Vestri - 22.04.1905, Blaðsíða 1

ccc
'&gfö

Útgefandi og ábyrgðarmaður: Kr. H. Jónsson.
ÍSAFJÖRÐUR, 22, APRÍL 1905.
Np. 25.
IV. árg.
„Yínsölumálið.“
í 14. tbl. Þjóðólfs er grein með
þsssari fyrirsögn, eptir hr. Árna
Árnason í Höfðahólum, sem frá-
leitt bregst vonuns höf. i því, að
verða tilefni til umræðu.
Vjer minnumst ekki að hafa,
nú um langan tíma, sjeð haldið
fram í riti, skoðunum sem jafn
eindregið hafa verið andvígar
stefnu bindindismanna, sem grein
þessi er. Því þótt emstaka maður
kunni að ala slíkar skoðanir í
brjósti, er bindindisstarfseminni
svo fyrir að þakka, að hugsunar-
háttur almennings er nú orðinn
SVO breyttur, að fáir kjósa að
standa andvígir henni á bersvæði
fyrir almenningsaugum.
Höf. byrjar ineð þeirri fullyrð-
ingu að við þetta mál hafi verið
j>beitt miklu meiru af tilfinningu
og æsingum heldur enn skynsemi
og rólegri íhugun« —; og hafi
það að því leyti verið ver leikið
enn nokkurt annað mál. — og
gefur hann bindindismönnum alla
skuld á því.
Við þetta er, i fyrsta lagi, það
að athuga, að höt'. virðist ekki
gera nógu glögga grein fyrir,
hvað hann á hjer við. Eptir fyrir-
sögninni og aðal-efni greimtr-
innar virðist hann aðallega eiga
’ við löggjöfina ög sjerstaklega vín-
sölulögin frá 1899, og eí svo er
er þessi staðhæfing iians algeriega
byggð í lausu lopti og ókunnug-
leika, sem hann hefði ha'glega
komizt hjá, ef hann hefði sjállur
viljað ræða mál þetta með rólegri
íhugun.
Lögin frá 1899 eru alls ekki
beinlínis verk bindindismanna,
heldur að mestu runnin frá rótum
þeirra er ekki voru bindindismenn
sjálfir en vildu gjarnan styðja
bindindismálið; eru auðvitað gerð
í beztu meiningu þótt vanhug-suð
sjeu að ýrnsu leytj vegna þess
að þessir menn höfðu ekki sett
sig inn í málið. Bindindismenn
á þingi veittu þeim að vísu stuðn-
ing sinn, en flestir munu að eins
hafa gert það tii samkomulags
og ekki gengið að því gruflandi
að þau höfðu ýmsa slæma ann-
marka. Öllum er það kunnugt
að innan Reglunnar (Gocd-Templ-
arfjelagsins), höfðujmenn yfirleitt
harla lítið áfit á lögum þessum,
og blað Stór-stúku íslands frá
þeim tíma, dregur enga dul á þá
skoðun.
Vjer höfum allt af verið þeirrar
skoðanar og erum bað enn að
áiengislögunum frá 1899, ^jo að
mörgu leyti mjög ábótavant, og
ætlum því ekki að deila við höf
um galla þeirra, þótt vjer sjeu h
honum í ýmsu ósamdóma. Bind-
indismenn hafa orðið að hlýta
þessum lögum eins og aðrir og
reyna að færa sjer þau í nyt eptir
föngum, þar til þeir sjái vænlegt
að nema þau úr gildi með öðrum
betri. Oss hefir heldur ekki dulizt
að algert vím'ö/iibann mundi ekki
bæta úr öllum annmörkum sem
áfengisnautnin hefir í föf með sjer.
En hitt þykjumst vjer >sýd« —
þrátt fyrir fullyrðingar höf. — að
bindindislöggjöfin sje fyrst komin
í æskilegt liorf með aðflutnings-
banni. Því í kringum þau lög
er ekki auðvelt að fara. Menn
segja optast eptir, ef þeir hafa
vín um hönd, og mundi því ekki
margir leika sjer að, að flytja inn
vín, ef aðflutningsbann væri, en
hitt er ekki hægt að sjá á áfeng-
isneytendum, hvort borgaður hefir
verið tollur af víninu, eða það
hefir verið selt eða gefið. Að
vísu hefði landssjóður þá ekki
tekjur af víntolli, en slíkt myndi
hægt að bæfii upp, og landsmönn-
um Ijettara að borga þann skatt
á aðra leið
Vjer viljum heldur ekki vona
það eins og höf. að þeim möim-
uin f jölgi er vilja kollvarþa gömlu
setningunni: með lögum skal iand
byggja; það eru einmitt lögin
sem eiga að vera lítsreglur þjoð-
arinnar. Vjer hikum heldur ekki
við að segja, að aðflutningsb nn-
}ög sjeu ö’dungis uraðnauðsynleg
til verndar þjóðinni og einst, kl-
ingum og sjeu þess vegna full-
komlega rjettlátleg, þótt þau
skerði sjálfræði einstaklingsins.
Ef hagur og þrif þjóðarinnar er
í veði, má ekki hika við að leggja
höpt á ósiðlegt og skaðvænlegt
framferði einstaklinganna, með
lagaboði.
Bending höf. um að prjedika
bindindi og kenna það í skólum
landsins, er sjálfsagt vel meint,
en mundi reynast seinvirk og
aldrei útrýma áfengisbölinu með
Öllu. Unglingunum hættir við að
gleyma siðareglum skólanna strax
og þeir eru komnir út úr dyr-
unum. ' F-kki sízt ef kennararnir
gefa eptirdæmi, alveg gagnstætt
því sem þeir kenna.
Eptir allar bollaleggingar höf.
um málið, verður niðurstaðan sú,
að hann sjer ekkert á móti því
>að landssjóður taki sjálfur að sjer
alla vínsölu í landinu, og reki
hana svo víða sem þörf* er í.«
* Leturbreýtiiigin gerð <á oss. Eitstj. 1
Þarna er mjög einkennilega að
orði komizt, hjá höfundinum, því
fremur munu þeir fáir sem álíta
vínsöluna þarfa, heldur þvert á
móti óþarfa og skaálega. Hver
ætti svo að dæma um það hvar
>þörf« væri á vínsölu eða ekki?
Ætli höf. ðetlist til að það sje. gert
með almeimri atkvæðagreiðslu?
Sje svo vonum vjer að sölustað-
irpir mundu heldur fækka en fjölga
ef hjeraðsbúum væri gefið sjálf-
dæmi um hvort þörf væri á áfeng-
issölu í hjcrðinu eða ekki.
Ekki mundi það heldur bæta
hól úr tolKvíkum eða. launsölu á
á ngi, þótt landssjóður hefði söl-
un„ með höndum, freistingin ril
að ná í ódýrt áféngi, og græða
á sölu þess, væri söm og jöfn fyrir
það.
Að voru áliti er það versti blett-
urinn á áfengislöggjöfinni, eins og
hún er nú, að landssjóður skuli
gera sjer áfengisnautnina að tekju
grein, og því verra ef það ætti
að færa sig þannig upp á skaptið
að landssjóður ætti að fara að
reka einokunarverzlun með áfefig-
ið. Það er lítil bót við böli —
öllu því mikla böli sem af áfeng-
isnautninni stafar — þótt lands-
sjódur geti krækt í lítið eitt af
'því fje, sem til áfengis kaupa
gengur. Það er hneikzlanlegur
ósómi að nota slíka blóð-peninga
j sem tekju gréin fyrir landssjóð.
í öðru iagi er það láfið heita
svo að tekjur landssjóðs af áfeng-
isn, utn sje þrándur í götu fyrir
þ1 i, að löggjöfin geri það sem
honni ber. tn að útrýma áfengis-
böimu. I (J er því ekki ástæða
til að velta þyngri þránd þar í
götu.
Iiöf. telur lögin um bann á til
búningi áfengra drykkja í fandinu
vitlausust allra laga, og vill því
láta nema þau úr gildi. Það er
vitaskuld að nú er farið að fram
leiða áfengi af svo mörgum efn-
um, að efni mun til í það hjer
sem annarsstaðar. En affarasælla
hyggjum vjer fyrir íslendinga að
nota áburðinn á túnin, enn fara
að brugga .úr honum áfengi.
En þrátt fyrir öll þau andmæli
er vjer höfum flutt gegn höf.,
erum vjer honum samt sem áður
þ ikklátir íyrir greinina. — Vjer
efumst ekki um að hún muni gefa
mikið tilefni til umræðu, og um-
ræður um þetta mál eru ávallt
hagnaður fyrir bindindismálið en
til hnekkis fyrir áfengisnautnina
og þá, er hennar tauma toga.
A jer látu’n svo máli voru.lokið
um grein þessa að sinni, en getum
ekki stillt oss um, að taka það
fram að endingu, að það er sann-
færingvor að næsta stigið í áfeng-
islöggjöfinm verði algert aðflutn-
ingsbann.
Það er það lang eðlilegasta og
framkvæmanlegasta, til þess »9
Viepta áfengisbölið og allt sem af
af því leiðir, beinlínis og óbein-
línis.
Frjettir frá útiöndura.
Krít. Hefir verið all róstusamt
þar í landi og er það flokkur
manna, sem strax vilja fá sam-
band við Grikki, er veldur þeim
róstum. Að líkindum verður
lítið úr þessu, því að ef róstum
heldur áfram, þá skerast stór-
veldin í leikinn.
t Skapti Jósepsson,
pitatjórl >Austra,«
Ijezt 16. marz.
Hans verður síðar rainnst nánar
f >Vi . ,ra.«
Höfn, 3. apríl.
Ófrióurirm.
Ber fátt til tíðinda þar eystra
um þessar mundir og haida Jap-
anar rösklega norður á bóginn
og eru þeir þegar komnir langt
norður fyrir Tieling, en langa
leið eiga þeir eptir til Charbin.
Hafa að öðru hvoru komið iausa-
fregnir um, að tii friðar mundi
semjast, en eigi er ennþá stigið
neitt spor í þá átt; enda búa
Rússar í ákafa flota sinn og
landher.
Danmork. Nýlega eru kosningar
í bæjarstjórn Km.hafnar um garð
gengnar; við þær unnu jafnaðar-
menn og frjálslyndari vinstrimenn
mikinn sigur. Eru þeir nú í
meiri hluta í bn'jarstjórninni.
Þingið hefir nú samþykkt
hýðingarlög þau, er Albertí kom
fram með. Lítill var sá meiri
hluti, er marði iög þessi ígegn,
enda hafa þau að miklum mun
aukið óvinsældir Alberti.
llússlaud. Leynilögreglan í St.
Pjetursborg tók nýlega höndum
12 menn, sem grunaðir eru um,
að hafa setið um líf Bolygins
innanríkismálaráðherra og fleiri.
Um mörg undanLrin ár hefir
lögreglan leitað að nokkrum þess-
ara manna. Þykjast þeir því hafa
veitt vel, en eigi er það dugnaði
þeirra að þakka, heldur því að
upp um þá hefir verið ljóstrað
af þeirra eigin mönnum.
Grams verzlun á Þingeyri hefir einkasölu fyrir Vesturland á hinum heimsfræga vindli Cobdðn