Vestri - 24.07.1909, Blaðsíða 1

B
ttT"
VIII. árg.
?túkan
NAIÍNA nr. 52
heldur fundi
á yunnudagskvöldum kl,
Misskiftmg- auðsins.
Eftir Andrew Carnegie.
(Niðurl.)
Fé það, sem safcast heí hjá
einstokum auðmönnum, er lítið
á móts við eignir alíra sraáeigna-
• manna. En það vekur að eins
svo mikla eítirtekt. Framvegis
munu stóreignir verða smærri,
því flest gróðafyrirtæki eru rekin
af hlutafélögum.
>Jöfn skifting!< Það er heróp
jafnaðarmanna. — Vér skulum
hugsa oss, að einhver glópur —
maður, sem væri byrgari af auð
en skynsemi, — vildi breyta eftir
þessari kenningn og skifta auð
sínum milli fátæklinga í London
eða New York.
Einhvern morgun gengur hann
út á stræti og tilkynnir þessa
iyrirætlan sfna. Hann er um-
kringdur af múgnum og byrjar
að úthluta. Hver meður fær —
vér skulum segja — ioo krónur.
Hann gefur hvert þúsundið á
fætur öðru, en alt af tjölgar fólk-
inu meira og meira í kring um
hann. — Um kvöldið fer hann
heim, hygnari fyrir reynsluna og
forviða yfir því, sem hann hefir
séð.
, Sjá ekki jafnaðartnennirnir, að
það, sem verður að byrja á, er
að lyfta fjöldanum upp á það
menningarstig, að hann hafi not
af velgerningum. Þá fyrst er
tiltök að uppræta fátækt og eymd
úr heiminum. — Slíkur auli, sem
á einurn degi mokaði þannig fé
sínu í fjoldann, mundi gera meiri
skaða, en hann væri fær um að
bæta, hve gamali sem hann yrði.
— Þjóðareign Englendinga er
talin vera 700 krónur á mann.
Setjum svo, að allir fengju þetta
útborgað. Hver yrði cfleiðingin?
Nokkrir hátíðisdagar, —- og svo
mundu menn attur aðgreinast í
fátæka og ríka, og síðari villau
yrði verri hinni tyiri, Jarðveg-
urinn er ekki undubúinn undir
slíka skiftingu. illgresið mucdi
kæfa sæðið.
Það, sem næst liggur, er að
skitta tekjunum eius og bezt á
Við kringumstæðurnar. Hyggi-
legast verður, að leggja á háan
ertðaskatt og láta menn borga
til almehhiugsþarla eítir efnum
Utgefandi og ábyrgðarmaður: Kr. H. Jónsson.
ÍSAFJÖRÐUR, 24. JÚLÍ
1909.
38. tbl.
Kaupirðu UNGA ÍSLAND?
Útsolum. á ísaf.: Jónas Tcniasson.
og ástæðum. Þetta er sú stefna,
sem Roosevelt hefir markað í
Ameríku.
Eftir ræðum og ritum jafnað-
armanna mætti ætla, að mestur
hluti auðsins væri safnaður á fáar
he ,dur. En því er ekki þannig
va ð. Arið 1906 var inneign í
sp;.risjóðum í ríkinu Now-York
1,385,000,000 doll. og sk ftist það
á 2,637,235 eigendur, sem verður
að jafnaði 506 doll. á mann. —
Þessa peninga áttu verkamenn
eÍDgöngu, því auðmenn og at-
vinnuveitendur koma fé sínu fyrir
á annan arðsamari hátt.
Inneignir í sparisjóðum í Banda-
ríkjunum eru 3,482,000,000 doll.
En þetta eru þó ekki nærri því
allar eignir erfiðismanna, því
margir leggja þær í jarðeignir
eða önnur arðberandi fyrirtæki.
Árið 1905 voru inneignir í
sparisjóðum á Englandi 997,000,-
000 doll., en 11,694,000 safnend-
ur; í Danmörku 205,723,000 doll.,
en 1,291,000 saínendur — helm-
ingur íbúanna —; á Þýzkalandi
2,039,590,000 doll., en 16,613,000
satnendur; á Frakklandi 890,000,-
000 doll., en 11,768,000 safnend-
ur. — Að meðaltaii verður þá á
hvern safnanda: Á Englandi 85
doll., í Danmörku 159 doll., á
Þýzkalandi 159 doll. og á Frakk-
landi 75 doll. Samantöld upphæð
allra sparisjóðsianeigna í þeim
löndum, sem gefa um það opin-
berar skýrslur, er 11,801,229,509
doll.
Öllum þessum auð er þannig
fyrir komið, að hvorki mölur né
rið fær grandað, og hið eina,
sem safnendurnir eiga á hættu,
er, að jafnaðarmenn láti greipar
sópa og slái öllu í ríkissjóðino.
Það væri hættulegt fyrir við-
skiítalífið, ef jafnaðarmeunirnir
létu sér ekki nægja að tala og
skrifa. En stefna þeirra getur
ekki kotnið tilframkvæmda, nema
mannkynið breytist mikið. En
hugsandi menn eiga ekki að vera
að elta skugga; þeim er nær að
reyna að bæta núverandi ástand.
Menmrnir eru þrennskonar. —
Þcir fyrstu oru fæddir í fátækt
og haía séð andlit foreldra og
systkina sorgbitin vegna skorts.
Þeim finst það vera heilög skylda
sín, að reka úlfinn frá dyrunum
og afla sér auðs.
Þeir, sem ganga út í lífið með
slikum ásetningi og trúa á kraíta
Yerzlunin
EDINBORG
t ísafirði
hefír eins og að undariförnu nægar birgðir af
WW" allskonar vörum.
Y efnaöar'y örubúðin:
TILBLIINN FATNAÐUR fyrir karla, konur og börn og flest
önnur VEFNAÐARVARA, miklu úr að velja,
NýlenduYörubúðin:
Allskonar NIÐURSOÐIN MATVÆLI fyrir ferðafólkið. —
SKÓFATNAÐUR, allar teg, o. fl.
Pakkhúsdeildin:
Ágætar KARTÖFLUR. — Allskonar TIMBUR og JÁRN til
húsabygginga.
sína, munu efnast. Viðskiftalífið
býður nú orðið hvervetna tæki
færi. — Sumir kunna að seilast
eftir bóklegri frægð, en það er
ekki fyr en þegar menn hafa séð
sjálfum sér faroorða, að þeir geta
farið að verða öðrum að liði.
Flestir þeir, sem hafa orðið til
gagns í heiminum, hafa fyrst
hugsað um sig og sína. Hinir
eru fáir, sem láta aðra annast
um sig, og slíkar undautekningar
breyta ekki boðorðinu: Ilin
tyrsta og æðsta skylda er að
annast sig og sína.
Engum ætti að gleymast, að
mikill auður er jafn-gagnslaus og
orður og titlar. Hamingjusamari
en nokkur miljónamæringur er
hver sá erfiðismaður, sem er
hraustur og duglegui og getm
séð sér og sínum luiían farboróa.
Þess eru mörg dæmi, að erfið-
ismenn hafa verið sæmdar þing-
menn. John Burns var erfiðis-
maður og varð þó nafnkunnur
ráðherra. Margir þeirra hafa náð
miklum völdum hjá þjóðinni, og
margir trægir andans menn hata
upphaflega verið eríiðismenn. ~
Flestir auðmenn hara sjáihr aflað
auðs síns. Þeir hafa margir verið
mjög sparsamir og hvorki drukkið
né spiiað. Auðmaður, sem var
spuróur að, hvernig hann hetði
farið að eignast fyrsca þúsundið,
Bvaraði; >Það var ofur-auðvelt;
— ég gætti þess að sóa því
ekki.<
Annar flokkurinn berst fyrir
heiðri og frægð, sem í sjálfu sér
er enn fánýtari en auður.
En þriðji flokkurinn segir: >Eg
vil ganga fram í broddi fylkingar
,í öruggri von. Guð hefir kallað
mig til einhvers mikils. Hvort
ég sigra eða fell er á guðs valdi.
Ég vil deyja eins og hetja og
óttast eigi, þótt á móti blási.<
í þessum flokki er hver dug-
andi, startsamur maður, sem
starfar að köllun sinni án þess
að mögla. En ef ólánið eltir
þig í heiminum, þá get þú
sjálfum þér sök á því, en ekki
forlögunum.
Að vera sjálfbjarga er alt og
-mmt, sein vert er að keppa að.
Verói menn auðugir, ber að skoða
það té eins og annað, sem manni
er trúað fyrir til þess að verja
almenningi til heilla. Et fleiri
þektu þenna sannleika, mundi
peningagræðgin réna. En aldrei
hefir nokkur stétt manna sótt
jafn-mikið ettir auðlegð, eins og
.iitar stéttir gera nú. En augu
manna munu síðar opnast fyrir
því, að auðurinn er ekki jatn-
ettirsóknarverður tyrir þá sjálta
og börn þeirra, og þeir halda.
Sa er hygginn, sem tyrst tryggir
sinn eigin tjárhag og ver svo té