Vestri - 14.11.1901, Blaðsíða 2

ío
VESTRI.
3- BL
við eitthvert tsekifæri sagt einhver þau orð
er keisara líkaði|miður. Þennan mann vildi
keisari því ekki samþykkja í stöðu þessa og
var því kosið á ny. Nú hefir bæjarstjórnin
kosið þennan mann aptur, en maður sá,
er útvega á samþykki keisarans, hefir
skorast undan að gjöra það og standa nú
yfír þrætur miklar milli bæjarstjórnarinnar
og hans Út af þessu. — Ennfremur hefir
keisarinn neitað bæjarstjórninni að byggja
þrjá gosbrunna i skemmtigarði borgarinnar
sem og að leggja sporvegi yfir helztu
götu borgarinnar, »Unter den Linden*,
sem bæjarstjórnin álftur nauðsynlegt
vegna hinnar f miklu umferðar, sem er
um götu þessa. Og að síðustu ætlar
hann, þvert á móti vilja bæjarbúa, að
láta rífa niður nokkur gömul hús og reisa
þar myndastyttur af forfeðrum sinum.
í ágústmánuði síðastliðnum dó móöir
keisarans. Hún var elzta dóttir Victoriu
drottningar og hafði almenningsorð á sjer
sem merkileg og góð kona.
A f Búastrí ði nu eru það helztufrjett-
ir, að samkv. því er áður hefir staðið i fsl.
blöðum ljet. yflrhershöfðingi Breta f Suður-
Afríku, Kitchener lávarður, augiysa í miðj-
um ágúst s. 1., að ef Búar eigi gæfustupp
fyrir miðjan september, þá yrðu allir her-
foringjar þeirra, er handteknir yrðu, ým-
ist dæmdir til dauða eða i æfilanga útlegð
og »að allir óbreyttir liðsmenn skyldu undir
sama skilyrði gefa að öllu leyti með
fjölskyldum sinum þannig, að fasteignir
þeirra standi sem veð fyrir borguninni*.
— Hafði tilskipun þessi þá þyðingu, að
Bretar skoðuðu Búa upp frá því, ekki sem
sjerstaka þjóö, heldur sem brezka upp-
reisnarmenn. — Var auðvitað tilgangur
þeirra, að reyna að þvinga Búa með
þessu til að leggja niður vopnin. En
Búar sinntu þessu að engu og halda á-
fram vörninni jafn ótrauðir.
Nyiega hafa Bretar náð á vald sitt
einum yflrforingja Búa er Lotter nefnist.
Var hann samkvæmt áður um getinni aug-
íysingu leiddur fyrir herrjett og dæmdur
til dauða. —
Dauðadóm þennan staðfesti svo Kit-
chener lávarður og var maðurinn skotinn
daginn eptir. Þá var og dæmdur til dauða
lautenant, er Schocman hjet, er handtekinn
var, og flmm aðrir Búar, er tilheyrðu her-
deild Lotters. En þessir flmm Búar voru
náðaöir gegn æfilangri betrunarhúsvinnu.
Synir þetta hina ógurlegn grimmd er
Bretar ætla að beita til þess að vinna bug
á hinni litlu en hraustu þjóð, Búunum;
samt eru miklar líkur til að Búar gialdi
lfku líkt og hætti ekki vörninni fyr en
hver einasti maður er fallin af liði þeirra.
Lausafregn hefir borizt um það að
menn þeir á Englandi er hafa útskipun
alla á hendi, sjeu mikíð að ráðgera að
taka sig saman um að neita að skipa út
nokkru þvf, er til Brezka liðsins f Suður-
Afrfku eigi að fara, og vilja þeir með því
þvinga stjórnina til að hætta við stríðið.
Frjettir úr ýmsum áttum.
Kol og málmar í Færeyjum.
Fjelag það, er fengið hefir einkaleyíi
til að vinna kol og málma í Færeyjum
hefir nú tekið til starfa. Heitir sá Hans
von P ost er stendur fyrir vinuunni.
Segir hann að gnægð af kolum, járnstein
og eldföstum leir sje í f jöllunum kring um
Trangisvaag. Ennfremur hefir hann fundið
þar töluvert af eir og álítur hann hreinni
og betri en víða annarsstaðar.
Nýtt Hvalveiðafjelag
er stofnað í Haugasundi. Höfuðstóll þess
er 320 þús kr. og ætlar það að hafa 3
hvalabáta að sumri, við veiðar við ísland
og Færeyjar. Ekki er þess getið hvar fje-
lag þetta ætli að hafa stöðvar sínar.
Tæring (tuberkulose).
Prófessor Koch, sá er fyrir 10—12 ár-
um síðan þóttist hafa fundið óbrigðult
meðal við tæringu, íysti þvf yfir á lækna
fundi, sem haldinn var í sumar í London,
að kenning sú, er til þessa hefir verið
álitin óskeikul, sem sje, að menn geti tekið
tæringarveiki af skepnum, t. d. með því
að neyta mjólkur úr tæringarveikum kúm
og borða kjöt af tæringarveikum skepn-
um, væri á engum rökum byggð. Segir
hann að samkvæmt reynslu sinni geti menn
alls ekki tekið veikina á þann hátt, því
berklarnir sjeu ekki sama eðlis f mönnum
og skepnum. Tóku aðrir læknar dauft í
þessa kenningu, og vöruðu menn við að
leggja ofmikinn trúnað á hana, þar til full-
komin reynsla fengist fyrir því, að hún
væri rjett. Nýlega hefir franskur læknir,
Paul Garnault að nafni, boðist til að láta
reyna á sjer, hvort kenning þessi er á rök-
um byggð eða eigi.
Nokkrar milliónir króna
hefir hinn riki ölbruggari, Jakobsen, er byr
til öl það er nefnist nyja4Carlsberg3 öl, gefið
i fjóð þann er nefnist Carlsbergssjóður, og
á að verja gjöfinni til eflingar fögrum listum.
Þjófnaður og brenna.
Þær fregnir bárust hingað með »Vesta«,
að bærinn á Þorgrímsstöðum í Breiðdal
eystra brann til kaldra kola eina nótt um
miðbik f. m. Fólkið komst út úr eldinum
við illan leik, en eignum varð eigi bjarg-
að. Menn skildu ekkert i, hvernig á brun-
anum gæti staðið, og daginn eptir fór
bóndi að kanna rústirnar, ef vera mætti
að hann yrði einhvers vísari. Hann hafði
átt um 500 kr. í peningum, er geymdar
voru í ramgerðri kistu frammi á skemmu-
lopti. Það voru mestmegnis gullpeningar,
og þó nokkrir tvíkrónupeningar. Hann
leitaði málmsins í öskunni, en fann ekkert
á þeim stað er kistan stóð. En bráðinn
tvíkrónupening fann hann annarsstaðar, að
því er hann hjelt úr hirziu einhvers vinnu-
manna. Af hans eigin peningum var ekki
urmull eptir. Bóndi tók líka eptir því, að
skaröxi, sem hann var jafnan vauur að
geyma í öðrum enda loptsins, lá nú á þeim
stöðvum, er kistunnar var von. Og þegar
nú auk þessa lásjárnin úr kistunni báru
þess skýran vott. að hún hefði verið brot-
in upp, blandaðist honum ekki hugur um,
að hjer væri um þjófnað að ræða og mundi
þjófurinn hafa kveikt í til þess að dylja
verknað sinn.
Málið var þegar tekið til rannsóknar,
og ekki leið á löngu áður en hafðist upp
á þjófinum. Það var Sturla nokkur, vinnu-
maður í Dölum í Fáskrúðsfiröi. Hann
bafði áður verið í vist hjá bóndanum á
Þorgrímsstöðum og var því kunnugt um
háttu hans, ekki sízt hvar hann var vanur
að geyma skildingana. í haust hafði Sturla
einhvern veginn komizt á snoðir um, að
gamla húsbónda hans höfðu fjenast 500 kr.
Hann hugði því gott til glóðarinnar. tók
sig upp einn góðan veðurdag og þrammaði
austur í Breiðdal. Þrjá daga var hann að
flækjast um dalinn og þóttist fara villur
vegar, en í rauninni var hann að sitja um
færi til að fremja stuldinn. Morguninn
eptir afrek sitt, kocs. Sturla á bæ þar í
dalnum og hafði mjög orð á því, hvað sig
hefði dreymt ónotalega í hlöðunni, þar
sem hann hafði látið fyrirberast um nótt-
ina. Sjer hafi þótt bærinn á Þorgrims-
stöðum vera að brenna. Þessi draumspeki
Sturlu varð síðan til að leiða grun að hon-
um, og það annað, að hann keypti á leið-
inni heim aptur hest fyrir 80 krónur í
gulli, — Þegar »Vesta« kom áFáskrúðsfjörð,
var syslumaður þar að fást við rannsókn
á málinu og hafði hann fengið bófann til
að játa á sig þjófnaðinn. Peningarnir,
nema þeir, er farið höfðu til hestkaup-
anna, fundust grafnir niður undir steini
skammt frá bænum. Að brennunni þykist
Sturla ekki valdur, en segir ved megi vera,
að hann hafi í ógáti fleygt frá sjer eldspytu.
Þegar hann var að ljúka við að ná pen-
ingunum, hafi hundarnir þotið upp með
gelti og gauragangi og við það hafi kom-
ið töluvert fát á sig. Samt sem áður eru
miklar líkur til að hann hafi kveikt í af
ásettu ráði, tii þess að dylja ódáðir sínar.
Á það viröist draumsögn hans benda.
Afdrif loptfarans Andree.
— «» —
Fyrir tveimur árum, þegar mest var
rætt um forlög Audree, ljet gamall og
reyndur íshafsfari, skipstjóri John Post, það
álit sitt uppi, að loptfar Andree hefðilitlu
eptir að það steig app ofhlaðist svo af ís
og klaka, vegna storms og snjófalls, að
burðarmagn þess hefðu minkað sí og æ, unz
það um miðjan júlí hefði fallið niður í
hafið milli Spitsbergen og Franz Jósefs
lands og farizt.
Þessi tilgáta vakti þá ekki mikla eptir-
tekt, en í síðasta hepti af tímaritinu
»Globus« hefir dr. Eric Voigt gertnákvæm-
ari grein fyrír þessu. Hann hefir haft í
höndum dagbók fyrn. skipstjóra, er um
sama leyti og Andree lagði af stað var
staddur úti fyrir norð-austurhlutanum á
Spitsbergen. Dr. Voigt synir með glöggu
yfirliti fram á það, að eptir veðri og vind-
stöðu að dæma, og skeyti því, er kom frá
Andree tveim dögum eptir að hann lagði
af stað, er þessi tilgáta mjög sennileg,
og ætti þá leyfarnar af hinni ógæfusömu
loptsiglingu að hafa rekið upp undir aust-
urströnd Grænlands, hvort sem nokkrum
auðnast að íinna þær eða ekki.
lír bænum og grenndinni.
Skipaferðir.
Strandferöaskipið »Skálholt« kom hing-
að að norðan, i seinasta sinn á þesssu ári,
1. þ. ra., viku eptir áætlun, og fór hjeðan
að morgni þess 2. þ. m. Hafði það tafizt
5 daga sakir hrim3 á Blönduósi. — Vöru-
flutninga hafði skipið svo mikla, að það
varð að leggja á land hjcr allar þær vör-