Vísir - 26.08.1961, Page 4

4
VÍSIR
Laugardagur 26. ágúst 1961
Kom til
i 1942.
i -
s a
Kynnir sér nú örnefni
Snæfellsnesi.
Hinn 1. ágúst s.l. var
hátíðlegt haldið í rósa-
garði Hvítahússins í
Washington 15 ára af-
mæli Fulbright-laganna
svo nefndu, sem kennd
eru við J. W. Ful-
bright öldungadeildar-
þingmann, formann ut-
anríkisnefndar öldunga-
deildar þjóÖþingsins, en
hann var aðalhvatamað-
ur lagasetningarinnar.
Lagasetning þessi hefur
leitt til mikilla og viðtækra
menningarskipta milli
Bandaríkjanna og ýmissa
annarra landa. Milli íslands
og Bandaríkjanna var gerð-
ur samningur á grundvelli
þessara laga um greiðslu
kostnaðar af ýmsum menn-
ingarskiptum, gagnkvæm-
um skilnángi milli beggja
þjóðanna með fræðslustarf-
semi, er horfir til aukinnar
þekkingar og starfsþjálfun-
ar, eins og það er orðað í
samningnum, og samkvæmt
honum var komið á fót stofn
uninni „Menntastofnun
Bandaríkjanna á fslandi"
(The United States Educat-
ional Foundation in Iceland)
Innan vébanda þessara
menningarskipta hafa þeg-
ar komdð hingað nokkrir til
fyrirlestrahalds og rann-
sókna, og hefi ég átt tal við
þann í þessum hópi, er síð-
ast kom, og enn dvelst hér,
John G. Alee háskólakenn-
ara við Washingtoh háskól-
ann. Átti ég ánægjulega
stund hjá þeim og sonum
þeirra tveimur, á Rauðalæk
22, þar sem heimili þeirra er
meðan þau dveljast hér.
Fékk ég greið svör við öllu,
er ég spurði um.
„Ég valdi mér sem verk-
efni rannsóknir á sviði ís-
lendingasafna, ákveðið verk
efni, þ.e. að kynna mér ör-
nefni sem fyrir koma í ís-
lendingasagna, ákveðið verk
ast á Snæfellsnesi. Hefi ég
notið ágætrar fyrirgreiðslu,
þar sem ég hefi fengið af-
not af örnefnasafni, sem
unnið hefur verið að á und-
angengnum árum, og svo
hefi ég ferðazt um Snæfells
nes og raunar víðar um
land og kynnt mér örnefni
og fræðst af mörgum mönn-
um, auk lærðra manna hér.

John G. Allee.
um er annars gamall.“
„Hvar stunduðuð þér há-
skólanám?“
„Við John Hopkins há-
skólann í Baltimore og
kennari minn var Stefán
Einarsson og þarf ég vart að
nefna hve mikið ég á honum
að þakka. Ég byrjaði nám
þar fyrir styrjöldina og svo
varð frestur á sem að líkum
lætur. Ég fór í herinn og
kom ég hingað 1942 — gaf
mig fram sem sjálfboðaliði
til þess að fara til íslands,
— og dvölin hér varð mér
að miklu gagni, er ég hóf
nám að nýju við John Hop-
kins háskólann, en þaðan
lauk ég prófi 1955.“ i
„Hafið þér fengizt við
þýðingar á fslendingasög-
um?“
„Já, ég byrjaði á Eyr-
byggju, og það var mér til
mikils gagns, aukins þroska,
skilnings og þjálfunar, og
var það um sama léytí sem
þeir Paul Schach og Lee
Hollander þýddi hana, og
ir að kynnast þeim í sam-
anburðar skyni.“
„Þér takið ef til vill upp
kennslu í þessum efnum?“
„Já, næsta haust í George
Washington háskóla í Was-
hington."
Sitthvað fleira bar á
góma, sem eigi verður hér
rakið, — Alee prófessor,
kona hans og synir eru mjög
ánægð yfir dvöl sinni hér,
og ekki sízt kynnum við fólk
af ýmsum stéttum, og öll
hafa þau áhuga fyrir að fá
tækifæri til þess að heim-
sækja ísland síðar, og þegar
ég var að fara og spurði
yngri soninn, sem er 10 ára,
hvort hann væri ekki far-
inn að hlakka til að fara
heim til Bandaríkjanna,
stóð ekki á ákveðnu svari:
Nei.
Ég vil óska Alee prófess-
or, konu hans og börnum
ánægjulegrar dvalar hér,
það sem eftir er af tíma
þeirra hér, og góðrar heim-
farar og heimkomu.
Hjá Menntastofnuninni,
sem fyrr var nefnd hef ég
fengið þær upplýsingar, að
eftirtaldir menn hafi verið
hér á undan Alee prófessor
til fyrirlestrahalds við Há-
skólann eða til rannsókna
varðandi ákveðiri verkefni:
Harald S. Sigmar (guð-
fræði), Eugene Hanson-
(lög), David Clark (Banda-
ríkin, tunga og bókmenntir),
allir fyrirlesarar, William
Dinusson (búvísindi, nær-
ingarþörf húsdýra). Vænt-
anlegur er innan tíðar Ger-
ald H. Thorson, fyrirlestra-
hald (Bandaríkin, tunga og
bókmenntir).
Meðal þeirra, sem hingað
hafa komið á vegum stofn-
unarinnar, eru eftirtaldir
háskólamenn: — Michael
Krauss, kennari við háskól-
ann í Alaska, L. M.ichael
Bell, kennari í Pennsylvania
State College, A. Margaret
Aren, kennari við háskólann
í Texas, kom hingað aftur 1
sumar í kynnisför, Wayne
O’Neil, hélt heimleiðis héð-
an í morgun, en hann verð-
ur kennari við háskólann í
Oregon, og Malcolm Holly-
day, sem kynnti sér stjórn-
málaþróunina hér.
A. Th.
Baldur Möller ráðu-
neytisstjóri.
Vona ég, að ég hafi fengið
allgott yfirlit, er mun verða
mér til mikils gagns við
verkefni mitt. Ég þarf ekki
að minnast á mikilvægi ör-
nefnanna, sögulega og land-
fræðilega, fróðleiksgildinu,
og hve vel þau hæfa landinu
og landið þeim, eða hver
fjársjóður í þessu tilliti
Eyrbyggja er, eins og Ólafur
Lárusson prófessor gerði
manna bezt grein fyrir.“
„Hugur yðar hefur hneigzt
sérstaklega að íslendinga-
sögum sem gerast á Vestur-
landi — eða Snæfellsnesi
sérstakle^a?“
„Já, vissulega, og í alla
staði hentara að taka sér
verkefni innan ákveðins
ramma. Ég kom hingað 12.
maí með fjölskyldu minni
og verð hér fram undir
septemberlok. Þetta er
skemmri tími en ég vildi
hafa haft til umráða, enda
hefur starfið farið rfiikið í
að kynnast og safna gögn-
um, sem ég á eftir að vinna
úr. Ég vona, að ég eigi eftir
að fara eiria ferð til á Snæ-
fellsnes. Áhugi minn fyrir
fslandi og íslendingasögun-
kom þýðing þeirra í bókar-
formi. Leit ég því á þýð-
ingarstarf mitt sem undir-
búning að frekara þýðingar-
starfi og hef þýtt Bjarnar
sögu Hítdælakappa, Bárðar
sögu Snæfellsáss og Vig-
lundarsögu, og hef tengsl
við útgefanda sem hefur
áhuga fyrir að gefa þær út.“
„Er áhugi fyrir íslendinga
sögum og fornmálinu við
bandaríska háskóla?”
„Ýmsir háskólar veita
nemendum sínum kost á
námi í norrænu og er það
auðvitað mismunandi hve
margir hefja slíkt nám
hverju sinni. Þessir háskól-
ar hafa að sjálfsögðu skil-
yrði til þess að láta hæfa
menn halda fyrirlestra um
þessi efni og kenna íslenzku.
Af þeim sem byrja, munu
jafnan verða nokkrir sem
halda áfram náminu, og
þannig vex hópur mennta-
manna, sem fá kynni af fs-
lendingasögunum og mál-
inu. Áhuginn stafar af sögu-
legu og bókmenntalegu gildi
sagnanna, og stundum —
alloft — tengdur áhuga fyr-
Hinn 24. ágúst síðastliðinn
r 0
skipaði forseti tslands Baldur
Möller til þess að vera ráðu-
neytisstjóri í dóms- og kirkju-
málaráðuneytinu.
Baldur Möller er fæddur 19-
ágúst 1914, sonur hjónanna
Jakobs Möller, fyrrum ráð-
herra og Þóru konu hans. Hann
lauk stúdentsprófi árið 1933
með I. einkunn og lögfræði-
prófi frá Háskóla íslands 1941
sömuleiðis með I. einkunn.
Hann var skipaður fulltrúi í
dóms- og kirkjumálaráðuneyt-
inu 29. júní 1941 og gegndi því
embætti þar til í ágúst 1945,
að hann var skipaður sendi-
ráðsritari í Kaupmannahöfn,
því starfi gegndi hann þar til
í október 1946, þá varð hann
aftur fulltrúi í dóms- og kirkju
málaráðuneytinu og síðan fyr-
ir nokkrum árum deildarstjóri
í sama ráðuneyti. Hann hefur
oft gegnt störfum ráðuneytis-
stjóra í forföllum.
Baldur Möller er áhugamað-
ur um allar íþróttdr, en kunn-
astur mun hann vera fyrir
skákiðkun sína, en hann varð i
Norðurlandameistari í skák
tvisvar í röð, 1948 og 1950. —
Kvæntur er Baldur Sigrúnu
Markúsdóttur ívarssonar og
eiga þau tvo syni.
30 km girðing til
að hefta sandfok.

Frá fréttaritara Vísis.
Húsavík 24. ágúst.
Sandgræðsla ríkisins hefur í
sumar unnið við að hefta sand-
fok ■' Þingeyjarsýslum.
Meðal annars hefur verið
gerð 30 km. löng girðing á
Þeystareykjum og nú er unnið
við tvær girðingar fyrir austan
Mývatn. Jafnframt er fræi og
áburði dreift úr flugvél yfir
svæði það, sem girt hefur ver-
ið, til þess að hraða því, að það
grói.
Telja má, áð árangurinn af
starfi sandgræðslunnar hér
nyrðra sé mun meiri en bjart-
sýnustu .menn þorðu að gera
sér vonir um, þegar hafizt var
handa.
í sumar hafa 6—18 menn
unnið hér á vegum sandgræðsl-
unnar. Þórarinn Jóhannesson
frá Krossdal hefur umsjá með
framkvæmd þessa verks fyrir
Sandgræðslu ríkisins.