Vestri - 14.11.1901, Side 1

Ósannindi Hafnarstjórnarblaðanna.
11.
, Eins og kunnugt er, er ágreiningur-
inn í stjórnarskrármálinu nú serr, stendur
að eins um það, hvort æðsti valdsmaður
yfir hinum sjerstöku málefnum ísla.nds
skuli vera búsettur í landinu sjálfu og
framkvæma þar stjórnarathöfnina, eða
hvort hann skuli eig'a heima í öðru landi
og málum landsins ráðið til lykta í 300
mílna fjarlægð frá því, í miklu meiri
mæli en hingað til. Um það eitt var
ágreiningur á þingi í sumar. Um það
eitt er baráttan nú og úr því eiga kjós-
endur að slcera við kosningarnar að vori
koihanda.
»ísafold« er sýnilega farin að únna
til jjess, að það er erfitt að verja það
fyrir almenningi, að þjóðin megi ekki fá
stjórn sína inn í landið. Hún fer því
allt í einu að láta lílclega við hug-
myndinni um hjer búsettan ráðgjafa, og
þykist fús að ganga að henni ef ekki
væri ýmislegt í veginum, svo sem það,
að heimastjórnarmenn meini ekkert með
því, sem þeir segi, þeir muni að eins
heimta meira, ef þetta fáist, og svo
koll af kolli, svo þessvegna sje ekki
til neins að hugsa til þess. En að hug-
myndin sje í sjálfu sjer ekki svo vitlaus,
það játar hún og þar með er hugmynd-
in orðin »vaitísk«, náttúrlega. í eptir-
tektarverðri ritstjórnargrein, sem prent-
uð er í 68. tölubl. »ísafoldar« 12. f. m.
er því þessvegna haldið fram, að ekki
mundi svo sem standa á »framfara-
úokknum«(!) a.ð aðhyllast slíkt, ef ekki
væru þessir annmarkar, og segir blaðið:
»Það er meira að segja alls
»ekki tiltekið í frumvarpi flokks-
»ins, því er samþykki hlaut þingsins
»í sumar það er alls ekki tiltekið
»þar, hvar íslandsráðgjafinn skal vera
»búsettur hvort heldur áíslandi eða
»í Danmörku. Það er af ásettu
»ráði líitið íilveg óákveðið.*
»Svo fjærri fer því að framfaraflokkur-
»inn amist í sjálfu sjer við innlendri bú-
»set'u ráðgjafans.«
Svo mörg eru þessi orð, og önnur
fleiri - jafn sönn.
Sjáum nú hvað stendur í frum-
varpinu.
1. gr. þess, eins og það var sam-
þykkt, hljóðar þannig:
»Konungur heíir hið æðsta vald yfir
»öllum hinum sjerstaklegu málefnum ís-
»lands með þeim takmörkunum, semsettar
' Loturbreytingin er gerð at oss.
»eru í stjórnarskrá þessari og lætur
»ráðgjafa fyrir ísland framkvæma það.
»Ráðgjafinn fyrir ísland má eigi hafa
»annað ráðgjafaembætti á hendi og verð-
»ur að tala og skilja ísl tungu. Hið
»æðsta vald innanlands skal á ábyrgð
»ráðgjafans fengið í hendur landshöfð-
»ingja, sem konungur skipar, og hefir
»aðsetur sitt á Islandi — —.«
Þetta á þá, eptir kenning »Isafold-
ar« að vera af »ásettu ráði« þannig orð-
að, að ráðgjafinn geti, ef hann vill, ver-
ið biisettur á íslandi. En nú er það
skýrt, að landshöfðingi á eptir frum-
varpsgreininni að hafa hið æðsta vald
innanlands, á ábyrgð ráðgjafans. Ráð-
gjafinn yrði þá undirtylla síns eigin um-
boðsmanns, ef hann væri hjer búsettur!
Hvernig kemur það heim við fyrirmæli
fyrri greinarliðsins um það að ráðgjafinn
framkvæmi hið æðsta vald í öllum hinum
sjerstöku málefnum?
Það sjer hver heilvita maður, að þetta
vandræðafleipur blaðsins er tóm vitleysa.
Vitanlega ákveður frumvarps greinin,
hiklaust, þótt ekki sje með berum orðum,
að ráðgjafinn skuli vera búsettur utan-
lands. Hvaða meining væri annars í því
að tiltaka að hann megi ekki hafa ann-
að ráðgjafaembætti á hendi? Hvaða
meining væri annars í því að fela öðr-
um hið æðsta vald innanlands, ef ekki
væri gjört ráð fyrir að vald ráðgjafans
starfaði utanlands? Bersýnilega alls
engin.
Én vill blaðið þá virkilega halda
því fram, að greinin sje »af ásettu
ráði meiningarlaus?
Nei hitt mun rjettara, að hjer sje
»af ásettu ráði« verið að þyrla ryki í
augu almennings.
En hvað segir almenningur? Finnst
honum sjer ekki gert hátt undir höfði
með því að bjóða honum annað eins?
Þeir sem bjóða almenningi slíkar
upplýsingar, hljóta að hafa gott álit á
skynsemi Islendinga, og- vita hvað þeir
eiga undir sjer!
Sálarþrekið er aðdáanlegt »í sjálfu
sjer<, en það getur þó verið ofmikið af
því góða.
Hitt er skiljanlegt, sem heyrst hefir
um einn höfuðpaur »framfaramannanna«,
að hann hafi í pukri verið að skjóta því
í einn og einn alþýðumann, að hann
hafi í sumar verið að berjast fyrir því
að hafa hjer búsettan ráðgjafa, en sam-
þingismaður hans, sem er heimastjórnar-
maður, hafi aptur á móti endilega viljað
hafa annan ráðgjafa í Höfn. Það er
svo margt sem segja má í pukri, vitna-
Nr. 3.
laust, í gamla traustinu, að >eitthvað
loði<.
En að segja þetta opinberlega, í
blaði, sem þykist vera að leiða almenn-
ing í allan sannleika!
Það er hugrekki, sem segir sex.
Frjettir frá útlöndum.
Ríkisþing Dana var sett, eins og
til stóð, fyrsta laugardag í oktoberm. og
var þá mikið um dýrðir í Kaupma'nna-
höfn. — Konungur sjálfur setti þingið og
þykja það tiðindi, því það hefir hann
ekki gert nú í fjöldamörg ár. Með kon-
ungi vorn þeir Krónprinsinn, Valdemar
prins, Kristján og Haraldur Krónprins-
synir. — En á áhorfendapalli mátti sjá
flest annað skyldmenni konungs sem um
þær mundir var statt í Danmörku, þar á
meðal Georg Grikkjakonungur og Dag-
mat' ekkja Aiexanders Rússsakeisara. — í
þíngsetningarræðu sinni sagði konungur
meðal annars, að hann nú, samkvæmt
vilja þjöðarinnar, hefði falið þeim mönn-
um stjórn rikisins, er hún hæri traust
til og að hann efaðist ekki um að sam-
vinnan milli þings og stjórnar mundi
bera blessunarríka ávexti.
Þegar konungur hafði lokið máli sínu
var hrópað nífalt húrra fyrir honum og
grundvullariögunum. Þá var og einnig
hrópað húrra íyrir hinni nýju stjórn.
Sá heitir Herman Trier er kosinn
var forseti fólksþingsins. Hann er atkvæða-
mikill vinstrimaður og forseti bæjarstjórnar-
innar í Höfn. En Matzen prófessor
var kosinn forseti landsþingsins, og hefir
hann verið /orseti þess áður.
Þiugið tók til starfa mánudaginn hinn
7. okt. og þykir öilum Dönum vænt um
að útlit er fyrir, að úlfúð þeirri og ósam-
lyndi, er átt hefur sjer stað milli þings og
stjóAar, sje nú lokið.
Flest af skyldmennum konungs vors
var í heimsókr. hjá honum í haust. Þar á
rneðal voru þeir Rússakeisari og Engla-
konungur. Var mikið um dýrðir í kon-
ungshöiiiuni Fredensborg meðan á heim-
sókn þessari stóð.
Nýlega er dáinn helzti forvígismaður
innratrúarboðsins í Danmörku, presturinn
Wiih. Beck, 71 árs gamall. Hann var
maður harður í kenningum sínum og hafði
nukil áhrif á trúarlífið í Danmörku á
síðari árum. —
Frá Þýzkalandi er það helzt að
frjetta, að Vilhjálmur keisari, sem al-
mennt er álitinn mjög ráðríkur, hefir
komist í talsverða óvináttu við bæjar-
stjórnina í Berlín. — Fyrir nokkru síðan
var kosinn maður þar í borgmeistara-
embætti, sem Kauffman nefnist; sjer-
iega dugiegur og nýtur maður, en hafði
I. árg.
ÍSAFIRÐl, 14. NOVEMBER 1901