Vísir - 29.05.1962, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 29. maí 1962.
VISIR
Sambúðin er til fyrirmyndar
í Kaupmannahafnar-
blaðinu Berlinske Tid-
ende er viðtal, sem
Aage Heinberg átti við
forseta íslands, Ásgeir
Ásgeirsson. Viðtalið fór
fram í skrifstofu for-
seta í Alþingishúsinu. í
nokkrum inngangsorð-
um segir Heimberg, að
menn muni minnast for-
setans sem hins trausta,
alúðlega manns, sem
vakið hafi óskipta sam-
kennd með heimsókn-
um sínum til Norður-
landa.
Forsetinn segir í upphafi við-
talsins, að sér þyki vænt að
geta lagt á það áherzlu, að hér
á Iandi — ekki að eins í
Reykjavík, heldur og út um
sveitirnar, líti menn svo á, að
sambúðin ekki aðeins við Dan-
mörku heldur Norðurlöndin öll
sé til þeirrar fyrirmyndar sem
bezt sé í samskiptum þjóða.
Margt knýtir oss
við Danmörku.
„Margt knýtir oss við Dan-
mörku frá gamalli tíð, og þau
vandamál, sem við höfum orðið
að sigrast á, hafa ekki reynzt
erfiðari úrlausnar en svo, að
það var hægt að leysa þau í
anda friðsemdar. Um seinasta
deilumálið milli landanna,
handritamálið, hefur nú náðst
eining, og ég get aðeins sagt,
að það var gott, að við Dan-
mörku var að semja. Það hefði
getað verið erfiðara, ef um það
hefði þurft að semja við önnur
lönd“.
Hinar Norður-
landaþjóðirnar.
Forsetinn fer hlýjum orðum
um hinar Norðurlandaþjóðirn-
ar, Norðmenn, Finna og Svía,
margt sé sameiginlegt með Is-
lendingum og Norðmönnum, og
að því er stöðu Finnlands varði
sé margt, sem draga megi af á-
lyktanir til samanburðar og
Svíum beri Islendingar hina
mestu virðingu fyrir, og geti
„mikið lært af og við horfum
fram til æ nánara framtíðar-
samstarfs. Við munum ávallt
líta á Svía sem „stóra bróður",
sem við getum mikið lært af
og menningarleg tengsl við
Svíþjóð eins og við hin Norð-
urlöndin verða æ víðtækari.
Það líður varla vika svo, að
ekki komi norrænar sendinefnd
ir til Reykjavíkur".
Norrænt samstarf.
Spurningu um samstarfið við
Norðurlönd svaraði forseti svo,
að hann teldi að það ætti að
vera fyrst og fremst menning-
arlegt innbyrðis, en stjórnmála-
legt gagnvart umheiminum,
hvort heldur er væri á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna eða
öðrum alþjóðlegum vettvangi,
æ meiri áherzla skuli lögð á að
koma fram sem samtök út á
við, norræn heild, Islendingar
aðhyllast gjarna skilgreininguna
„skandinavisku löndin“, þegar
um Norðurlönd sé talað úti í
heimi — sé þá átt einnig við
ísland og Finnland.
Framtíðarhorfur.
Um framtíðarhorfur á þeim
viðsjárverðu tímum, sem nú
eru í heiminum sagði forsetinn,
að íslendingar Iegðu á það á-
herzlu, að Island sem hin
Norðurlöndin væri í flokki
tungu á hinum Norðurlöndun-
um, en hann telur enga hættu
í því fólgna. — Norðurlanda-
þjóðirnar þurfi ekki sameigin-
legt mál og eigi ekki að tala
saman á nokkru öðru erlendu
máli, heldur reyna að láta nor-
rænu málin duga, tala „skand-
inavisku“ sin í milli. Þetta
verði íslendingar að skilja,
eins og Finnar geri, og hann
kveðst ætla, að góð ög gagn-
Forseti íslands hr. Ásgeir Ásgeirsson.
hinna gömlu, traustu lýðræðis-
landa, og að með gagnkvæmu
samstarfi sínu hefðu þau skil-
yrði til að vera til fyrirmyndar
mörgum löndum, ekki sízt hin-
um fjölmörgu löndum, sem
hafa nýlega öðlazt sjálfstæði
sitt, og þess vegna hlotið sess
á vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna. Kvaðst forseti líta svo á
að íslendingar hefðu sérstök
skilyrði til að Iíta með skilningi
á hlutverk og vandamál þessara
landa.
Norræn stofnun
í Reykjavík —
íslenzk tunga.
Forsetinn lýsir áhuga fyrir
kvæm kynni takist jafnan þrátt
fyrir nokkra tungumálaerfið-
leika.
Forseti og
íþróttamaður.
Fréttaritarinn kveður forseta
oklcar koma þannig fyrir á velli
og vera þannig '. svipinn, að
minni dálítið á hinn þjálfaða
íþróttamann og hann sé bros-
leitur og hláturmildur. „Þegar
ég tala um fþróttaáhuga hans
— hann er mikill golfleikari og
áhugasamur sundmaður, segir
hann brosandi“:
„Menn verða að gæta heils-
unnar. Ég byrja á þvl á morgn-
ana, að fá mér bað I Sundlaug-
Úr viðtali v/ð forseta ís-
lands i Berlingske Tidene
þvl, að Norræna félagið ætli að
koma á fót stofnun í Reykja-
vík, kvað íslendinga ef til vill
ekki eiga eins margar áþreifan-
lega sögulegar minjar og hinar
Norðurlandaþjóðimar, en þeir
geti bent á bókmenntir sínar.
og fornsögurnar fyrst og
fremst, og á þessu byggist okk
ar menningarlegi tilveruréttur
íslenzk tunga.
Þá ræðir forsetinn íslenzk
una, sem hafi verið hin upp
runalega norræna tunga og um
1100 sameiginlegt mál allra
Norðurlandaþjóðanna, en vegna
einangrunarinnar öldum saman
hafði hún varðveitzt á íslandi,
og nú skilji menn ekki íslenzka
náms I Kaupmannahöfn og síð-
ar til Uppsala þar sem ég lauk
að fullu námsferli mlnum. Þeg-
ar svo heim kom fékk ég mína
fyrstu raunverulegu stöðu, því
að ég varð ritari biskupsins, en
dóttur hans, Dóru Þórhallsdótt-
ur, gekk ég að eiga síðar.“
Stjómmál.
Forsetinn getur þess þar
næst, að hann hafi ekki gerzt
prestur, þó hann hafi tekið guð-
fræðipróf, en byrjað snemma
þátttöku I stjórnmálum. „Ég
varð þingmaður 29 ára gamall
og var það þar til ég 30 árum
síðar varð forseti íslands Þeg-
ar Alþingi hélt hátíðlegt 1000
ára afmæli sitt var ég meðal
aðalræðumanna. (Forsetinn var
forseti Sameinaðs þings 1930 —
31). Ég hefi líka verið forsæt-
isráðherra og fjármálaráðherra,
en einnig reynt annað, var
bankastjóri I Útvegsbanka ís-
lands I 15 ár, og það voru mörg
alþjóðleg, efnahagsleg vanda-
mál, sem á þeim tíma varð að
taka afstöðu til“.
Fréttamaðurinn vék að því
hve fjölbreytilegur hefði verið
æviferill forseta, og vék frek-
ar að íþróttaiðkunum hans, og
þekkingu hans á íslenzkri sögu.
Bók Kristjáns um
Hannes Hafstein.
Forsetinn kvaðst ekki vilja
guma af sér sem íþróttamanni,
ungur hefði hann stundað ýms-
ar íþróttir, en nú væri það
daglegt sund, sem hann iðkaði,
golfleikur — og „laxveiðarnar
dásamlegu“, en vék svo að bók
Kristjáns með þessum orðum:
„Einn minna góðu vina,
Kristján Albertsson, vinnur um
þessar mundir að miklu og ýt-
arlegu verki I þremur bindum
um hinn mikla íslenzka stjórn-
málamann, Hannes Hafstein, og
þar er dregin upp afburða góð
og nákvæm mynd af Hannesi
Hafstein og jafnframt af allri
sögu Islands tvo mannsaldra,
frá 1880 til 1920. Að því er
Danmörku varðar mætti það
vekja sérstakan áhuga, að þar
er mjög rækilega sagt frá hlut
Friðriks konungs VIII. varðandi
Island. Friðrik konungur var
mikill vinur Islands og við
megum minnast hans af þakk-
læti.
Framtíðin.
En nú er það vitanlega fram-
tíðin frekara en liðinn tími, sem
við ræðum, og mér er það mik-
ið gleðiefni að geta sagt, að á
íslandi ber allt I dag miklu
framtaki vitni. Ég nefni sem
dæmi, að í Reykjavík einni
hafa verið byggðar allt að 8 —
900 íbúðir árlega seinustu 5 —
6 árin. Heil borgarhverfi hafa
risið upp. Sextán nýjar iðn-
greinar eru komnar til sögunn-
ar. En mikilvægastar fyrir okk-
ur eru vitanlega fiskveiðarnar
með tilliti til útflutningsins.
Við horfum til framtíðarinnar I
öruggu trausti þrátt fyrir alla
ókyrrð umheimsins“.
'k
Forseti svaraði að lokum fyr-
irspurn Aage Heinbergs um
heimili sitt á Bessastöðum og
fjölskyldu Kveðst Heinberg
hafa orðið fyrir þeim áhrifum,
er hann ræddi við forseta, að
hann væri mikill maður að
manngildi, sem hefði til að bera
ýmsa beztu eiginleika íslenzku
þjóðarinnar, hann hafi með
framkomu sinni hvar sem hann
hafi komið aflað sér og þjóð
sinni vina.
unum og syndi þar svo, áður en
ég fer I forsetaskrtfstofuna. Ég
er af bændaættum, íslenzkur I
merg og bein, og ’ stoltur yfir
að vera fulltrúi lanis míns.
Bernskuár.
„Ég ólst upp í sveit vestur á
landi og fékk fyrstu tilsögn hjá
móður minni. Síðan fluttumst
við til Reykjavikur og þar hófst
námsferill minn i skólum, sem
iauk með þvl að ég tók guð-
fræðipróf. Ég vann upp f sveit
á milli — var um tíma kennari
— og sumartíma á togara, og
hefi því, að ég held, bæði þjálf-
azt og menntazt verklega og
menningarlega. Að loknu emb-
ættisprófi fór ég til framhalds-
SC0TT lýsir
geimförinni
Scott Carpenter geimfari hefur i
rætt við fréttamenn á Canaveral-!
höfða um geimferð sína.
MikiII mannfjöldi fagnaði hon-
um. Þar var fremst I flokki kona
hans, fjögur börn þeirra og móðir
hans. Hann var sæmdur æðsta
heiðursmerkinu fyrir geimafrek, og
er hann þakkaði það kvaðst hann
taka við því sem viðurkenningu
einnig til allra vísindamannanna
og annarra starfsmanna á Cana-
veralhöfða fyrir þeirra mikla starf
og framlag.
Scott Carpenter viðurkenndi
mistök, sem gætu hafa or-
sakað að meira gekk á eldsneyti
en búizt hafði verið við, en ekki
geta skýrt frekara hvers vegna
hann lenti allfjarri þeim stað, sem
gert var ráð fyrir, en neitaði al-
gerlega öllum fregnum með til-
gátum um fát og þreytu. Hann
kveðst hæglega hafa getað farið
fleiri umferðir um jörðu heilsu
sinna. vegna, en hann kvaðst
hafa haft meira en nóg að gera
allan tímann.
Hann kvað sér hafa fundizt svo
fagurt að líta sólaruppkomu og
sólarlag, að þeirri fegurð fengi
hann ekki lýst með orðum. Þá
kvað hann ekki ólíklegt, að „eld-
flugurnar" sem hinir geimfararnir
einnig sáu, stöfuðu frá hrími á
geimfarinu.
Geimfarinn fór í ægr með fjöl-
skyldu sinni til Colorado, þar sem
heimili hans er. Síðar fer hann
til Washington.
4
Heillaóskir Krúsévs.
Nikita Krúsév forsætisráðherra
Sovétríkjanna fór viðurkenningar-
orðum um bandarísku geimfarana
1 ræðu, sem hann flutti I fyrradag
við opnun ítaiskrar iðnsýningar í
Moskvu.
Hann benti á, að hvorugur hefði
farið nema 3 umferðir kringum
jörðu hvor, en hann vildi gjarnan
óska þeim til hamingju, einkum
hinum síðarnefnda, sem hefði sýnt
mikið hugrekki I geimferðinni,
hann hafi sloppið við ekki „aðeins
að brenna inni I geimfarinu heldur
líka við að drukkna í hafinu“ —
og „mér þykir vænt um, að hann
er á lífi“, bætti hann við.
I ræðunní réðst hann á þá, sem
ekki vilja verzla við kommúnista-
ríkin, svið heimsku þeirra væri
eins vítt og alheimsvlddin.