Vísir - 12.04.1960, Page 5

Þriðjudaghm 12. apríl 1960
VlSIB
Afríkusendinefndin sendir
íslendingum kveðjur.
sömu aðilar, sem tóku myndina
„Frelsi“, vinna nú að upptöku
annarar myndar fyrir M. R. A.
og verður hún jafn vönduð og
Skairunt er að minnast heim-
sóknar afrísku sendinefndar-
innar, og hinna norrænu vina,
er komu hingað á vegum M. R. I
A. með hina ágætu kvikmynd hin fyrsta mynd. Einnig hún
„Frelsi“. jhefir sannsögulegt gildi, og er
Þeir félagar fóru héðan til Sott framlag til að skapa við-
London, og síðan Parísar, en feldnari háttu i sambúð þjóð-
hafa nú skipt með sér verkum.; anna, stöðva bræðravíg og hat-
Nokkrir fóru til Líberíu með
myndina, en aðrir til Kýpur.
Förin til Líberíu er farin í
boði forsetans, Tubman, en
hann er þakklátur M. R. A sam-
tökum fyrir framlag í
bandi við sjálfstæðisbaráttu
landsins og menntamála. Hefir
ursáróður.
Á meðan hinir suðurafrísku
vinir bera friðarorð milli þjóða,
eru hörmulegir atburðir að ger-
ast í ættlandi þeirra sjálfra.
sam- Gætinn og orðvar maður sagði
við mig nýlega þessi athyglis-
sjálfstæðiskröfur og mannrétt-
indi afrískra þjóða'sem annarra
er lifa í áþján.
Á vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna og svo nú í Genf styðja
þær þjóðir Afríku, sem nú hafa
fengið sjálfstæði, réttmætar
kröfur okkar og annarra þjóða
móti þeim, sem ástunda ásælni
í nafni „sögulegs réttar“. Hrak-
spár, sem fyrrverandi drottnar
töldu að rætast mundu Ghana,
Líberíu og fleiri löndum
blökkumanna hafa ekki rætzt.
Hinsvegar eru mistökin í Ken-
ya, Belgisku Kongó og Trans-
val augljós; illur málstaður
batnar ekki Við blóðsúthelling-
ar og skriðdrekaárásir, hvorki
þar eða í Alsír.
Hörmulegt er, ef kynþátta-
forsetinn skipulagt sýningar og Búar, sem urðu að berjast við
samkomur víðsvegar um land- ofurefli fyrir frelsi sínu og
höfðu samúð allra þjóða, virð-
verðu orð: „Það er táknrænt að,hatrið eyðileggur hugmyndina
um sambandsríki Afríku og að
ið.
Félagarnir fóru til Kýpur
ásamt James Dickson, er mjög
kom við sögu, er sættir komust
á milli Englendinga og eyjar-
skeggja. Var þeim boðið til
eyjarinnar af hinum nýkjörna
varaforseta Kutchuk og Makar-
íosi erkibiskupi. Einnig þeim
var boðið í þakklætisskyni
vegna hins nýfengna sjálfstæðis
(samningum er þó ekki lokið
að fullu) og fullveldi ekki
fagnað opinberlega ennþá.
Fulltrúarnir hafa skrifað og
tjáð þakkir sínar fyrir alúðleg-
ar móttökuí hér á landi, bæði
x Reykjavík og á- Akureyri.
Þykir þeim leitt að ekki var
hægt að sinna fleiri heimboð-
um hér á landi, sökum þess, að
einungis ein vika var ætluð til
íslandsfarar. Vilja þeir stuðla
að því, að ísland fái eitt eintak
af 16 mm. filmu af myndinni
„Fi'elsi“. Gæti ef til vill komið
til greina að gera íslenzkan
texta af myndinni.
ísland var 59. landið, sem
myndina fékk til sýningar, en
þrjú eintök eru nú sýnd sam-
tímis. Eintak það, sem hér var,
er nú sýnt í Líberiu, hin eru
í Japan og Hong Kong. Með
myndum þessum hafa ávallt
verið sendinefndir, þar á meðal
einhver aðalleikaranna. Hinir
ast nú vera að fyrirgera þess-
um góða arfi.“
Hér á landi er sama að segja,
þótt hjáróma raddir hafi heyrzt
í blöðum og útvarpi, og haturs-
fullt orð í garð gestanna, sem
komu hér í þeirn tilgangi að
kynna vandamálin, vitandi, að
norrænar þjóðir hafa stutt
hvítir menn og svartir geti lif-
að þar og starfað í friði. Sú var
von sendinefndar og sendi-
manna, sem heimsóttu okkur
hér við heimskautsbaug fyrir
skömmu. Tæplega erum við
þess um komnir, að slá á fram-
réttar hendur?
Guðmundur Einarsson
frá Miðdal.
Frá Alþingi:
Frv. um lánasjóð náms-
manna erlendis.
La«t iiram aí ríkisstióriiiiini í gær.
Styrkur til náms
á Spáni.
Spænsk stjórnarvöld hafa boð ^
í gær var lagi fram á AI-'
þingi frv. það, sem hér fer á
eftir, um lánasjóð ísl. náms-
manna erlendis. — Var af-
greiðslu málsins hraðað í
N.D. og liggur nú fyrir í E.D. I
Til tryggingar lánum þessum
skulu lánþegar samþykkja
skuldabréf og setja frekari
tryggingu, ef hœgt er, skv. á-
kvörðun sjóðsstjómarinnar.
Bókhald, innheimtu og eftir-
lit með greiðslum, skal sjóðs-
j gr. stjórnin fela opinberri stofnun,
Stofnaður skal sjóður, er ber 1 en sér að öðru leyti sjálf um
nafnið „lánasjóður íslenzkra \ daglegan rekstur sjóðsins.
námsmanna erlendis“. Skal Ráðherra setur reglugerð, þar
sjóðnum varið til að veita náms- sem frekar er kveðið á um starf-
lán íslenzkum stúdentum og semi sjóðsins.
öðrum námsmönnum við nám
erlendis skv. ákvœðum þessara
laga.
Menntamálaráð íslands fer
með stjórn sjóðsins.
2. gr.
Lán úr sjóðnum skulu aðeins
veitt íslenzkum stúdentufn eða
ið fram styrk handa íslenzkum | öðrum námsmönnum við nám
stúdent eða kandidat til háskóla | erlendis skv. reglum, sem sjóð-
náms á Spáni tímabilið 1. októ- stjómin setur, en þurfa
ber 1960 til 30. júní 1961.
Styrkurinn nemur 3.000 pe-
setum á mánuði framangreint
tímabil, en auk þess fær styrk-
þegi greidda 1.500 peseta við
komuna t.il Spánar. Innritun-
argjöld þarf hann ekki að
greiða. Sé námið stundað í
Madrid, mun styrkþega, ef
hann æskir þess í tíma, útveg-
uð vist á stúdentagarði gegn
venjulegu gjaldi.
Umsóknum um styrk þennan
skal komið til menntamálaráðu-
neytisins fyrir 15. maí n.k. Um-
sóknir ber,i með sér, hvers kon-
ar nám umsækjandi hyggst
stunda, og fylgi staðfest afrit
af prófskírteinum, svo og með-
mæli, ef til eru. Umsóknareyðu-
blöð fást í ráðuneytinu og hjá
sendiráðum íslands erlendis.
■ (Frétt frá menntamálaráðu-
neytinu.)
setur, en þurfa sam-
þykki menntamálaráðherra.
Þessar reglur skal endurskoða
árlega.
Hver námsmaður skv. 1. mgr.
þessarar gr. skal að jafnaði hafa
heimild til að taka lán einu
sinni á ári meðan hann er við
náni, en þó ekki lengur en hœfi-
legur námstími er talinn í þeirri
grein og þeim skóla, sem námið
er stundað í. Ár miðast við
háskólaár á hverjum stað.
Láyitakandi skal enga vexfi
greiða, meðan á námstíma stend-
ur, en greiða lánin upp með
jöfnum afborgunum og 3Vz%
vöxtum á 10 árum. Vaxta-
greiðslur og afborganir hefjast
þremu árum eftir að námi lýk-
ur. Miða skal við próf eða síð-
ustu lántökú, éf stúdent hverfur
ffá námi, némá sérstákar ástæð-
ur séu fytir hendi. Me'túr sjóðs-
stjómin það 'hvérjú'sinni. '.
3. gr.
Ríkissjóður leggur sjóðnum ár
lega til a.m.k. 3.250 þús. kr. Af-
borganir af námslánum mennta-
málaráðs, sem veitt voru árin
1952—1959 og vextir af þeim
renna einnig í sjóðinn.
Reikningar sjóðsins skulu
birtir í stjórnartíðindum.
4. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
í greinargerð segir m. a.:
Alls eru nú áœtlaðar 5.195
þús. kr. til námsstyrkja og
námslána samanlagt, í stað 2
millj. kr. árið 1959 og 1.275 þús.
kr. 1958. Gert er ráð fyrir því,
að styrkirnir hœkki sem svarar
til gengisfellingar íslenzku krón-
unnra, en auk þess verði náms-
lánin aukin verulega. Áætlað
ar, að af fjárveitingum ársins
1960 sé hægt að verja 3.250 þús.
kr. til námslána, eða átta sinn-
um hœrri upphæð en árið 1959.
Með frumvarpi þessu er gert
ráð fyrir því, að námslánum til
íslenzkra námsmanna erlendis
verði komið á fastari grundvöll
en verið hejfur til þessa. Árlegt
framlag ríkissjóðs til námslána-
sjóðs- er miðað við sömu upp-
hæð óg 'talið 'er 'fœri að verja
Til fermingargjafa
■:]
Góð myndavél í tösku kr. 398,00.
Japanskar veiðistengur í kassa kr. 274,00.
Vandaðar vindsængur, sem má breyta
í stóla kr. 349,00.
AHt á gamla verðinu!
Verzlun HAIMS PETERSEN H.F.
Bankastræti 4. — Sími 13213.
Fagmenn —
Frh. at 1. síðu.
að þjófurinn hefur haft með sér
nauðsynleg verkfæri og því ekki
um skyíidilega hugdettu eða
fyllirí að ræða. Ekkert hefur
hann samt haft upp úr krafs-
inu. því að ekki komst hann í
skápinn — enda munu engir
fjármunir hafa verið þar.
Síðan hefur hann gengið
snyrtilega frá öllu, sett skáp-
inn upp að vegg o. s. frv., en
sást yfir að sópa járnsvarfið af
gólfinu.
Undanfarið mun nokkuð(
hafa borið á innbrotum, sem'
svipar mjög til þess, a þa lund
að þjófurinn fremur verknaðinn’
greinilega að yfirlögðu ráði og
undirbýr verknaðinn vandlega.
Slíkir þjófar eru vissulega sýnu
hættulegri en „ágripaþjófar“ og
þarf að hafa hendur í hári
þeirra hið fyrsta.
Variaríundur —
Frh. af 1. síðu.
en eðlilegar. En smám saman
eftir styrjöldina leggja þær
höft.in niður — allar nema ís-
lendingar.
Eftir að haftakerfinu hafði
verið hagrætt nokkrum sinnum
til þess að bæta eitthvað úr
stórum ágöllum þess á árunum
til 1949, þá mörkuðu Sjálfstæð-
ismenn nýja grundvallarstefnu.
Gengið var fellt og viðskipta
frelsið aukið verulega. Vöru-
skort.i útrýmt. En Sjálfstæðis-
flokkurinn, sem var í minni-
hlutastjórn tókst ekki að koma
áformum sínum öllum i fram-
kvæmd. Framsókn stóð fyrir
vantrausti á hann en myndaði
svo stjórn með flokknum til að
framkvæma meginstefnu hans.
Á tímabilinu 1934—39 stóðu
deilurnar aðallega um framkv.
haftalaganna. Misbeitingin var
gífurleg. Höftin voru notuð í
þágu kaupfélaganna og Sam-
bandsins. Og varla var stofnað
fyrirtæki í Reykjavík og menn
spyrðu ekki: Hvaða Framsókn-
armaður situr í stjórn fyrirtæk-
isins.
Þótt Sjálfstæðismenn hafi í
samstjórn með öðrum flokkum
orðið að standa að haftalög-
til námslána af fjárveitingu skv.
14. gr. A, II. a, á fjárlöffum árs-
ins 1960. Auk þess er gert ráð
fyrir því, að afborganir af náms-
lánum menntamálaráðs, sem
veitt voru árin 1952—1959, og
vextir af þsám, renni í sjóðinn.
gjöf þá hefur takmark hans
ætið ver.ið að skapa viðskipta-
frelsið. Ályktanir flokksins
ganga allar í þá átt. Þegar
vinstri stjórnin dó og Ólafur
Thors formanni Sjálfstæðisfl.
var falið að mynda stjórn gerði
flokksráð eindregnar ályktanir
í samræmi við grundvallarhug-
myndir flokksins um verzlun.
og vmiðskipti.
Athyglisvert er hvað margir
hafa með árunum snúizt á sveif
með Sjálfstæðisflokknum og
hvetja nú óspart til viðskipta-
frelsis í stað haftabúskapar. —■
Alþýðuflokkurinn, sem ákaft
barist áður fyrir áætlunarbú-
skap og sósíalisma en tekur núi
stefnuna í þveröfuga átt. Ýmsir
mikilsmetnir íslenzkir hagfræS
ingar hafa einnig breytt um af-
stöðu á sama hátt.
Hvað er fólgið í hinu nýja
frumvarpi? Innflutningur skall
vera frjáls nema annað sé á-
kveðið. Fyrirhugað er að gefa
frjálsan allt að 85% innflutn-
ings. Hitt er háð levficvciting-
um, en stundum pðcins v-’fna
formsatriða. Innflutningsskrif-
stofan er lögð niður en bankam
ir, Landsbankinn, Útvegsbank-
inn og Viðskiptabankinn taka
við störfum hennar. Verður
engin ný skrifstofa sett á lagg-
irnar. Öll fyrirgreiðsla verður
auðveldari og fljótvirkari.
Gjaldeyrir vegna innflutnings:
skv. frílista verður athentur
strax eftir beiðni og leyfisveit-
ing verður nú trygging fyrir
því, að gjaldeyrir fæst til kaup-
anna. Margir hafa sagt: Tili
hvers þetta frelsi þegar kaup-
menn hafa ekki peninga milli
handanna. Bankar takmarka
útlán og vextir allt of háir.
Það sem hjálpar er greiðslu-
frestur, sem kaupmenn fá er-
lendis með 3 mánaða víxlum.
Um útflutning er þetta að
segja:
Rétt þykir að leggja niður
útflutningsnefnd og hafa starf
hennar í liöndum viðskiptaráðu
neytisins.
Þá eru allar fjárfestingar-
hömlur afnumdar. Þótt eitt-
hvað fari afvega er engin
frygging fyr.ir því að betur tæk
ist með haftafyrirkomulaginu.
En Sjálfstæðismenn tengja
miklar vonir við ráðstafanir
ríkisstjórnarinnar.
Ef þeir standa saman og efla
þolinmæði og umburðarlyndi
hjá almenningi þá getur stór-
sigur unnizt fyrir alla þjóðina.
Jóhann Hafstein hét á Varð-
arfélagið, að standa einhuga að
baki ríkisstjórnarinnar svo a‘ð
farsællegá megj takast að varð-
veita verzlunarfrelsið þegar