðunn svar: “Ei má eg það vita
að í sæmd og nægtum hér eg dvelji
meðan heima megi stafkarlsvegu
móðir troða, björ.g því lokið er. ”* ^
Konungur kvað þetta vera gæfumanns svar:
“Ver þú með mér, Auðunn, áfram lengnr
unz að skipin búast.”—svo hann gjörði.
—Hefir margur byrjar beðið lengur
—beðið þar til kistan varð hans far-
Auðunn þáði ekki kostaboð konungs:
Vissi hann þá var frelsið farið,
fjöregg lífs og æðsta menning;
mundi líka móður sína,
mjallahnjúk og spegilfjörð.
Seinnia um vorið gengur konungur ásamt Auðunni til skipa
sinna; gefur hann Auðunni velbúið skip, hlaðið þeim varningi sem
Auðunn vildi velja sér, og sem honum kom bezt; sagði konungur að
það væru launin fyrir dýrið. pegar Auðunn er ferðbúinn, gengur
konungur með honum til strandar, segist hafa heyrt iað hafnir við
ísland væru slæmar, “og ef þú brýtur skipið: við strendur Íslands,
vcit enginn að þú hefir hitt Svein konung og fært honum gjafir-”
.Gefur konuungur Auðunni sjóð mikinn, og segir hann ekki félausan
þó skipið brotni, ef hann bjargist a.f með sjóðinn, “en týnir þú sjóðn-
um líka, veit enginn að þú hefir séð Svein konung nema. í svip.
Dregur konungur hring af hendi sér og gefur Auðunni og segir:
‘ ‘ pótt svo illa yrði
aó þú brytir skipið
týndir fé, ei félaus
ferðu samt á land,
ef þann hring á hendi berðu,
háttur er það: flestra rnanna
gull sitt á sér geyma, þegar
gnoðir manna verða strand.
Sjá má þá að Svein konunginn Úlfsson
séð og fundið hafir, stillir gefið
gersemina góðu, ef þú hringnum
getur haldið er þig ber á sand. ”
Ennfremur segir konungur: “pað ráð vil eg gefa þér, Auðunn,
að pú fargir ekki þessum hring, nema þú eigir það tignum manni
upp að unna, að hann hljóti þinn bezta grip.” Heldur Auðunn nú
túl Noregs og á fund Haraldar kopungs, eins og hann hafði heitið
honum; tekur konungur vel við Auðunni. Spyr hann hverju Sveinn
hafi launað' lionura dýrið. Segir Auðunn alt það sanna af viðskift-
um þeirra Sveins og þykir Haraldi mikið örlæti Danakonungs, og
kveðst ekki mundi hafa launaði svo vel:
Ennfremur kvað Auðunn:
•“Öðlingur þa$ mælti,
. fé og fley þótt týndist
flytti’ eg ei í rann
alislaus, hring ef 'ætiti’ eg- Bað mig
ei iað lóa, nema’ eg hefði
tignum hal það upp að unna
að eg vildi gefa hann.
Nú liefi’ eg þann íundið, fylkir hái;
frá mér gaztu tekið dýr og líf mitt,
en mig léztu þangað fara’ í friði,
för sem hinna lögð var strangt í bann-”
Hring af hendi dregur,
liilmi bauginn gefur-
Haraldur ineð hlýleik
hnossi móti tók.
Siglir Auðunn nú itil íslands, með gæfumerki sinnar þjóðar í
stafni. — Hann hafði reynsl sjálfum sér trúr — í því er allur trú-
leiki fólginn.
Höfum vér nú hlaupið í gegnum Auðunnarkviðu og vart kom-
ið við á hæstu hólum. Gæti það sern hér hefir verið sagt, orðið til
uppörfunar og leiðbeiningar fyrir þá sem hvorki haja lesið söguna
eða kvæðið, þá er tilganginum náð.
Nú spyr skáldið sína eigin þjóð:
v Hvað mun kærra’ í heimi
hjiarta Islendingsins,
eftir æfintýrin
enduð þjóðum hjá,
en að sigla eigin knerri
út að næturlausum s.tröndum,
skærast þegar gæfugullið
glóir lrverjúm fingri á?
Aukna þekking ættarsjóði tengja
æfintýralandsins mesta’ í heimi. - '
\ axtast bezt, mun fé og frami sona
frumrót lífs þars geymd um aldir lá-
Enda varð hann Auðunn
—íslenzk hermir saga—
mesti gæfumaður,
tnóður sirmar stoð.
Munu ei enn hans ættmót bera
íslandssynir—þeir sem sigla?
Mun ei sagan seimri öldum «
sömu flytja skilaboð ?
Ársól íslands bygðar!
yfir þjóð lát skína
lífsins almátt allan—
andans megin-þrðtt.—
Verði æskan endurborin
æðra göfgi’ ins foma rnáttar:
gimsteinninn, sem greyptur sé 1
gull, í eldmóð sótt.—
Heiður lands, sé lífi’ og eignum stærri.
Landsins guð, sé trúin, vonin, ástin-
—Horfi sérhver Auðunnar með augum
út til ljóssins þess frá skapa-nótt.
Eg bið lesarann velvirðingar á því, að eg í byrjun þessa kafla
tialdi þrællundina meðal höfuðengla fortíðarinnar, menningarinnar,
en ástæðan mun hafa verið sú, að flest það sem þrælslegast er og
verst, er talið til menningar nútímans — og sannast nú hið forn-
kveðna: “pað nemia börn sem í bæ er títt-” (Frh.)
petta er hin helgasta þjóðernis prédikun sem hugsast getur og
á vel við nú Ritstj.
Þið hinir ungu sem erud framgjarnir
Undit'búið ykkur fyrir takrnarkalaus verzlunar tækifnri. pi8 sem
eruð fljót til — þið sem stigið greiðlega og undirbúlð ykkur, nauaið
njóta bezt velgegnl endurrelsnar tírnans i n&Iægri framtlð. pið
munuð þá geta uppfylt hln n&kvæmu störf og rekstnrs fyrirœtlanlr
verzlunarhusunna. R&ðstafið þvi að byrja n&m ykkar hér—
Nœsta mánudag
pesel skóli beinir öllum tima sinum og kröftum til að fullkomna
ungt fólk i verzlunarstörfum; og fæst sérstaklega við alt sem lýtur að
viðskiftalifinu. Kensiu stofurnar eru stórar, bjartar og loftgóðar, og
kenslunni mjög vel tilhagað, undlr yfirsjðn ágaetra kennara, alt fyrir
komulag þannig að hver einstakur nemandt geti notlð uem best af.
Elni vegurinn til að þú gætir fullkomlega vlrt starf skólans er að sJA
hann i fullum starfa. Vér vildnm mælast til að þér helmssektir oss A
hvaða tíma sem er. En ef þér skyldi ekki hsegt að heimsœkja osa, þ&
skrifaðu eða símaðu eftir upplýsingum.
Bkriflð eða haflð tal af D. F. Ferguson, skólastjóra.
Success Business College Ltd.
Ccr. Portage Ave. and Edmont.n 8t. (bolnt A mótl Boyd bygginguhnl)
Phono Maln 1864—1668
Ton af þœgindum
ROSEDALE KOL
óvidjafnanleg ad gædum.
fyrir ofna og eldavélar
THOS. JACKSON & SONS
Húsasmíða-byrgSir, kol og við.
Skrifstofa 370 Colony St. Tals. Sh. 62-63-64

0>«a»o«»()«»()«M.o4n»()«»()«i »()«»()4B»l)«B.Ofla»04B»()4Hi 0
i
Ábyggileg Ljós og Aflgjafi
*
Vér ábyrgjumst yður varanlega og óslitna
þónustu
Vér æskjum virðingarfylst viðskifta jafnt fyrir VERKSMIÐJ-
UR sem HEIMILI. Talsími Main 9580. CONTRACT DEPT,
Umboðsmaður vor er reiðubúinn að finna yður að máli og gefa
yður kostnaðaráætlun, *
Winnipeg Electric Railway Co
A. W. McLIMÖNT,
General Manager.
A. E. GILLINGS
- Skósmiður
ALT VERK FLJÓTT Oö VEL AF HENDI LBVST.
SENDUM 00 BÆKJUM HEIM TIL VIÐSKIFTAVIKA
660 Notre Dame Ave.
rétt fyrir vastan Skerbrook Str.
OM
- Kaupendur Voraldar.
Ilér með bið eg alla þa sem verða fyrir einhverjum van-
skilum í satabandi við A oröld, að gera svo vel að láta mig
vitá það. Mun eg reyna að sjá svo um, að alt sé leiðrétt
tafarlaust. |
J. J- SAMSON, ráðsmaður Voraldar.