Vestri - 22.12.1905, Side 1

Útgefandi og ábyrgðarmaður: Kr. H. JónB&on.
o árg.
ÍSAFJÖRÐUR. 22. DESEMBFR 1905.
Þetta hljóta allir að viðurkonna
prá 27. þ. m. til 6. ja-n. 1906
að báöum dögum meöt'óldum verður
útbú íslands banka á ísafirði
að eins opið frá kl. 11—12 f. h.
hvern virkan dag.
Isafirðí, 19. des. 1905.
Helgi Sveinsson. Guðm. Jónsson.
þjóðræði þingræði.
Það er líklega ekki á allra færi
að fylg)ast naeð í íslenzku póli-
tíkinni um þessnr inundir ,en það
verða allir að reyna að gera, sem
nokkuð geta haít að segja í því
efni.
Allir vita það, að til eru tveir
flokkar í landinu mjög svo and-
vígir. Annars vegar er hin rikj-
andi stjórn og meiri hluti þings
ásamt öllum er þeim hafa fylgt
og fylgja að málum. Það er
heimastjórnarflokkurinn, sem má
þakka þær umbætur, sem vjer
fengum fyrir skömmu, og rær
'nú að því öllum árum, að hag-
nýting þeirra verði sem mest og
bezt.
Hins vegar er minni hluti þings-
ins og þeir sem honum fylgja.
pað eru hinir gömlu Valtýingar
sem urðu að láta sjer lynda, að
hugsjónir og tillögur heimastjórn-
armanna yrðu ofan á, en þeirra
eigin lytu í lægra haldi og væru
fyrir borð bornar.
En þetta er gamall og útdauð-
ur ágreiningur, tnunu sumir segja,
og spyrja svo sjálfa sig hvað það
sje sem nú beri á milli.
Já, hvað ber á milli?
Annar flokkurinn, heimastjórn-
armenn, hafa barist fyrir þing-
ræði og náð því.
En hinir?
Þeir berjast fyrir þjóðræðinu,
segja þeir sjálfir.
En er það ekki eitt og hið
sama?
Jú, vissulega.
Eins og til hagar hjá oss, þar
sem kosningarrjettur er jafn al-
mennur og alveg jafn hjá öllum
stjettum landsins hlýtur þjóðræði
og þingræði að fara saman.
Það segir sig sjáltt að það er
ekki vinnandi vegur að láta þjóð-
ina alla ganga til atkvæða um
þingmál, þess vegna velur þjóðin
sjer fulltrúa til að ráða málun-
um til lykta, og þá velur hvert
kjördæmi auðvitað þá menn, sem
næst standa skoðun meiri hluta
kjósanda í liverju kjördæmi.
Þingið hlýtur því að vera ímynd
þjóðarviljans.
rjett, en nokkrir ba)ta þó við, nð
vilji þjóðarinnar og þingmanna
breytist, og enda þótt vilji þings-
ins sje sami og þjóðarinnar þegar
kosningar sjeu ný afstaðnar,* geti
orðið misbrestur á því þegar
lengra líður frá.
Það er rjett athuarað og fyrir
þá sök eru kjörtímabilin ekki
ákveðin nema þrjú þing.
A þeim tíma getur að vísu
skipast svo um. að vilji kjósenda
og þingmanna fjarkegist mikið í
sumum kjördæmum. En á öllu
skemmri tima getur ekki \erið
komin full festa eða sönn raun
á skoðanamuninn.
Hitt nær auðvitað engri átt,
að nokkrir kjósendur geti með
áskorunum, sendinefndum eða
öðrum slíkum rekistefnum haft
áhrif á sannfæringu þingmanna
eða snúið þeim eins og snældu.
Sá sem vill traðka þingræðið
eða koma því fyrir kattarnef,
sýnir þjóðræðinu jafnframt bana-
tilræði.
»Þjóðræðisliðið« svo nefnda er
ekkert annað en uppreistarflokkur
sem vill brjóta niður þingrípði og
þjóðræði, traðka rjetti en .(ko|ma
á einveldi i staðinn.
Sú hreifing er heldur ekki
runnin frá þjóðinni. Nei, langt
í frá. H ún er runnin frá einstökum
mönnum, sem vilja hrifsa völdin
í sínár hendur.
Eða eru framkvæmdirogathafri-
ir þjóðræðisliðsins ráðnar af þjóð-
inni, meiri hluta heiinar eða til-
kjörnum mönnnm af hennarhálfu?
Nei, langt í frá, þeim er stjórnað
af »general« sem hefir sjálfur tekið
sjer það vald í hendur. Hann
( lætur þetta eða hitt boð út ganga
1 og svo eiga allir hinir að sýna
auðsveipni og hlýða.
Svo kallar hann sinn vilja vilja
þjóðarinnar!
Og sitt einrœði þjóðræði!
Er hægt að hugsa sjer meiri
blekking. Þjóðin hlýtur að sjá
að hún er svívirt með slíku hátta-
lagi. Hún hlýtur að mótmæla
þeirri óhæfu.
Slíkt einveldisbrask getur ekki
náð miklu eð.i langvinnu íylgi
hjer á landi.
* Á síðasta þingi voru fjórir fulltrúar,
sem nýlega var aí'staðin kosning á, sem
kjósendm höfðu valið með hliðsjón af
þeim málum, er mestur var ágreiningur
um á þinginu. I’rír af þcim fylgdu
stjórmnni að uiáluin, en að eins einn,
sem komst þó nð rneð örlitlum atkvæða
niun, var andstœður hcnni. II ö f.
Til þess erum vjer íslendingar
of frjálslyndir, því
..Ánauð vjer hötum því andinn er frjáls
lívoi t orðurn liann verst eða sverðunum
stáls“.
X.
Ú r» b p ,j © f i
frá sveitabónda.
» — — — — — Eitt af mörgu
seni gerir valtýska flokkinn og
hvntir hans torlryggilegnr í aug-
um manna er þe' si sífelldi hringl-
andi sem lylgt hefir honum !rá
fyrstu. það cr okki nóg með það.
að hann er sífellt að hafa fnta-
skipti, ; skipta unr skoðanir og
stefnuskrá eptir þvi sem hann
heldur að bezt láti i eyrum og
geti unnið honum helzt íylgi, —
því sannfæringu virðist hann
ekki hirða um í nokkru máli,
heldur keppa að því cinu að
verða ofan á, ná í völdin — heldur
er hann þar á ofan allt af að
breyta um nafn. Hann ferðast
um landið eins og iilræðismaður
eða flóttamaður. Hann hefir
kallað sig stjórnarbótaflokkur,
framfaraflokkur, framsóknarflokk-
ur, þjóðiæðisflokkur og jafnvel
stundum notað nafn skuggans
síns og kallað sig landvarnar-
flokkur. Allt er þetta auðvitað
gert í því skyni að villa heim-
ildir á flokknum. I hvert skipti
og hann hefir barist um stund
undir sama nafni hefir hann orðið
svo illrænadur að hann sjálfur
sá að honum var ekki viðvært
nema að taka upp nýtt nafn
Þessa aðferð notar hann sem
syndakvittan, og í hvert skipti
og hann tekur upp nýtt nafn
þykist hann víst laus allra mála
með að svara til fyrri gerða sinna.
Það ber opt við þegar maður
fer að benda einhverjum »þjóð-
ræðisflokksmanni« sem nú er
kajlaður, á fyrri framkomuflokks-
ins að hann ver sig með því að
sjer eða sínum flokk komiekkert
; við hvað »Valtýingar,« »fram-
sóknarflokksmenn« o. s. frv. hafi
gert. Það sje allt annar flokkur
Og öðru máli að gegna.
»En úlfs er mjer von er jeg
eyrun sje,« og það sannast að
hvort sem flokkurinn felur sig í
sauðargæru eða öðrum feldi á
yfirborði, gægjast þó úlfseyrun
allt af upn úr, og eptir því sem
hver nýr feldur fyrnist eptir því
skýtur úlíseyrunum og öðrum
einkennum meira upp. Þar til
hann loks neyðist til að steypa
yfir sig nýrri gæru.

Mi?. 8.
* Jóh. Porsteinsson »
*
* umboðsmaðnr fyrir lifs- £
2 ábyrgðarfjelagið ,.Siandard:‘. £
Heima l<l. 4—-G e. ni.
r-y"? '.". I. „'IT x ------ r. r;- n
Það sannast á honum að cng-
inn flýr sjálfun sig.< p.
S t a u ra íl u tn i 11 gurin 11
Bjöi n Bjarnarson í G; -öf. sem
verið h( Tir uinboðsm. nðu r stjórn-
nrinn ir tii að semj 1 imi flutning
sfmastai ir 'nnn og sk: ipi lyrir iim
hvert þcir væru fluttir. kom til
Reykj ivíkur úr þcim lciðangri
nú um S’ð.istl. mánaðáT'ÚTÖt.
H.ann skýrir svo frá, að allir scin
samning hafa gert um staura-
fiutning vilji halda þcim áfram,
enda þótt stanrarnir hafi reynzt
nokkuð þyngri en áætlað var,
nerna Vopnfirðingar, þeir vilja
setja upp flutningsgjaldið fyrir þá
sök. Annars staðar er jafnvel
talsverð samkeppni að ná í staura-
flutninginn, og þ ið cins eptir að
mcnn hafa skoðctð staurana. —
Að staurarnir haía.reynzt nokkru
þyngri en áætlað var, stafar af
því, að seljendurnir hafa ekki
fylgt pöntun nákvæmlega og sent
sumstaðar nokkuð þyngri staura
í stað ljettari.
Lagastaðfcst i« ga r.
Oll lög, sem aigreidd voru á
síðasta þingi, hafa nú hlotið kon-
ungsstaðfestingu. Voru nokkur
þeirra staðfest 20. október en
nokkur 10. nóv.
Það er þó einhvcr munur eða
áður var, meðan lög frá alþingi
voru ekki staðfest fyr en scint
og síðar meir og mörg aldrei.
Heiðurssainsæti
hjeldu Akureyrarbúar Matthíasi
Jofhumssyni skáldi ii. f. m. í
minningu um 70 ára afmæli hans.
Tók fjöldi manna þátt í því.
Guðm. Hannesson læknir mælti
fyrir minni Matth. en Eggert Lax-
dal kaupm. mælti fyrir minni konu
hans. En auk þeirra töluðu þar
ýmsir aðrir. Enn fremur voru
honum flutt tvö kvæði, annað
eptir Pál Jónsson kennara en hitt
eptir J. N. Skáldið flutti þar í
samsætinu kvæði sem kveðju til
skilnaðar.
Margir Reykvíkingar höfðu
sent skáldinu skrautritað ávarp
j í tilcfni af þessu tækifæri.
Ný látiny
er á Akureyri J ihannes Vigfús-
son konsúll og kaúpm, llann
I andaðist úr hjartaslagi 9. f. m.
[Á ,• foínaður ú clull, ódýrastur í verzíun S. Guömuntísconar.