Vísir - 28.01.1959, Qupperneq 6

Miðvikudaginn 28. jariúar 1959
VlSIB
VXSML
D AGBLAÐ
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN YÍSIR H.F.
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Fálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðslar Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: (11660 (fimm línur)
Vísir kostar kr. 25.00 í áskrift á mánuði,
kr. 2.00 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Untskiptin eru ol skjót!
Einn af forvígismönnum Al-
þýðuflokksins — sem hefir
að vísu hætt opinberum af-
skiptum af stjórnmálum,
enda þótt menn telji, að
hann kippi talsvert í spotta
i fleiri en einum flokki —
lét einhvern tíma svo um
, mælt, að það væri svo sem
allt heiðarlegt við það, að
menn skiptu um skoðun eða
jafnvel flokk, ef menn sner-
ust nægilega hægt. Sam-
kvæmt hans áliti var allt í
bezta lagi með skoðana- eða
flokkaskipti, ef menn létu
þá þróun taka nokkra mán-
uði eða kannske fáein ár, en
honum fannst víst af og frá,
að slikt mætti gerast á fá-
einum dögútn eða einni
viku.
Þetta rifjast upp fyrir mönn-
um, þegar þeir hugleiða
síðusu viðburðina á sviði ís-
lenzkra stjórnmála. Ríkis-
stjórn ,,umbótaflokkanna“
lét það verða sitt fyrsta
verk 1956 að stöðva vísitöl-
i una með því að taka af laun-
; þegum sex stig, sem þeir
áttu að fá í byrjun sept-
embermánaðar. Þetta var
gert til þess að tryggja at-
vinnuna í landinu, eins og
einn af ráðherrunum,
Hannibal Valdimarsson,
komst að orði í ástæðunum
fyrir bráðabirgðalögunum,
er sett voru um þetta efni.
Fyrir fáeinum vikum kom
sami maður á þing ASI og
bað þingheim að falla fyrir
alla muni frá 10—15 vísi-
tölustigum.
Þessi eftirgjöf verkalýðssam-
takanna átti að sjálfsögðu
að vera til þess að tryggja
atvinnu þeirra og þess vegna
í sama tilgangi og bráða-
birgðalögin, sem getið er hér
að framan. Þetta var því
gott og blessað í augum
þess manns, sem að þessu
stóð í bæði skiptin, en þó
hefir honum orðið það á,
að hann hefir skipt snögg-
lega um skoðun varðandi
slíkar eftirgjafir og fórnir
launastéttanna. Þegar hann
er nefnilega farinn úr stjórn
landsins og stendur utan við
öll slík ábyrgðarstörf er af-
staða hans til þessara mála
gerbreytt og það, sem áður
var sjálfsagt, er alveg bann-
fært.
Hér hefir þessum manni orðið
það á, að umskiptin hjá
honum hafa gerzt með alltof
snöggum hætti. Það fer ekki
framhjá neinum, hversu
skjótt hann hefir breytt af-
stöðu sinni til þessa mikil-
væga máls. Það eru ekki
fullir tveir mánuðir frá því
að hann kom fram fyrir þing
Alþýðusambands íslands og
bað það að a-thuga nú
möguleikana á því, hvort
það vildi ekki falla frá
10—15 vísitölustigúm, þeg-
ar hann stendur upp á AI-
þingi fslendinga og for-
dæmir það, að nú á að gera
það sem hann hafði 'hugsað
sér að gera en komst ekki
til af því að stjórnin and-
aðist áður.
Almenningur fordæmir að
sjálfsögðu slíkan vindhana-
hátt, en þó verða menn að
virða þessum uppgjafaráð-
herra það til vorkunnar, að
hann ræðui' ekki gerðum
sínum nema að litlu leyti.
Hann verður að hlýða fyrir-
mælum kommúnista i þessu
sem flestu öðru, því að ef
hann gerir það ekki, þá get-
ur svo farið, að kommún-
istar útskúfi honum, þar
sem hann hafi gert sitt gagn.
Með hringsnúningi sínum er
hann aðeins að reyna að
lengja lífdaga sína á póli-
tíska sviðinu, og er slíkt
ekki nema mannlegt, en
vafasamt er, hvort það get-
ur kallast einnig karlmann-
legt.
„Á yztu nöf“ frumsýnt á
laugardagskvöld.
Nýstárlegur amerískur gamanleíkur í
Þjóðleikhúslnu.
Á laugardagskvöltlið frumsýnir
Þjóðleikliúsið „Á yztu nöí“ eftir
Thornton VVilder. Þýðinguna
gerði Thor Vilhjálmsson. Leik-
stjóri er Gunnar Eyjólfsson.
Leikur þessi gerðist í dag og
alla daga aftur í gráa fornneskju.
Höfundur bregður sér með á-
horfendur gegnum aldirnar. „1
rauninni er leikritið óður til
heimilisins og fjölskyldunnar,
fyrst og fremst til konunnar,"
sagði Gunnar Eyjólfsson á blaða-
mannafundi í gær. „Þetta er sér-
kennilegasta og nýstárlegasta
leikrit, sem Þjóðleikhúsið hefur
sýnt til þessa dags,“ sagði Þjóð-
leikhússtjóri. Þetta er bráð-
skemmtilegur gamanleikur á
yfirborðinu, en höfundi er alvara
undir niðri.
„Þegar við fengum Gunnar
Eyjólfsson til starfa við Þjóðleik-
húsið í haust og gáfum honum
kost á að velja eftir eigin smekk
til að setja á svið hjá okkur,
valdi hann þetta leikrit umsvifa-
laust,“ sagði Þjóðleikhússtjóri
ennfremur. „Eg tel líklegt, að
.ágreiningur verði um þetta leik-
rit hér, en við þvi er ekkert að
segja. Leikrit þurfa endilega að
vekja umtal og umhugsun.“
Gunnar sagði, að leikhúsfólki hér
hefði farið sem sér, að það hefði
fengið feikilegan áhuga á leikn-
um.
Wilder er kunnur bæði sem
sagna- og leikskáld. Tvær skáld-
sögur hans hafa verið þýddar á
íslenzku, önnur komið út, „Ör-
lagabrúin" hin flutt í útvarpi í
haust. Þrjú leikrit hans hafa
einkum orðið frsog, „The long
Christmas Dinner", „Our Town“
(Bærinn okkar, sem sýnt var í
Iðnó árið eftir stríðið) og „The
Skin of Our Teeth (Á yztu nöf,
sem nú á að sýna). Þetta síðast-
nefnda var valið til flutnings, er
Bandaríkin tóku þátt í leiklistar-
hátíðinni í París árið 1955, og
það hefur þegar verið sýnt í öll-
um löndum Vestur-Evrópu, nema
Spáni, og í Austur-Evrópu var
það fyrst sýnt í Póllandi í fyrra.
Segja má, að þetta leikrit sé
fyrst og fremst uppáhaldsstykki
leikara og leikhúsmanna yfirleitt
og höfundurinn þeirra eftirlæti,
þvi að hann er sifellt að gera til-
raun með leiksviðið. Sjónleikir
hans bera mjög svip af, eða hafa
orðið fyrir áhrifum af austur-
lenzkum, einkum kínverskum
leikhúsum frá því að hann dvald-
ist í Kína á yngri árum. Wilder
hefur víða farið og má kallast
heimsborgari. Hann er hámennt-
aður maður, var um tima pró-
fessor í boði hjá Harvardhá-
skóla, þar sem liann flutti fyrir-
lestra um bókmenntir.
Fjöldi leikara (um 35) kemur
fram í þessum sjónleik. Þrjú
hlutverkin, Sabínu, frú og hr.
Antropos leika þau Herdís Þor-
valdsdóttir, Regina Þórðardóttir
og Valur Gíslason. Börn þeirra
leika Bi-yndis Pétursdóttir og
Baldvin Halldórsson, og spákonu
leikur Inga Þói'ðardóttir.
Leiktjöldin málaði Gunnar
Bjarnason. Hann lærði hjá Lár-
usi Ingólfssyni, fór til Stokk-
hólms í fyrra á skóla og ferðað-
ist síðan um Þýzkaland og Frakk
lands til að kynna sér leikhús
1 þar.
Dam Færeyjaiögmaiur vill fá
175 miílj. d. kr. til framkvæmda.
— Þar af 100 milij. til endurnýjunar
fiskiskipaflotans.
Einkaskeyti frá Khöfn.
Peter Mohr Dam lögmaður í
Færeyjum á um þessar mundir
í samningnm við dönsku stjórn
ina um að leggja fé til margs-
konar umbóta og fyrirhugaðra
framkvæmda í Færeyjum.
Það hefir heyrzt, að P. M.
Dam fari fram á samtals alls
175 milljónir danskra króna í
4. Hærri lán verði veitt til
húsabygginga.
Það verður ekki um það
deilt, að mikil þörf er á, að
endurnýja fiskiskipaflotann, og
er það augljóst mál, að skip
vantar, þegar um 1200 fiski-
menn hafa ráðið sig á islenzka
togara og íiskibáta á vertíðinni
(hve margir koma nú er ekki
lánum og fjárframlögum í kunnugt enn).
Hvai er fsar gerast?
Menn tala mikið um undur þau,
sem hafa verið að gerast
austur á Seyðisfírði að und-
anförnu. Þar var á sínum
tíma reist frystihús fyrir
næstum 15 milljónir króna
og átti það að vera plássinu
hin mesta lyftistöng, enda
nokkur nauðsyn, þar sem
atvinnutæki voru þar fá og
ófullkomin. Hinsvegar hefir
ekki borið sérstaklega á til-
æt.luðum áhrifum lyftistane-
arinnar, því að framleiðsla
^ fiskiðjuversins mun vart
hafa oiðið tíundi hluti þess,
sem hægt hefði verið. Tog-
ari staðaríns hefir einnig
legið bundinn frá því fyrir
jól, svo að ekki tekur hann
heldur þátt í „upplyfting-
unni“.
Nú mun frystihúsið hinsvegar
vera komið á aðrar hendur
eða í eigu einstaklinga úr
höndum ríkisins þar eystra,
og þykir mörgum, að það
gerist með einkennilegum
hætti eða að fyrrverandi
stjórn hafi jafnvel ráðstafa'ð
þessu skyni. Það, sem hann fer
fram á, er í höfuðatriðum
þetta:
1. Fiskiskipafloti Færeyinga
Dam hefur ekki rætt land-
helgismálið við stjórnina, en
„annað vandamál varðar fisk-
veiðar Færeyinga í fjörðum
verði endurbættur og aukinn á ' Grænlands, þar sem Græn-
næstum 5 árum og verði varið
til þess 100 millj. kr.
2. Framkvæmd verði áætlun
úm hafnarbætur og endurbæt-
ur vegakerfis í eyjunum og
varið til þess 50 millj. króna á
næstu 20 árum.
3. Lagt verði fram til al-
þýðutrygginga upphæð,
nemur 4 millj. króna árlega.
þessari eign riksins í hendur
gæðingum sínum. Væri rétt,
að núverandi stjórn léti
rannsaka þetta mál allt og
svipti af því hulunni, svo
lendingar stunda ekki veiðar.“
40 bílar í sama
árekstri.
Það þykir fréttnæmt þegar
sem !fjórir bilar lenda saman í á-
árekstri hér 1 bæ, en hvað er
það á móti bílaþvögu, þar sem
40 bílar slengjast saman hver
um annan þveran og hver ofan
á öðrum. Þetta skeði á Queen !
Elisabeth Way í Ontario um j
Hér þarf að snúa
við blaði.
„Borgari" skrifar:
„Lesendur blaðanna fá þessa’
dagana nokkrar fræðslu unt
hvernig fer að lokum, þegar ráð-
ist er í stórfyrirtæki, án nokkurs
tillits til þess hvort nokkur voir
sé um, að rekstur þeirra getí
borið sig. Hér hefur nefnilega
endurtekið sig gamla sagan. Af
ýmsum annarlegum ástæðum, m.
a. stjórnmálalegum, á að geraj
einhver ósköp fyrir vissa lands-
hluta eða kaupstaði, ausið millj-
ónum, jafnvel milljónatugum I
fyrirtæki, sem hver maður ætti
að geta séð, að vonlaust er, að>
geti borið sig, vegna þess að það
' sem til þarf er hvergi nærtækt,
svo að nægilegt sé, þ. e. mikiði
og gott hráefni. Svo er um fisk-
iðjuverið á Seyðisfirði, sem
minnst var á í fregn í Vísi ný-
lega, en i það munu komnan
(15 milljónir og auk þess eru svo»
önnur fyrirtæki eystra, og all-'í
farið í þetta um 40 milljónir.
i
i
Togaraútgerðin. ;
| Þjóðinni er allvel kunnugt um
| hvernig gengið hefur með togi-
araútgerðina, i Vestmannaeyjuni
og viðar úti á landi. Alþýðublað-
ið skýrði frá þvi í gær, að „fyrici
nokkrum dögum hefði ríkissjóð-
ur orðið að greiða 800 þús. kiv
fyrir togarann Gerpi, sem er eitt
nýjasta skip flotans", en „á
Seyðisfirði hefur togarinn Brirn-
nes verið bundinn við festar fyrit*
jól, og mun þurfa miklar fjár-
hæðir til að losa hann úr vand-
ræðunum, svo hann geti farið tíl
I veiða aftur." Oft er það svo mcði
þessar togaraútgei'ðir úti á landi,
að þegar allt er komið i hönk,
eru sendar sendinefndir til þesa
að ræða við ríkisstjórnina, svo eci
reynt að bjarga öllu við, og eci
það tekst ekki, gerir ríkisstjórn-
in kannske út nefnd eða mann til
þess að finna einhvern botn f
vitleysunni. — Alltaf sama sagare
— og sömu endalok.
Þar sem skilyrðin > J í
eni bezt. i
Maður kunnugur útgerð og
fiskiðnaði sagði við mig einu
sinni í vetur, að það kynni ekki
góðri lukku að stýra, þegai'
svona væri farið að. Slik iðju-
fyrirtæki yrði að staðsetja, þac
sem skilyrðin væru bezt, vicl
Faxaflóa. Um togarana sagðí
hann: Það er of dýrt fyrirtæki,
að basla með 1—2 togara á aí-
skektum stöðum, fjarri fiskisæl-
um miðum. Togaraútgerð er dýc
undir öllum kringumstæðum,
Hún verðup Tið vera i höndum
reyndra manna, en 1—2 þaul-
reyndir menn og gætnir gel a
eins auðveldlega stjórnað farsæl-
lega 5—10 togurum sem einum,
en hinn óreyndi setur jafnt ein i
sem tíu á hausinn. Fyrsta ski1-
yrðið er, að staðsetja fyrirtækir.,
þar sem þau geta boriö sig, - -
að staðsetja þau annars staðar er
að kveða upp líflátsdóm yfic
þeim fyrirfram. — ,Borguri.“
daginn, þegar skall á blindbyl-
að sýnt verði, hvort það þol- | ur. Margir menn hlutu skrám- ■
ir dagsbirtuna eða ekki. |ur og' voru fluttir a sjúkrahús. ‘
Shðui* ISrefa.
Þjóðernissinnar á Möltu cetla.
að sniðganga landsráðið, sem
Bretar skipuðu nýlega, til að
fara með stjórn landsins, en
stofnun landsráðsins boðuðu
þeir um leið og þeir felldu.
stjórnarskrána úr gildi.
Hafa þá báðir aðalflokkarnir
neitað um stuðning við lands-
ráðið og tilnefna ekki menn í
það. Það gerir aðeins fámenn-
asti flokkurinn — framsóknar-
flokkurinn (progressive party).