Vestri - 02.12.1905, Page 1

c>cc^£?ð
Útgefandi og ábyrgðarmaður: Kr. H. Jóneson.

V. árg.
ÍSAFJÖRÐUR, 2. DESEMBFR 190,5.
Bátaábyrgðarfjelag ísfirðinga
og ætlunarrerk þess.
Það er viðurkennt rneðal allra
þeirra þjóða, sem vel eru á vegi
í efnalegu tilliti og eru þjóðhag-
fræðislega menntaðar að h vers kon-
ar ábyrgðarfjelög sjeu nauðsynleg;
skoðuð frá hagfræðislegu sjonar-
miði, bæði einstaklingsins og þá
ekki síður þjóðanna í heild sinni;
og heppilegasta fyrirkomulagið á
ábyrgðarfjelögum heflr reynzt það
að allir ábyrgðareigendur sjeu hlut.
hafar, semji sjálflr lög fjelagsins og
beri allan skaða, sem fjelagið líður
og hafi einnig ágóðann að tiltölu
við það, sem þeir hafl keypt ábyrgð á.
Pannig lagað fyrirkomulag heflr
„Bátaábyrgðarfjelag ísfirðinga."
Fjelagið heflr fastan sjóð til skaða-
bóta. í Þann sjóð greiðir hver skips-
eigandi um leið og hann kaupir á-
byrgð í fjelaginu, inngöngueyri, l°/0
af þeirri upphæð, sem hann kaupir
ábyrgð á. Þessi upphæð er greidd
að eins fyrsta árið sem skipið er
í ábyrgð- í fasta sjóðinn rennur
enn fremur x/3 hluti allra iðgjalda
fjelagsmanna.
2/3 hlutar iðgjalds þess, er borgað
er til fjelagsins, er sjereign hvers
fjelagsmanns og leggjast vextirnir
árlega við höfuðstóiinn.
Sjereign þessi helzt óskert nema
því að eins, að fjelagið bíði svo
mikinn skaða, að fasti sjóður þess
ekki hiökkvi til að bæta hann, þá
verða allir fjelagsmenn að borga
það sem til vantar, að rjettri til-
tölu við það, sem þeir eiga í á-
byrgð, °g tekst það af sjereign
þeirra. Verði þar á móti litlir eða
engh' skaðar, þá fá fjelagsmenn
eptir nokkur 8—10 — ár, endur-
greitt nokkuð af sjereign sinni, og
gangi nokkur úr fjelaginu fær hann
allt það, er hann á óeytt aí sjer-
eign sinni, nema 1 -r,n/0, sem rennur
í fasta sjóðinn.
Fielagið ábyrgist */á hiuta af
þeirri upphæð, sem iðgjald er gold-
ið af.
Jðgjald árlangt er: il°/0 af þil-
fars-mótorbátum en 31/2°/o af öllum
opnum bátum, jafnt mótor- og
róðrarbátum.
Fetta er þá það markverðasta
úr lögum „Bátaábyrgðarfjelags ís
firðinga".
Það eina, sem jeg hefl heyrt haft
á móti lögum fjelagsins og senr
menn hafa borið fyrir að aptraði
þeim frá að ganga í fjeiagið er það,
að þeim þykja iðgjöldin of há.
En þetta er vanhugsað.
Reyndar hafðj jeg búizt við þessu
þröngsýni hjá mínum góðu stjettar-
bræðrum, útgerðarmönnunum ís-
flrzku, og þess vegna vildi jeg og
tveir menn aðrir á síðasta fundi
færa iðgjöldin niður og láta nrerri
hluta þeirra ganga í fasta sjóðinn, err
með þvi hefði maður misst tvennt.
Fyrst það, að fjelagið hefði ekki
eins fljótt or ðið öflugt og tryggt
og í öðru iagi hefði maður ekki
verið viss með að fá styrk af fje
því, sem heitið er 1 síðustu fjár-
lögum til vátrygginga mótorbáta.
Auðvitað er stjórnin ljúfari að
styrkja þau fjelög, sem vilja eitt-
hvað sjálf á sig leggja, t. d. með
noklcuð háum iðgjöldum, heldur
en þau fjelög, sem hafa iðgjöldin
svo lág, að sjáanlegt er, að sjóður
fjelagsins ekki er öflugri en svo,
að fjelagið verður gjaldþrota við
næstum hvað lítinn skaða sem það
líður, því þannig íöguð fjelög virð-
ast mynduð að eins til að ná í
landssjóðssl yrkinn. En nái fjelagið
þeirri ábyrgðarupphæð 40 til 50 þús.
kr. sem sett er til skilyrðis 'yrir
styrkveitingu landssjóðs — sem
jeg alls ekki efast um — þá eru
fyllstu likur til að við verðum allt
að 3000 króna styrks aðnjót.mdi,
sem væri rnikil bót okkar uga
fjelagi.
Það er tvennt, sem „Bácaábyrgð-
arfjelagið" þarf að keppa að.
í fyrsta lagi að tryggja svo fiski-
bátana að þeir að minnsta kosti
að svo miklu leyti sem fjelagið
ábyrgist þá - geti skoðast sem
fasteign. Fyrst þá getur maður
búist við að lánstofnanirnar taki
tillit til þessara eigna manna þegar
um lántöku til skipakaupa er að
ræða og mun það verða til stór-
hagnaðar fyrir alla fátækari út-
gerðarmenn. Meðan báturinn er
svona óviss eign, taka lánsstofn-
anirnar ékkert tillit tfl þeirra lán-
tökum viðvíkjandi.
f öðru lagi þarf „Bátaábyrgðar-
fjelagið" að verða vísir til ábyrgð-
arsjóðs fyrir þilskip og ef ti) vill
gufuskipaábyrgðarsjóðs, því líklegt ,
er, að eptir 40 -50 ár verði mest
fiskað hjer á gufuskipum og kæmi
sjei- þá vel,1 að hafa búið svo í hag-
inn fyrir eptirkomendur okkar, að
þeir ættu svo öflugan sjóð, að þeir
með tiltölulega lítilli viðbót við
„Bátaábyrgðarfjel. “ sjóðinn gætu
farið að taka gufuskip í ábyrgð.
Útgerðarmenn! Lesið lög „Báta-
ábyrgðavfjeiágsins. ' Vátryggið hjá
fjelaginu og styðjið með því að
velmegun. útgerðarmannanna fs-
fir/.ku í framtiðinni.
ísafirði, 28. nóvember 1905,
Jön Auðun Jótmon.
-— ’—•• -oQOxjttSOCK*-— — — •
Samtök og samvinna.
Hve margir eru það ekki,
sem bollaleggja að geru svo og
svo mikið ef beir hefðu > krapt
til þess.< En því er nú þannig
Ví' ið, að ? kr iptameunirnir« eru
fá og þe egna verður lítið
úr framkvæmdunum. Þ ð eru
margir sem vilja gjarnan vinna
mikið, en hafá ekki efni eða á-
stæður til þess.,
En því sem einn ekki fter bii- 1
að, geta tveir .ha glep s valdið, j
og því ijettaia sein fl.an aru.
! t»;v' f f i r samvinna cg S
Nf. ft.
fjeiagsskapur, sern gefur einstak-
lingunum magn til þess, að láta
eitthvað gott af sjer leiða, og
koma einhverju í framkvæmd.
En slikt er skammt á veg kom-
ið hjá oss.
Til sveita eru rjómabúin góður
og blómlegur vísir. sero sýnir
ljóslega hve inargar hendur vinna
Ijett verk og hve samvinnan
greiðir fyrir framkvæmdum og
framförum, sem ókleyfar eru
fyrir einstaklinga.
Jeg vona að sá vísir verði til
þess, að kenna sveitabændunum,
að þótt langt sje á milli bæja,
geti þeir þó í mörgu tekið tam-
an höndum og unnið það í sam-
vinnu, sem einn ekki megnar,
en sem er til stórmikils hagnaðar
fyrir alla.
Sveitirnar eru ef til vill lengst
á veg komnar í samvinnuf jelags-
skap og stafar það af því, að
búnaðarfjelög og ýmis konar fje-
lagsskapur til sveita hefir fengtð
betri uppörfun og styrk af þvl
opinbera.
En kaupstaðirnir eru fiestir afar-
skammt á veg komnir í fjelags-
skap og samvinnu.
En þar er þörfin mest og sam-
vinnan eiuna hægust.
1 Reykjavík eru menn farnir
að skilja það, hve mikið f jelags-
skapur hefir að segja, og þar'
hafa á síðari árum verið sett á
stofn ýms hlutafjelög til að reka
verzlun, iðnað eða fiskiveiðar.
Arangurinn hefir komið fijótt
í ljós. Framfarir bæjarins hafa
aukist að stórum mun og hlut-
hafarnir hafa haft góðan hagnað
af fyrirtækjunum.
Akureyringar byggja og tals-
vert á fjelagsskap. t>ar er það
algengt, að tveir eða fleiri menn
feka ýmsa atvinnu í fjelagsskap.
En hjer Vestanlands hefir farið
btiö íyrrfjelagsskápnumtil þessa,
'. da hefir atvinnatog framkvæmd-
8
erft hina góðu kosti föður síhb. Þegar hann var 26 ára, var hann orðinn
annar fulltrúi i þeirri deild bankans, eeiu talin var einna þýðingarmest,
deildinni fyrir utanborgarviðskipti, og bankastjórinn var í alla staði ánaigð-
ur með haun.
{'að voru liðin tvö ár síðan Marback hafði verið mvrtur og
Parísarbúar voru flestir búnir að gleyma því máli. í bankanum var
það þó flesturn enn í fersku minni og bar opt á góma. En enginn
gat þó haft neina bugmynd um, hvernig morðið hafði að borið, cða
hver morðinginn mundi vera.
* * *
Morguninn, sem saga þessi hefst, voru allir starfsmenn bankans
við störf sin eins og vant var. Bankastjorinn sat í einka, skrifstofu
sinni og var í djúpum samrœðum við yfirbókara bankans, Jacques
Lehr.
Umtalsefni þeirra var líka harla þýð.ngarmikið.
Bankinn átti útbú íHancyy sem hingað til hafði starfað með góðurn
árangri. En það hafði þó brcyzt. upp á síðkastið. Útlitið varð aílt af
HRAKÍ-ORIN
KRING UM JÖRÐINA
I
ÍSAF.TÖBÐUR
í* KEFTSMJÐ] A >V£STRA<
1&05—6