Vestri - 28.01.1905, Blaðsíða 1

Útgefandi og ábyrgðarmaður: Kr. H. Jónsson.
ÍSAFJÖRÐUR, 28. JANÚAR. 1905.
IV. árg.
Frjettir frá útlöndum.
Höfn, 6. jan.
Ófriðuriim.
Artliurhefn fallin.
Itvissar gefast upp.
Eptir langa og harða urnsát,
sem varað hefir rúmt missiri hefir
Japönum loks tekist að ná borg-
inni á sitt vald. Ótaldar eru
allar þær þúsundir, sem misst
hafa lífið í öllum þeim bardögum
og áhlaupum sem Japanar hafa
gert á hin rammlegu vígi borg-
arinnar. Kunnugir hafa getið til,
að nema munrii meir en 50000
manna, sem fallið hafa og særst
af liði Japana i viðureignum
þessum. Lætur að líkindum, að
tala sú sje eigi f jarri sönnu, þótt
hinsvegar ekki sje hægt, enn sem
komið er, með neinni vissu að
ákveða hana nákvæmlega.
Þess var getið í síðasta frjetta-
brjefi til Vestra, að Japanar hefðu
náð einni af stærstu hæðunum
við Arthurhöfn (30. nóv.). Sú
hæð var lykillinn að borgarvígj-
unum og eptir það hafajapanar
unnið hvert vígið á fætur öðru.
Frá hæð þessari, (sem kölluð
hefir verið r>203 metra hæðin«)
skutu þeir á borgarvirkin og
þaðan gátu þeir sjeð yfir allan
bæinn og höfnina. Tóku þeir nú
að skjóta á skip Rússa á höfn-
inni og leið eigi á löngu áður
en þeir höfðu eytt öllum stærri
skipum þeirra. Siðan tóku þeir
af kappi að sækja að virkjunum
og um miðjan síðasta mánuð
fengu þeir náð hinu sterka
Kikvanvígi. Rjett fyrir nýárið
fengu þeir náð Erlungsjan- og
Spingsjusjan-vígjunum, sem lengi
voru talin óvinnandi og eptir að
þeir á nýársdag höfðu tekið
Vangtainvígið má heita, að þeir
hefðu borgina á valdi sínu. Þeg-
ar um kveldið sama dag, sendi
Stössel loringi Rússa í Arthur-
höfn brjef til hins Japanska hers-
höfðingja Nogi um triðarmál. —
Bauð Stössel að gefa upp borgina
með vissum skilmálum, sem Nogi
breytti að nokkru. Þegar næsta
dag voru skilmálarnir samþykktir
af beggja hálfu. Þeir eru í
mörgum greinum og er þetta hið
helzta:
i. Allir æðri liðsforingjar fá
leyfi til að halda vopnum sínum
og fara livert á land, sem þeir
vilja, ef þeir skrifiega gefa dreng-
skaparorð sitt, að þeir eigi aptur
skuli bera vopn á móti Japcnum,
en allir aðrir liðsmenneru teknir
til fanga.
2. Öll virlti og vígi, opinberar
byggingar, herskip, fallbyssur og
önnur herföng falla í hendur
Japönum í því ástandi, sem þau
eru í, er samningurinn er undir-
skrifaður (2. jan.). Ef Rússar
eptir þann tíma sprengja skip
og vígi í lopt upp, eða eyða
þeim á annan hátt, eru Japanar
ekki bundnir við samning þennan.
Menn sjá af þessu, aðjapanar
hafa sýnt óvinum sínum mikið
veglyndi, er þeir gefa alla æðri
foringja lausa, en hins vegar
áskilja þeir sjer ótakmarkaðan
rjett, ef Rússar brjóta að nokkru
samninga þá sem nú eru settir.
Nokkur all-sterk vígi kváðu enn
vera eptir í Arthurhöfn, en flest
þeirra eru nú lögð í eyðiafjap-
önutn eða Rússum rjett áður en
þeir gáfust upp. Þegar um-
sátin byrjaði um Arthurhöfn (í
júlí s. 1.) voru 35000 til varnar.
Af þeim voru að eins 8ooö uppi-
standandi, er þeir gáfust upp.
11000 \oru fallnar og ióoolágu
særðir í borginni. ErvörnRússa
orðin einhver hin frægasta, er
sögur fara af. — Japanar hafa
nú í annað sinn náð Arthurhöfn.
(Fyrst tóku þeir liana af Kínverj-
um 1894, en urðu að láta hana
lausa fyrir milligöngu Rússa, er
síðar fengu hana sjálfir.) Nú
munu þeir halda og eigi lausa
láta fyr en í fulla hnefana. —
Þegar í stað hafa þeir sent mörg
hundruð verkamanna og mann-
virkjafræðinga til borgarinnar til
að reisa hin föllnu vígi. Hún á
að verða þrautavígi þeirra móti
Rússum ef á þarf að halda.
Með falli Arthurhafnar hafa
Japanar velt Rússum stórum steini
fyrir dyrnar, sem Rússar ef til
vill aldrei fá burtu numinn. —
Rússar hafa nóg landfiæmi, en
fáar hafnir og fyrir þvi sölsuðu
þeir undir sig Mandchuriet frá
Kínverjúm, að hugur þeirra stóð
til Arthurhafnar. Þar var skipa-
lægi hið bezta og þar vildu þeir
byggú hina öruggustu kastala-
borg handa flota sínum, er þeir
vildu efla og auka á allar lundir
svo aðhann yrði einráður á hafinu
þar austur frá. Öllum er auð-
sætt hvílík hætta það gat verið
fyrir vöxt og viðgang Japana,
að minnsta kosti sáu Japanar vel
hvað í húfi var, og er Rússar
eigi vildu sleppa Arthurhöfn hófu
þeir ófriðinn í því skyni að vinna
bug á flota Rússa, áður en hann
yxi þcim yfir höfuð og helzt af
ölluað bœgja Rússum frá hafinu.
Það hefir þeim þegar að nokkru
tekist og er nú eptir að vita,
hverjir viðburðir síðar gerast með
þeim.
Gleðin í l'okio, höfuðstað Jap-
ana, er meiri en svo, að með
orðum megi lýsa.
Floti Rússa sem er u ndir forustu
Rosdestvenski er kominn alla
leið til Madagaskar. Búast menn
við, að hann verði kallaður aptur
heim til Rússlands, því að eptir
að Arthurhafnar-floti Rússa er
úr sögunni, er hann ekki fær um
að mæta flota Japana. Lausa-
fregnir segja. að Japanar hafi
þegar sent nokkur skip til að
njósna um ferðir Rússa, og ef til
vill til að varna minni flotadeild-
inni, sem lagði leið sína um Zuez-
skurðinn, að sameinast aðalflot-
anum við Madagaskar. Ef slíkt
reynist satter brátt mikilla tíðinda
að vænta.
Frá orustustaðnum suður af
Mukden heyrist lítið frásagna
vert. Hvorirtveggja auka her
sinn af kappi og treysta stöðvar
sínar sem bezt. Mun liðsmunur
lítill og því líklegt, að stórorusta
verði eigi háð fyrst um sinn. —
Samt segja Kínverjar svo frá,
að Japanar hafi nýlega ráðið á
miðfylking Rússa, en ekki unnið
á. Er það eflaust orðum aukið
og ef til vill að eins smábardagar
af njósnarsveitum. Þó er líklegt
að stórorustu verði eigi mjög
langt að bíða, því að uú geta
Japanar sent allan sinn her við
Arthurhöfn norður, til hjálpar
Oyama og cr þeim einkar áríð-
andi að senda þann her sem
fyrst, áður en Rússar fá safnað
meira liði. Er .eigi ólíklegt, að
sá her fengi riðið baggamuninn,
enda er hann talinn kjarninn í
hinum hrausta Japanska her.—
Ymsar fregnir bcnda á að Rússar
hyggja á leiðangur frá Vladivo-
stoch suður með austurströnd
Mandchuriisins og alla leið suður
í Koreu. Væri fyrirætlunin með
slíkum leiðangri þá sú að slíta
sambandi Koreu við her Japana
í Mandchuriinu, komast suður
fyrir hann og veita honum bak-
skelli. I Koreu hafa Japanar
fremur lítið lið, sem ekkierfært
um að veita mótstöðu f jölmennum
her. Það væri því eigi með öllu
ómögulegt, að nokkuð af hernum
frá Arthurhöfn yrði sent móti
Rússum frá Vladivostoch — já,
ef til vill lcggja Jap; nar kapp á
að ná siáhri t orginni Vlaon o
s* o< 1 t j .-( \c,- cLao. u
1 Nr. 13.
við bakskellum úr þeirri átt. —
Þetta eru þó að eíns ágizkanir
og Japönum finnst ef til vill
þörfin meiri annarsstaðar.
Austurríki. Þar hafa orðið
ráðgjafaskipti. Ráðaneyti undir
forsæti Körbers hefir orðið að
segja af sjer. Hefir Körber þótt
dugandi maður og um hríð tekist
að stýra undan þeim öldum, er
risið hafa af ósamlyndi hinna
ólíku þjóðflokka, er Austurríki
byggja, einkum urðu Tjekkar í
Bæheimi honum erfiðir og það
er almæli að hann hafi farið frá
af því að hann hafi eigi treyst
sjer lengur til að stýra undan
Bæheimska brotsjónum. Sá heitir
Gautch, er hefir tekist á hendur
að mynda hið nýja ráðaneyti
Er nú eptir að vita hvort honum
muni betur ganga.
1» ússlaiul. Meðan Rússastjóra
keyrir Rússlands beztu syni til
bardaga austur á Mandchuriis-
völlum, ríkir neyð og bágindi
heima fyrir, en neyðaróp lýðsins
heyrir stjórnin ekki fyrir orustu-
gnýnum austur frá. Agirndin til
fjár og landa ræður meira hjá
henni, en sönn fyrirhyggja fyrir
landi og lýð. Kemur þaðafþví,
að hún sjálf þekkir oflítið til þess
fólks, sem hún á að stjórna og
segja yfir og sjer því eigi hvar
skórinn kreppir mest að. Alykt-
unin frá hjeraðsþingunum, (sem
getið hefir verið f Vestra) hefir
vakið mesta athygli um endilangt
Rússland ogvíðar. Húnertákn
tímanna. Hún er töluð út frá
hjarta rússnesku þjóðarinnar og
allur þorri hugsandiRússa munu
gera sitt ýtrasta til, að þessum
hugsjónum verði í framkvæmd
komið. Víðsvegar út um landið
hafa verið hafdnir fundir, úr sveit-
um, borgum og bæjum. Menn
hafa skorað á stjórnina að lina á
ófrelsishlekkjunum og aukajafn-
rjetti meðal þegnanna og það
sem mestu varðar — veita þjóð-
inni hlutdeild í stjórn ríkismálanna
sv c að hún geti haft hönd í bagga
með þeim, er framkvæmdarvaldið
haía. Sú skoðun er dag frá
degi meir og meir að rgðja
sjer til rúms, að að eins þing-
bundin sljörn geti hjálpað Rús#-
landi úr því neyðarástandi, sem
það nú er í. Jafnframt þessu
hafa menn skorað á stjórnina að
hætta öllum bardögUm og blóðs-
úthellingum og semja frið við
Jop. ru . Fl iður og jrelsi eru nú
ciðtök margra Rú slands mæt-
ustu u anna. Jaiu.el menn af