Skólablaðið - 15.02.1908, Blaðsíða 3

SKÓLABLAÐIÐ
11
inndælt útsýni yfir hafið. Og sólar-
Iag í Álasundi er ógleymanlega fag-
urt.
Tæpa mílu undan landi liggur eyja-
kransinn eins og varnargarður um
bæinn. Þar reynir úthafið ofurefli
sitt til ónýtis, beljar og drynur í bræði
sinni, svo björg og klettar skjálfa, en
brotnar og tellur með froðu um
munn og deyr með dunum og djúp-
am stunum.
í eyjakransinum er Góðey og hin
alkunna Giskey (Giski). Þaðan vóru
Árnungar ættaðir. Rjett fyrir norðan
er Vigurey með bænum Blindheimi.
Par barðist Egill Skallagrímsson við
Ljót hinn bleika. Mílu vegar fyrir
sunnan er Hareiðsland. Þar er Hj ör-
ungvogur. Par var Jómsvíkingabar-
dagi, og liggja gullkistur Boga digra
þar enn á mararbotni. Rjett and-
spænis, hinumegin við »Breiðsund»,
er fjallið »Súlur.* þar kvað Hákon
jarl hafá blótað Erlingi syni sínum
til Rorgerðar Hörgabrúður, er tvísýnn
gerðist sigurinn í Jómsvíkingabardaga.
En hof Rorgerðar stóð í »Borgund*
skamt fyrir innan Álasund. Varð því
jarl að fara úr bardaganum yfir Breið-
sund og upp á Súlur ti! þess að geta
litið hofið augum, er hann blótaði
syni sínum 7 vetra gömlum. — >Er-
ling skar hann ungan, fríðan ofan í
flagðsins gráu kverk,« segir Grimur.
í norður eygir maður Haramsey. Par
bar Gretti Ásmundarson að landi sem
skipbrotsmann í fyrstu utanför sinni-
Rar drap hann berserkina tólf. — —
Utanvert við eyjakransinn er hafið.
Á lygnum sumarkvöldum grábleikt,
silfurhvítt, latt og lognskært, fagurt
og frítt. Voldugt og víðáttumikið.
Oháð og endalaust.
Og sólin sígur í hafið.
Pá er allur himinn í björtu báli.
Eldur og gull og blóð í bylgjum og
þykkum, dúnmjúkum skýjateppum með
logandi gulljöðrum.
Og hafið sjálft er blóð. Skjálfandi,
hvikt blóð í alheimsins mikla friðar-
Iausa barmi, er sígur og stígur með
þungum reglubundnum hreyfingum.
En er líður á kvöldið, blikna litirn-
ir. Fölna og deyja eins og daufur
hljómur. Og náttblár triður faðmar
alt.
Hróp og skarkali hverfur og þagn-
ar í götunum. Einstöku eimskip rista
hvíta hvikula rönd i fjörðinn, og kol-
svartur reykurinn leggst eins og feikn-
mikill loðinn ormur yfir sjóinn.
Hás máfshljóð rjúfa kyrðina. Á
hvítum vængjum sigla þeir út yfir haf.
Spegla sig í logntærum firðinum.
Verða ástfangir í sjálfum sjer, dýfa
vængbroddunum allra snöggvast of-
an í sjóinn og hverfa svo útyfir haf.
En hringirnir í vatninu stækka og
stækka endalaust í næturkyrðinnni.
Er roða slær á þá frá himni, sjer mað-
ur þá lengi og í fjarlægð eins og
blóðbylgju undir hvítu hörundi.
Svo strýkur nóttin móðurmjúkri
hendi yflr sæ og láð. Þaggar og
svæfir.
Sumarnótt í Álasundi.
Frh.
Nýjar bækur.
Landafrœði lianda börnum og unglingum eft-
ir Karl Fínnbogason. II. hefti. Bókaversl-
nn Ciuðmundar Qamalíelssonar Re-yjavík
1907.
Bókar þessarar hefir áður verið
minst í Skólablaðinu. Ér nú síð-
ara heftið nýkomið, og verður það
svo bundið við hitt og bókin öll til
sölu innan skamms. Er húu 134 bls.
með fjölda ágætra mynda, er skýra
mjög vel textann, enda eru mynd-
irnar þann veg valdar, að mikið má
af þeim læra. Efnisyfirlitið, sem prent-
að er á «spássíunni« framundan hverri
grein, gerir yfirlitið gleggra og flýtir
mjög fyrir við upplestur eða ef leita
á að einhverju sjerstöku atriði. Helstu
myndir í þessu het'ti eru: Síberíumenn
við kofann sinn. Gata í Sjanghai
(Kína). Kínverji. Frumskógur á Ind
landi. Malajabýli. Borneóbúar að
safna pipar. Hindúi. Bedúínar á ferða-
lagi. Nílflóð, pýramídi og pálmar.
Súezskurður. Óasi á Sahara. Negri.
Hottentotti. Risa-fura í Ameríku. Bóm-
ullar-ekra. Indíáni. Rrjár myndir frá
Grænlandi. Kaffitekja í Brasilíu. Pam-
pas (sljettur) í Suðurameríku. Prjár
myndir frá Ástralíu o. fl.
Landafræði þessi er einhver hin
fallegasta og eigulegasta kenslubók á
íslenska tungu, og ætti hvert barn og
unglingur að eiga hana. Eiga bæði
höfundur og útgefandi þökk mikla
skilið fyrir bókina.
Verð hennar er, eins og áður var
um getið, 2 kr. (1,25+0,75).
Mjallhvit. Æfintýri handa börnnm, með 17
myndum — Fimta útgáfa. Bókaverslun
Guðin. Gamalíelssonar. R.vík 1907
Mjallhvít er uppáhald allra barna,
ung og fögur og blíð og saklaus, al-
veg eins og þegar við vórum börn.
Hún eldist ekki nje breytist eins og
við. Og börn eru ætíð börnum lík,
þótt heimurinn breytist. Pessvegna
munu þau lesa »Mjallhvít« með sömu
gleði og ánægju, sorg og íögnuði og
við gerðum fyrir mörgum, mörgum
árum! Myndirnar hefðu aðeins átt
að vera prentaðar með litum, þá
mundi gleðin orðið ennþá meiri. —
Verð 30 aurar.
Indriði Einarsson: Nýúrsnóttin. Sjónleikur
í fimm þáttum. Bókaversinn Guðm. Gam-
alíelsonar. — —
Verður bókar þessarar getið í næsta
blaði.
Sigfús Einarsson:
Sönglag við kvæðið:
/ónas HaUgrímsson
eftir Porstein Erlingsson.
Verð 50 au.
Ární Thorsteinsson:
Sönglag við kvæðið:
»Par sem húir hólar.c
eftir Hannes Hafstein (með
mynd af »Hraundröngum.«)
Verð 1 kr.
Jón Laxdal:
Tvö söng/ög:
»Fuglar í iúri« og »Sólskríkjan.«
Verð 1 kr.
Bókaverslun Guðm. Gamalíeíssonar.
Úr Mýrdal.
(Kaflar úr brjefi til ritstj.)
Eg þakka þjer hjartanlega fyrir starf-
semi alla í þarfir ungmennafjelaganna,
og eg bið þig að bera sömu þakkir
til allra, sem fyrir það málefni vinna
með þjer.
Eg hefi haft kynni af flestum fjelög-
um þeim, er hjer hafa starfað síðastl.
7 ár; verið meðlimur margra þeirra.
Eg játa fúslega, að þau hafa haft góð
áhrif á mig á ýmsan hátt, og eg veit,
að þau hafa einnig haft meiri og
minni áhrif til hins betra át'lesta með-
limi sína og marga aðra; það lýsir sjer
í hugsunarhætti þeirra orðum þeirra
og athöfnum.
En engu fjelagi hefi eg tekið með
öðrum eins fögnuði, engu alveg eins
tveim höndum og ungmennafjelagi
voru. Og vona eg að það sje eigi
aðeins af nýungagirni. Skal eg með
nokkrum orðum gera grein fyrir því,
hversvegna það hlaut að vera mitt
hjartans mál, að gerast liðsmað-
ur þess, undir eins og það tók veru-
lega til starfa.
Eg liefi átt ofurlítinn þátt í breyt-
ingum, sem orðið hafa á kenslu —
og mentamálum þessa hjeraðs, á síð-
ustu árum. Og þótt eg hafi eigi stað-
ið þar fremstur, þá hefur það verið
mjer kærast allra umhugsunar — og
viðfangsefna. Eg hefi oft rekið mig
á það, hve erfitt er að hafa veruleg
áhrif á þau atriði þess máls, er mestu
varða: undirstöðuatriðin, hugsunar-
hátt hlutaðeigenda. Eigi að síðrir hefi
eg orðið þess var, að því hefir þokað
í áttina. En einatt hefi eg litið svo á,
að lengra mundi að takmarkinu en svo,
að eg mætti búast við að vera með
í sigurför þess. Og þótt það hafi
sjaldnast lamað framsóknarhvöt mína
tilfinnanlega, þá hefir það þó oft hald-
ið svo óþægilega vöku fyrir mjer, að
mjer hefði verið betra að fá að njóta
drauma minna. En ungmennafjelög-
in — þessir helgu lífstraumar runnir
beint frá glóðheitum hjartarótum æsk-
unnar — þau endurglæða hugsjónir
mínar, styrkja vonir mínar og auka
mjer lifandi trú og traust á fagra fram-
tíð minnar kæru móðurjarðar og barna
hennar.
Get eg því með nýjum áhuga geng-